Ο διεθνούς φήμης αρχιμουσικός Λουκάς Καρυτινός μιλάει με τη Σμαράγδα Μιχαλιτσιάνου

«Ο Μίκης έχει δίκιο κι ας μην του το αναγνωρίζουν. Γιατί έχει το σθένος να πει την κοσμοθεωρία του δημόσια γνωρίζοντας ότι θα λοιδορηθεί. Γιατί σαν καλλιτέχνης βλέπει μπροστά και σαν Έλληνας είναι γενναίος!»

Ένα μικρό αγόρι  παρακολουθεί με τους γονείς του παράσταση στη Λυρική Σκηνή  και νοητά μετράει τα βήματά του μέχρι το πόντιουμ. Χρόνια μετά θα καταφέρει να το ανέβει και θα γίνει από τους καλύτερους αρχιμουσικούς της γενιάς του. Για τον Λουκά Καρυτινό ο λόγος.  Έναν χαρισματικό μαέστρο, που εμπνέει σιγουριά στους συνεργάτες του, έχει συγκλονιστική επαφή με το κοινό, που χαιρετίζει τις επιδόσεις του μεγαλόφωνα. Έναν πολύ καλά καταρτισμένο θεωρητικά αρχιμουσικό που κατέχει την  απόλυτη τεχνική της ορχηστρικής στρατηγικής και τακτικής, τιμώντας την Ελλάδα στο εξωτερικό. Ο Λουκάς Καρυτινός σπούδασε στο Ωδείο Αθηνών, στο Πανεπιστήμιο Τεχνών του Δυτικού Βερολίνου και στο Μοτσαρτέουμ του Ζάλτσμπουργκ. Είναι, επίσης, διπλωματούχος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.Εργάστηκε ως αρχιμουσικός στη Γερμανία και από το 1985 στην Εθνική Λυρική Σκηνή, όπου το 1992 έγινε μουσικός διευθυντής και την περίοδο 1999-2005 καλλιτεχνικός διευθυντής. Έχει συμμετάσχει στα φεστιβάλ: Αθηνών και Επιδαύρου, Βερόνας, Ρώμης, Λας Πάλμας, Τόρρε ντελ Λάγκο και Αβάνς. Συνεργάτηκε, μεταξύ άλλων, με τα λυρικά θέατρα: Βερολίνου, Βαρκελώνης, Κολωνίας, Μόντε Κάρλο, Ντητρόιτ, Βέρνης, Ζάλτσμπουργκ, Ρώμης και Κατάνιας. Εκτός από την Ελλάδα, έχει διευθύνει στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, καθώς και σε Κορέα, ΗΠΑ, Αυστραλία, Τουρκία και Αίγυπτο. Ηχογραφήσει για τις δισκογραφικές εταιρείες BMG, WEA, CBS, ETERNA και Dynamic. Για τις υπηρεσίες του στο χώρο της μουσικής, του έχουν απονεμηθεί, μεταξύ άλλων, ο τίτλος του Commendatore dell’Ordine della Solidarietà Italiana από τον Πρόεδρο της Ιταλικής Δημοκρατίας και το Μεγάλο Βραβείο Μουσικής από την Ένωση Ελλήνων Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών.

Σήμερα φιλοξενούμε την επιβλητική αυτή προσωπικότητα, που εμπνέει θαυμασμό και θα βρεθεί στο βάθρο στις 9 Μάϊου 2018 για να διευθύνει την ορχήστρα, που θα συνοδεύσει τον Μάριο Φραγκούλη, που θα ερμηνεύσει Μίκη Θεοδωράκη στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών από τα έργα Άξιον Εστί, Canto General, Επιφάνεια Αβέρωφ, καθώς και σπάνια ερμηνευμένα τραγούδια που έγραψαν την δική τους ιστορία.  («Ο Μάριος τραγουδά Μίκη Θεοδωράκη 20 χρόνια μετά»). Ευχαριστώ πολύ τον κ. Καρυτινό που βρήκε το χρόνο να ανταποκριθεί στο κάλεσμά μας.

Στις 9 Μαΐου θα διευθύνετε τη βραδιά με έργα Μίκη Θεοδωράκη με ερμηνευτή το Μάριο Φραγκούλη στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Έχοντας, πέρα από εγχώρια, και μεγάλη διεθνή καριέρα, συνεργασίες με σπουδαίους καλλιτέχνες, τι σημαίνει για σας κ. Καρυτινέ αυτή η στιγμή που όλοι περιμένουμε;

Έχω πάντα ιδιαίτερη χαρά όταν μπορώ να επιστρέφω στην ελληνική μουσική, στους ρυθμούς και τους καημούς, τα λυρικά κι επικά της στοιχεία, που μέσα από τα τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη έχουν βρει την ολοκληρωμένη μορφή τους. Περιμένω τη βραδιά αυτή, το κοινό στην αίθουσα κι εμείς οι μουσικοί πάνω στην σκηνή να ενώσουμε τις αναμνήσεις και τις επιθυμίες μας και να ζήσουμε αξέχαστες μουσικές στιγμές.

Είπατε για το Μίκη μας, ότι «είναι διαχρονικά ο σημαντικότερος εκπρόσωπος της Ελλάδας, όχι μόνον στη μουσική, αλλά και για την εικόνα που θέλουμε να δίνουμε σαν Έλληνες!» και έτσι είναι. Κι όμως, πόσο συχνά τον πληγώνουμε, όπως πρόσφατα, όταν εκφώνησε μια συγκλονιστική ομιλία, στην πλατεία Συντάγματος, στο ιστορικό συλλαλητήριο για την Μακεδονία, που τον κατακεραύνωσαμε.

Έτσι είμαστε! Κατακεραυνώνουμε τους πάντες και τα πάντα κάθε ώρα και στιγμή. Ο Μίκης το έχει ζήσει εκατοντάδες φορές στη ζωή του. Δεν τον κατέβαλε όμως ποτέ. Γιατί ήξερε πως έχει δίκιο κι ας μην του το αναγνωρίζουν. Γιατί έχει το σθένος να πει την κοσμοθεωρία του δημόσια γνωρίζοντας ότι θα λοιδορηθεί. Γιατί σαν καλλιτέχνης βλέπει μπροστά και σαν ΄Έλληνας είναι γενναίος. Εμείς δεν μπορούμε να σταθούμε στο δρόμο που μας δείχνει.

Ο Μάριος Φραγκούλης δεν σταματά να εκπλήσσει το κοινό του με την πλατιά γκάμα των μουσικών του επιλογών. Και τώρα θα δώσει νέα πνοή στο έργο του επικού συνθέτη, ερμηνεύοντας με τον δικό του, μοναδικό τρόπο τα διαχρονικά τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη, στον οποίο και αφιερώνει αυτή την παράσταση. Χαίρεστε που θα συνευρεθείτε με αυτόν τον μεγάλο ερμηνευτή;

Ο Μάριος είναι από τους αγαπημένους μου μουσικούς. Συνεργαζόμαστε πολλά χρόνια και κάθε φορά σε κάποιο διαφορετικό είδος τραγουδιών. Στην ερμηνεία μας προσπαθούμε να αναδείξουμε τον συνθέτη μέσα από τις δικές μας ευαισθησίες και είμαστε πάντα ειλικρινείς με το κοινό. Με τις νέες ενορχηστρώσεις του Κώστα Παπαδούκα και την λαμπερή και γοητευτική φωνή του Μάριου Φραγκούλη, ελπίζουμε να προβάλουμε μια νέα πτυχή των πολυτραγουδισμένων μελωδιών του Μίκη Θεοδωράκη και να ρίξουμε κι άλλο φως στην ακτινοβολία τους.

Είσθε από τους πιο προβεβλημένους, άξιους και σημαντικούς μαέστρους στο εσωτερικό και το εξωτερικό, και το κοινό εκτιμώντας την τέχνη  σας το δείχνει επευφημώντας σας σε κάθε εμφάνισή σας. Υπήρξαν στιγμές ,που κρύψατε ένα δάκρυ συγκίνησης, που σας προκάλεσαν αυτές οι θερμές  εκδηλώσεις;

Δεν υπάρχει τίποτε πιο συγκινητικό, ανακουφιστικό κι ενθαρρυντικό από τις επευφημίες του κοινού. Όπου ο άνθρωπος προσπαθεί, υπερβαίνοντας τον εαυτό του, να πετύχει έναν στόχο, η αποδοχή της προσπάθειάς του από τους συνανθρώπους του είναι η μέγιστη επιβράβευση. Οι καλλιτέχνες, όπως κι οι αθλητές, εκτίθενται συνεχώς. Δουλεύουν σκληρά κι αθέατα ως την ώρα της παρουσίασης στο κοινό των κόπων τους. Κάτι το ελάχιστο μπορεί να καταστρέψει την κοπιώδη δουλειά μηνών. Αυτό το ρίσκο κι η ένταση για να ολοκληρωθεί το έργο, όπως το προετοιμάσαμε, είναι τεράστιο σε κάθε παράσταση. Οι επευφημίες είναι το βάλσαμο στην ψυχή του ερμηνευτή.

Τα νέα σας καθήκοντα, ως καλλιτεχνικού  διευθυντή του κρατικού μελοδραματικού θεάτρου, θα στερήσουν από το κοινό τον λατρεμένο του αρχιμουσικό λόγω πολλών δραστηριοτήτων που επιφορτίστηκε;

Δεν ανέλαβα καθήκοντα καλλιτεχνικού διευθυντή σε κανένα κρατικό θέατρο.Είμαι σύμβουλος της Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης των Μουσικών Συνόλων του Δήμου Αθηναίων και συμμετέχω σε μια επιτροπή για το θέατρο «Ολύμπια».

Το ιστορικό αυτό θέατρο, είναι ευχής έργον που ήρθε στα χέρια του Δήμου Αθηναίων. Έτσι η Αθήνα θα αποκτήσει ένα Δημοτικό Θέατρο όπως έχουν οι περισσότερες πόλεις του κόσμου.

Ποιες είναι οι προτεραιότητές σας από αυτό το πόστο που αναλάβατε και τι νέο θα φέρετε;

Ο Δήμος Αθηναίων με τα Μουσικά του Σύνολα, ήδη προσφέρει στο Αθηναϊκό κοινό πολλές και ποικίλες εκδηλώσεις σε διάφορους χώρους. Τώρα δίνεται η ευκαιρία να αναδειχθούν περισσότερο τα μουσικά σύνολα, καθώς θα έχουν σαν έδρα το εμβληματικό θέατρο. Οι προτεραιότητες είναι να διατηρήσουμε την χρήση του θεάτρου ως μουσικού θεάτρου. Περισσότερες λεπτομέρειες για το πρόγραμμα θα σας γνωστοποιηθούν αργότερα.

Θα διευθύνετε για άλλη μία φορά την Ορχήστρα της Λυρικής με την όπερα «Κάρμεν» στο Ηρώδειο. Όταν ο Τσαϊκόφσκι το 1876 την είδε στο Παρίσι, την  αποκάλεσε «έργο τέχνης» και είπε ότι «σε δέκα χρόνια θα γίνει η πιο δημοφιλής όπερα σε ολόκληρο τον κόσμο». Ο Νίτσε που την είχε δει είκοσι φορές την χαρακτήρισε «όπερα των οπερών».  Ο δε Μπραμς είχε δηλώσει ότι θα πήγαινε μέχρι και τα πέρατα του κόσμου για να αγκαλιάσει τον δημιουργό της, το Μπιζέ. Εσείς τι θα λέγατε κ. Καρυτινέ;

Όλοι οι μεγαλοφυείς άνθρωποι που προαναφέρατε δεν είναι δυνατόν να σφάλλουν. Το έργο που άφησε καθένας πίσω του χάραξε την πορεία της Ιστορίας της Τέχνης. Για να τους έχει αγγίξει η Κάρμεν τόσο πολύ, δείχνει την αξία του Μπιζέ και του έργου του. Αλλά η μεγαλοσύνη αυτής της όπερας αναγνωρίζεται απ’ όλους μας. Είτε είμαστε γνώστες της μουσικής, είτε λάτρεις του είδους, είτε απλώς τυχαίοι θεατές. Δεν υπάρχει περίπτωση να δεις μια παράσταση της Κάρμεν και να μην αισθανθείς τίποτε. Ακόμα κι αν πας για πρώτη φορά στη ζωή σου στην όπερα, η Κάρμεν θα σε γεμίσει συναισθήματα. Αυτό είναι το μεγαλείο του έργου.

«Αν είναι τέχνη, δεν είναι για όλους κι αν είναι για όλους, δεν είναι τέχνη» υποστήριζε ο Αυστριακός μουσικός και συνθέτης Άρνολντ Σένμπεργκ. Εσείς αποδέχεστε τον αφορισμό του;

Είναι ένας καλοδεχούμενος αφορισμός που εκφράστηκε όταν είχε αρχίσει να καταρρέει το πολιτιστικό οικοδόμημα αιώνων. Οι ανιχνεύσεις για νέους μουσικούς δρόμους εκείνη την εποχή, ήταν ανατρεπτικές και καθόλου αποδεκτές από το ευρύτερο κοινό. Με την φράση αυτή, θεωρώ ότι ο Σένμπεργκ προσπάθησε να προστατεύσει την μουσική του καιρού του από το αναχρονιστικό πλήθος.

Ο Κινέζος φιλόσοφος Μένκιος  έλεγε, ότι «αν ο βασιλιάς αγαπάει τη μουσική, δεν υπάρχει πολύ άδικο στη χώρα». Λέτε ότι επειδή οι κυβερνώντες την Ελλάδα δεν επένδυσαν ποτέ ουσιαστικά στην όπερα απλούστατα, επειδή δεν αγαπάνε τη μουσική. Γι΄αυτό λέτε να υπάρχει τόσο άδικο στη δική μας χώρα;

Δεν θεωρώ ότι υπάρχει στη χώρα μας περισσότερο άδικο από χώρες που επένδυσαν  στη συμφωνική μουσική και την όπερα. Δεν είναι όμως τυχαίο, ότι οι παλαιοί πολιτισμοί επένδυαν πάρα πολύ στη μουσική. Ίσως γιατί γνώριζαν περισσότερα για τις δονήσεις και τις αρμονίες των ήχων και την επιρροή τους στον ανθρώπινο εγκέφαλο. Είμαι σίγουρος, πως αν δώσουμε μέσω της εκπαίδευσης, γερές μουσικές βάσεις στους νέους, θα έχουμε σαφώς καλύτερη ποιότητα συμπεριφοράς.

Όταν παιδάκι πήγατε για πρώτη φορά στη ζωή σας στη Λυρική με τους γονείς σας, τόσο μαγευτήκατε, που όταν σας ρωτούσαν, τι θα γίνετε όταν μεγαλώσετε απαντούσατε «αρχιμουσικός». Και κυνηγήσατε το όνειρό σας και φθάσατε ψηλά. Υπήρξε κάτι που σας στέρησε αυτή η αφοσίωση μέχρις αυταπάρνησης στο έργο σας;

Όταν ο στόχος σου είναι να υπηρετείς αυτό που αγαπάς δεν αισθάνεσαι στέρηση ή θυσίες. Είναι ο κόσμος σου. Ζεις μέσα σε αυτόν. Δεν στερείσαι τίποτε. Δεν χρειάζεσαι τίποτε άλλο.

Παρόλο που η Ελλάδα δεν έχει παιδεία και πνευματική παράδοση στο μελόδραμα, με εξαίρεση τα Επτάνησα,  τα τελευταία  χρόνια, η όπερα γεμίζει. Πού οφείλεται αυτό κατά τη γνώμη σας;

΄Έχει γίνει μεγάλη προσπάθεια να γνωρίσει το κοινό την όπερα. Τα ανοίγματα της Λυρικής Σκηνής, των Μεγάρων Μουσικής στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, και κυρίως η προβολή από τα ΜΜΕ, έδωσε άλλη ώθηση στον κόσμο για να επισκεφθεί την όπερα και έστω κι από περιέργεια.

Πώς συμβάλετε από την πλευρά σας στην μύηση των μικρών θεατών στην κλασική μουσική μέσω της όπερας;

Από την εποχή που ήμουν Καλλιτεχνικός Διευθυντής της Λυρικής Σκηνής ξεκινήσαμε τις παιδικές παραστάσεις όπερας για παιδιά από 4-14 ετών. Στο θέατρο «Ακροπόλ» που λειτούργησε για μια δεκαετία περίπου, 60.000 παιδιά παρακολουθούσαν κάθε χρόνο τις παραστάσεις. Είμαι σίγουρος ότι πολλά από αυτά τα παιδιά είναι σήμερα οι νέοι θεατές των παραστάσεων της Λυρικής Σκηνής. Μυήθηκαν κι εξακολουθούν να ψυχαγωγούνται από το είδος. Πιστεύω ότι μόνον με την εκπαίδευση από πολύ μικρή ηλικία μπορείς να βοηθήσεις καθέναν να επιθυμεί το καλό κι ωραίο.  

Σήμερα η μουσική εκπαίδευση  είναι σχεδόν αποκλειστικά ιδιωτική . Θεωρείτε ότι είναι απαραίτητη η ίδρυση Μουσικής Ακαδημίας, ώστε να υπάρχει πανεπιστημιακό επίπεδο σπουδών;

Ασφαλώς και είναι απαραίτητη. Είναι κάτι που συζητείται  και ζητείται για πολλά χρόνια. Πανεπιστημιακό επίπεδο σπουδών υπάρχει, αλλά είναι κυρίως θεωρητικής κατεύθυνσης. Μια Μουσική Ακαδημία για εκείνους που θέλουν να γίνουν επαγγελματίες μουσικοί εκτελεστές δεν έχει ιδρυθεί ακόμα. Περιμένουμε.

Κληθήκατε να αντιμετωπίσετε δυσκολίες ως δημιουργός και πως τις ξεπεράσατε;

Οι δυσκολίες είναι κομμάτι της ζωής μας. ΄Ίσως το μεγαλύτερο. Εξασκήθηκα ώστε να μην με καταβάλουν. Τις αντιμετωπίζω με πολλή σκέψη, οργάνωση και στρατηγική. ΄Άλλοτε χάνω, άλλοτε κερδίζω. Το αποδέχομαι και προχωρώ.

Πηγή: http://intownpost.com