Παρουσίαση βιβλίου «Μίκης Θεοδωράκης- Μονόλογοι, διάλογοι και το μονοπάτι προς το μέλλον: Συνοπτική παρουσίαση» στη Θεσσαλονίκη (video)

Η παρουσίαση του νέου βιβλίου της Αναστασίας Βούλγαρη με τίτλο «Μίκης Θεοδωράκης- Μονόλογοι, διάλογοι και το μονοπάτι προς το μέλλον: Συνοπτική παρουσίαση» πραγματοποιήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου στο κατάμεστο καφέ The RITZ, στη Θεσσαλονίκη.
Το βιβλίο προλογίζουν ο Μίκης Θεοδωράκης και ο ποιητής και συγγραφέας Τριαντάφυλλος Σερμέτης, ενώ όπως και το προηγούμενο βιβλίο της Αναστασίας Βούλγαρη για τον Μίκη, έτσι κι αυτό διανέμεται δωρεάν από τη συγγραφέα.

Ο καθηγητής συνταγματικού δικαίου του Πανεπιστημίου Αθηνών Γιώργος Κασιμάτης, δεν μπόρεσε να παραβρεθεί λόγω μιας ξαφνικής ίωσης, αλλά έστειλε ένα κείμενο το οποίο ανάγνωσε η δημοσιογράφος Μαρία Αναγνωστίδου, η οποία συντόνισε την εκδήλωση.

Χαιρετισμό στην εκδήλωση έστειλαν το ιστολόγιό μας, Theodorakism.gr, αλλά και η σελίδα του facebook «Φίλοι του Μίκη Θεοδωράκη/Mikis TheodorakisFriends», η οποία αριθμεί μέχρι στιγμής 49.000 μέλη.

 Για το βιβλίο μίλησαν κατά σειρά, η Χρυσούλα Ανδρέου μέλος της «Λέσχης Φίλων του Μίκη Θεοδωράκη στη Θεσσαλονίκη», ο ερευνητής της ελληνικής μουσικής και ραδιοφωνικός παραγωγός Θανάσης Γιώγλου, ο ποιητής και συγγραφέας Τριαντάφυλλος Σερμέτης, ο αναπληρωτής καθηγητής Φιλοσοφίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Παναγιώτης Δόικος και η συγγραφέας Αναστασία Βούλγαρη (Παρουσιάζεται στη συνέχεια).

Ακολούθησε συζήτηση μεταξύ ομιλητών και ακροατών, ανάμεσα στους οποίους ήταν ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Γιώργος Λογοθέτης και ο καθηγητής φιλοσοφίας Σωκράτης Δεληβογιατζής. 

Ιδιαίτερης σημασίας ήταν η τηλεφωνική παρέμβαση του Μίκη Θεοδωράκη, κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, όπως έχει καταγραφεί ξεχωριστά στο βίντεο που ακολουθεί.

Στο κλείσιμο της βραδιάς ο πιανίστας και συνθέτης Λεονάρδος Βαλενστάιν έπαιξε και τραγούδησε, τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη.

Το βίντεο της τηλεφωνικής παρέμβασης του Μίκη Θεοδωράκη:

Το βίντεο ολόκληρης της εκδήλωσης

Για την παρουσίαση του βιβλίου της Αναστασίας Βούλγαρη
«Μονόλογοι, Διάλογοι και το Μονοπάτι προς το μέλλον»
Στη Θεσσαλονίκη, στις 12 Φεβρουαρίου 2018

Αγαπητή μου Νατάσα,

Λυπάμαι πραγματικά που κάποιος ιός δεν μου επέτρεψε, με την ευκαιρία της παρουσίασης του βιβλίου σου, να επικοινωνήσω και με τις Φίλες και τους Φίλους της Θεσσαλονίκης και να έχω μαζί τους έναν ευρύτερο διάλογο για τα κοινά προβλήματα των Ελλήνων και για γα τους κοινούς μας αγώνες που όλο και πιο πολύ γίνονται απαραίτητοι.

Δυστυχώς, η ολοκληρωτική οικονομική υποδούλωση της χώρας που επιβλήθηκε στην χώρα μας από το 2010 με τα λεγόμενα «Μνημόνια», τώρα άρχισε και επίσημα να περνάει στην αλλοτρίωση της εθνικής, της ιστορικής και της πολιτισμικής ταυτότητας της Ελλάδας, για να αρχίσουν σε λίγο και οι ακρωτηριασμοί της εδαφικής της ακεραιότητας. Οι επεμβάσεις αυτές στην ιστορική μας ταυτότητα είναι προδιαγεγραμμένα στα κρυφά παρατήματα εκείνων των Μνημονίων. Άλλωστε, η παραίτηση από τα δικαιώματα προστασίας της Ελλάδας και της εθνικής κυριαρχίας από το διεθνές δίκαιο είχε υπογραφεί στη Σύμβαση Δανεισμού του 2010 με την πρωτοφανή κυνικότητα: «άνευ όρων και αμετακλήτως» και πέρασε σε όλα τα Μνημόνια, εξακολουθεί δε να ισχύει μέχρι σήμερα. Η παραίτηση αυτή, που δεν έχει υπάρξει προηγούμενη, αποτελεί ως πράξη καθαρή Εσχάτη Προδοσία.

Οι Θεσσαλονικείς, με το παλλαϊκό συλλαλητήριό τους, και όλοι οι Έλληνες με το πανελλήνιο συλλαλητήριο των Αθηνών έδειξαν ότι ο Ελληνικός Λαός σηκώνεται όρθιος και αντιστέκεται. Τα συλλαλητήρια αυτά, των Πατρών που θα ακολουθήσει και όλα τα άλλα που γίνονται γίνονται σε όλη την Ελλάδα, αποτελούν την πρώτη πράξη αντίστασης του άρθρου 120 του Συντάγματος. Όταν δεν υπάρχουν πολιτικές δυνάμεις και πολιτική εξουσία για να υπερασπιστεί την Ελλάδα, τη Δημοκρατία και τα Θεμελιώδη Δικαιώματα των Ελλήνων, το Σύνταγμα επιβάλλει να πάρει στα χέρια του ο Λαός την προστασία τους. Αυτό έδειξαν τα Συλλαλητήρια.

Αυτό, όμως, δε λέει ακόμη τίποτα. Χωρίς άμεση συνέχιση, χωρίς πνεύμα συλλογικότητας, αλλά με αρχηγικές ή άλλες προσωπικές φιλοδοξίες, το μεγαλειώδες αυτό ξεκίνημα θα γίνει στάχτη.

Και τώρα ας έλθομε στο Βιβλίο της Νατάσας Βούλγαρη «Μονόλογοι, Διάλογοι και το Μονοπάτι προς το μέλλον», για το έργο του Μεγάλου Έλληνα Μίκη Θεοδωράκη: «Μονόλογοι στο λυκαυγές»

Το έργο της Νατάσας αποτελεί από τα πιο σπάνια και πιο παράτολμα συγγραφικά εγχειρήματα, που μπορεί να συναντήσει κανείς στη βιβλιογραφία. Βέβαια, σήμερα είμαστε μάρτυρες καθημερινών επεμβάσεων ακόμη και στα πιο κλασικά έργα της ανθρωπότητας από σύγχρονους «σοφούς», με «διασκευές», «μετασκευές» και κάθε είδους επεμβάσεις «εκσυγχρονισμού», «εκλαΐκευσης», «παρουσίασης» και άλλων «βελτιώσεων» έργων με αιώνια ισχύ. Τα βλέπομε καθημερινά στο θέατρο, και σε όλες τις μορφές της Τέχνης. Είναι ένα φαινόμενο της κατάπτωσης στην κατώτατη βαθμίδα της πολιτισμικής παρακμής. Αυτοί που το κάνουν δεν έχουν σίγουρα κανένα πρόβλημα φόβου, ενδοιασμού και τόλμης. Αγνοούν εντελώς το τί κάνουν και πού επεμβαίνουν. Το μόνο που καταφέρνουν να κάνουν είναι τα οστά των δημιουργών στους τάφους του όχι μόνο να τρίζουν αλλά και να στριφογυρίζουν από αγανάκτηση γα τον χωρίς αιδώ ευτελισμό του έργου τους.

Η Νατάσα μόνο σ’ αυτή την κατηγορία της παρακμής δεν ανήκει. Γι’ αυτό το έργο της είναι σπανιότατο τόλμημα, έγινε με ολοκληρωμένη επιτυχία σκοπού με τόλμη που στηριζόταν στην αυτογνωσία και στην αυτοσυνειδησία ότι ήξερε τι κάνει. Στηριζόταν επίσης στη συνείδηση της βαθιάς γνώσης της σκέψης του Μίκη Θεοδωράκη. Γι αυτό και το βιβλίο της, εγώ τουλάχιστον, δεν μπορώ να του δώσω έναν αναγνωρισμένο χαρακτηρισμό: «διασκευή», «απόδοση», «παρουσίαση», είναι όλοι λίγοι. Και τούτο γιατί με απόλυτο σεβασμό στο έργο του συγγραφέα προσθέτει τον δικό της στοχασμό, έναν στοχασμό που θα μπορούσε να τον κάνει ο ίδιος ο συγγραφέας.

Δε χρειάζεται να πω εγώ ότι το βιβλίο της είναι η καλύτερη δυνατή απόδοση πνεύματος του σημαντικότερου συγγραφικού έργου του Μίκη Θεοδωράκη. Το λέει ο ίδιος ο συγγραφέας –και μάλιστα με ενθουσιασμό. Αυτή είναι η σπανιότητα της δουλειάς της Νατάσας. Δεν το συναντάει κανείς εύκολα αυτό, να συμφωνεί σε όλα ο δημιουργός του. Στην περίπτωση αυτή, όταν στο μέλλον θα παραποιείται η σκέψη του Μίκη –αυτό θα γίνεται πολλές φορές και τα κόκαλά του θα τρίζουν– θα φωνάζει από τον τάφο του στο Γαλατά: «Διαβάστε, ανόητοι, τη Νατάσα!»

Όσον αφορά στο βιβλίο του Μίκη, οι σκέψεις μου είναι διατυπωμένες στον Πρόλογο που είχα γράψει γι’ αυτό. Εδώ θα υπογραμμίσω άλλη μια φορά ότι πρόκειται για το σημαντικότερο, ίσως, συγγραφικό έργο του μεγάλου συνθέτη και αγωνιστή. Εκεί φωτίζεται η όλη πορεία ζωής του μεγάλου Έλληνα. Κάτω από το φώς των σκέψεών του βλέπει κανείς τη συμπαντική ουσία και την ολιστική για τον κόσμο και τον άνθρωπο αντίληψη της ελληνικής σκέψης. Η ζωή του είναι η διαλεκτική της δημιουργίας και της ιστορίας, είναι η θυσία της πραγματικής ζωής στη διαλεκτική σύγκρουση με το «κακό»: την υποδούλωση του ανθρώπου. Το καλλιτεχνικό του έργο είναι η δημιουργία που αναβλύζει από τη σύγκρουση, από τον «γεννήτορα των πάντων Πόλεμο». Η ουσία της καλλιτεχνικής δημιουργίας του Μίκη είναι η ίδια με εκείνη της δημιουργίας του ελληνικού Λόγου και της ελληνικής Τέχνης. Ισχύουν παντού και πάντοτε. Η δημιουργία του Μίκη, όπως και η ελληνική Δημιουργία, είναι ελληνικά και αφορά τον Κόσμο. Η ελληνική πατρίδα είναι, όπως τόνισε και ο ίδιος ο Μίκης Θεοδωράκης, ισχύει για όλες τις πατρίδες του Κόσμου.

Με αυτά τα λίγα στέλνω τους αγωνιστικούς χαιρετισμούς μου στους Θεσσαλονικείς φίλους μας.

Γιώργος Κασιμάτης

Πειραιάς, 12 Φεβρουαρίου 2018


***

Για το βιβλίο της Αναστασίας Βούλγαρη «Μίκης Θεοδωράκης- Μονόλογοι, Διάλογοι και το Μονοπάτι προς το μέλλον: Συνοπτική παρουσίαση»

Η σημερινή παρουσίαση του βιβλίου της Αναστασίας Βούλγαρη συμπίπτει με μια «μαύρη» επέτειο. Σαν σήμερα, στις 12 Φλεβάρη του 2012 ψηφίστηκε το 2ο Μνημόνιο που παρέδιδε άνευ όρων και αμετάκλητα την εθνική μας κυριαρχία στους δανειστές.

'Εξω απ’ τη Βουλή, κι ενώ καιγόταν η Αθήνα, ο Μίκης , ο Γιώργος Κασιμάτης και ο Μανώλης Γλέζος μαζί με μια Λαοθάλασσα διαμαρτύρονταν γι αυτή την προδοτική ενέργεια.

Δυστυχώς, το εξαρτημένο κράτος μας δεν δίστασε να ψεκάσει κατά πρόσωπο με χημικά το σύμβολο του αντιφασιστικού αγώνα τον Μίκη Θεοδωράκη και το σύμβολο του αντιναζιστικού τον Μανώλη Γλέζο. Ήταν καθαρά μια απόπειρα δολοφονίας των δύο μπροστάρηδων της ελληνικής Αντίστασης.

Έπρεπε να διαλυθεί το αντιμνημονιακό Μέτωπο και να σωπάσει κάθε φωνή που αντιστεκόταν στο δόλιο σχέδιο του ξεπουλήματος της χώρας και της υποδούλωσης του λαού. Όλα αυτά τα αναφέρει η Αναστασία Βούλγαρη στο βιβλίο της και μάλιστα χαρακτηρίζει ως θαύμα το ότι γλύτωσε ο Μίκης από το «σχέδιο οργανωμένης δολοφονίας του». Μας παραπέμπει στο σημαντικότατο άρθρο του Μίκη «Προς τη Διεθνή κοινή γνώμη: Η αλήθεια για την Ελλάδα», το οποίο συντάχθηκε εκείνη την ημέρα.

Η Αναστασία περιγράφει τους Αγώνες που έκανε ο Μίκης για μια Ελλάδα Ελεύθερη και Ανεξάρτητη μέσα από την Εθνική Αντίσταση, τα Δεκεμβριανά και τον Εμφύλιο. Μας αποκαλύπτει τι τον έκανε το 2010 να ιδρύσει την Κίνηση Ανεξάρτητων Πολιτών -Σπίθα αλλά και τις προτάσεις του για την έξοδο από την κρίση και τη σωτηρία της Ελλάδας. Τους λόγους που δεν συνεργάστηκε με τον Σύριζα αφού κατάλαβε από νωρίς την αποστροφή τους προς οτιδήποτε το πατριωτικό αλλά και την απουσία σχεδίου διακυβέρνησης κάτι που θα εξέθετε ανεπανόρθωτα –όπως κι έγινε– μια αριστερή κυβέρνηση.

Εξηγεί τη σχέση του Μίκη με τον Πυθαγόρα και τον Ηράκλειτο, αφετηρία για να ξεκινήσει την αναζήτηση της σχέσης «Αρμονίας-Χάους» που θα τον οδηγήσει στον «Νόμο της Συμπαντικής Αρμονίας», ο οποίος αποτυπώνεται στο μουσικό του έργο, μεταφέροντας την αρχαιοελληνική θεώρηση για τη Μουσική ως αδιάσπαστη ενότητα ποίησης μελωδίας και κίνησης, αντιμετωπίζοντας έτσι τον άνθρωπο σαν ένα ον που σκέπτεται, αισθάνεται και πράττει. Τον Άνθρωπο δηλαδή στην ολότητά του.

Γράφτηκαν πολλά βιβλία για τον Μίκη. Η εντυπωσιακή διαφορά αυτού της κ. Βούλγαρη είναι ότι τη βαθιά γνώση του Λόγου του την μεταδίδει κάνοντάς το, ένα βιβλίο-χάρτη, ώστε να κατανοήσει ο αναγνώστης την πεμπτουσία της Θεοδωρακικής Σκέψης. Δημιουργεί μία θωράκιση γύρω από τον Μίκη απέναντι σε όλη αυτή την παραπληροφόρηση που γίνεται εδώ και δεκαετίες γύρω από το πρόσωπό του, τους στοχασμούς του και τις πολιτικές του επιλογές.

Όποιος λοιπόν διαβάσει τα δύο τελευταία βιβλία του Μίκη «Διάλογοι στο Λυκόφως» και «Μονόλογοι στο Λυκαυγές» από τις εκδόσεις Ιανός, θα καταλάβει γιατί αυτός ο άνθρωπος κατατάσσεται στο συλλογικό ασυνείδητο ως το άτομο που αγωνίστηκε για τον Πνευματικό Πολιτισμό και τον διατήρησε αφού μέχρι σήμερα αποτυπώνει τις ηθικές ,τις κοινωνικές και τις πνευματικές αξίες σε μια προσπάθεια κάθαρσης -φώτισης και εν τέλει θέωσης του Ανθρώπου.

Είναι λοιπόν αναμενόμενο η θεοδωρακική σκέψη να χτυπηθεί αλύπητα μέσα στον χρόνο, αφού χτυπώντας τον Μίκη που αντιπροσωπεύει «την Ελλάδα που αγαπήσαμε», χτυπάνε τους αγώνες για Ελευθερία και κοινωνική Δικαιοσύνη και τελικά την ίδια την Ρωμιοσύνη.

Ακούστηκαν πρόσφατα από κόμματα της αριστεράς φωνές όπως της κ. Κανέλλη, η οποία προέτρεπε τον κόσμο να μην διαβάζει τα βιβλία του Μίκη γυρνώντας μας σε μαύρες για την Δημοκρατία εποχές! Σε όλους αυτούς, που προσπαθούν να απαγορεύσουν τον λόγο του Θεοδωράκη και την επαφή του με τον Λαό, απαντάμε πως αν η Μουσική του Μίκη ήταν η Φωτιά της Επανάστασης τα βιβλία του είναι όπλα καταστροφής εξουσιαστών και ολιγαρχών!

Το καλοκαίρι που μας πέρασε στη μεγαλειώδη συναυλία στο Καλλιμάρμαρο στάδιο που αποθεώθηκε ο συνθέτης, μας είπε ΜΙΑ μόνο λέξη : «Σας αγαπώ».

Αυτό πιστεύουμε ότι θα είναι και το κέντρο μιας νέας πολιτικής ιδεολογίας που τόσο χρειάζεται η ανθρωπότητα! Η ΑΓΑΠΗ προς τον Άνθρωπο, τον Πολιτισμό και προς όλες τις Πατρίδες του κόσμου.

Θα ήθελα να ευχαριστήσω την Αναστασία Βούλγαρη για την προσφορά της στον Αγώνα και για το ότι έβαλε και πάλι τον Μίκη σε κάθε σπίτι, τον Γιώργο Κασιμάτη που αγαπάμε ιδιαίτερα για τον χαιρετισμό που έστειλε και του ευχόμαστε ολόψυχα περαστικά, τον Παναγιώτη Δόικο για την πρωτοβουλία του να διδάξει την Συμπαντική Αρμονία του Μίκη στο Α.Π.Θ, τον Τριαντάφυλλο Σερμέτη που μυήθηκε στη θεοδωρακική σκέψη, την οποία αναλύει εξαιρετικά, τον Θανάση Γιώγλου που μας τίμησε με την παρουσία του, τη Μαρία Αναγνωστίδου, για την άμεση αποδοχή της πρόσκλησης να συντονίσει την εκδήλωση, τους φίλους από τον «Θεοδωρακισμό» για τον χαιρετισμό που μας έστειλαν καθώς επίσης και τον Ανδρέα Ζερβάκη.

Θα ήθελα να ευχαριστήσω ιδιαίτερα τα παιδιά από τη Σπίθα Θεσσαλονίκης για την συνδιοργάνωση της εκδήλωσης.

Σας ευχαριστούμε όλους.

Ανδρέου Χρυσούλα

Λέσχη Φίλων του Μίκη Θεοδωράκη στην Θεσσαλονίκη.
12-2-2018

Χαιρετισμός για την εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου «ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ: ΜΟΝΟΛΟΓΟΙ, ΔΙΑΛΟΓΟΙ &
ΤΟ ΜΟΝΟΠΑΤΙ ΤΙΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ» τις Αναστασίας Βούλγαρη στη Θεσσαλονίκη

Πριν από περίπου πέντε χρόνια (!) δημιουργήθηκε το ιστολόγιο Θεοδωρακισμός/Theodorakism.gr, για να εξυπηρετήσει ακριβώς τον ίδιο σκοπό που έχει και η προσπάθεια του βιβλίου που παρουσιάζεται σήμερα σε αυτόν εδώ τον χώρο: Για να μεταδώσει τις αναγνώστες του το αληθινό πνεύμα και νόημα του Λόγου του Μίκη Θεοδωράκη! Κι ελπίζοντας να προχωρήσει ένα βήμα παραπέρα, ρίχνοντας τον σπόρο για την δημιουργία τις νέου τρόπου σκέψης, με πυξίδα τον Λόγο, την ιστορική διαδρομή και κοινωνική προσφορά του Μίκη Θεοδωράκη στην ανθρωπότητα.

Ο Μίκης Θεοδωράκης, ως αδιαμφισβήτητα η μεγαλύτερη προσωπικότητα των ημερών τις και μία εκ των σημαντικότερων προσωπικοτήτων τις νεότερης ανθρώπινης ιστορίας, παραμένει στο ευρύ –και δη ελληνικό- κοινό «άγνωστος»!

Γι’ αυτό και η προσφορά αυτού του βιβλίου, μέσω τις εξαιρετικής δουλειάς τις Αναστασίας Βούλγαρη, καθίσταται τόσο σημαντική σε αυτή τη προσπάθεια!

Ευχόμαστε η συνοπτική παρουσίαση των δύο βιβλίων «Διάλογοι στο Λυκόφως», «Μονόλογοι στο Λυκαυγές» και του σπουδαίου άρθρου «Μονοπάτι τις το μέλλον», να μπει σε κάθε ελληνικό σπίτι και να αποτελέσει το εφαλτήριο για περαιτέρω έρευνα και μελέτη πάνω στο έργο και τη φιλοσοφία του Μίκη Θεοδωράκη.

Προτρέπουμε δε, τον προνομιούχο φίλο που θα αποκτήσει δωρεάν αυτό το βιβλίο, να το προσφέρει μετά την ανάγνωσή του σε κάποιον άλλον, με την ίδια αγάπη που του προσφέρθηκε στον ίδιο. Ώστε να ταξιδέψει το βιβλίο όσο πιο μακριά γίνεται, μαζί με τις σκέψεις του Μίκη Θεοδωράκη για την Ελλάδα, τον Κόσμο και ένα καλλίτερο αύριο στην Κοινωνία των Ανθρώπων.

Με αγάπη και εκτίμηση,

Οι συντελεστές του Θεοδωρακισμού/Theodorakism.gr
Αθήνα, 12 Φεβρουαρίου 2018

***

Χαιρετισμός των διαχειριστών της σελίδας «Φίλοι του Μίκη Θεοδωράκη/Mikis Theodorakis friends»
Αγαπητοί φίλοι, οι διαχειριστές της σελίδας «Φίλοι του Μίκη Θεοδωράκη/Mikis Theodorakis friends» που φτιάχτηκε από ανιδιοτελή αγάπη σε αυτόν τον Μεγάλο Έλληνα, αριθμεί 49.000 φίλους και προσπαθεί να προβάλει το έργο του οικουμενικού μας Μίκη αφ’ ενός το μουσικό όπου προσπαθούμε δίπλα στα μεγάλα του έργα, να βρίσκουμε άγνωστες εκτελέσεις έργων όπως και να μαθαίνουμε για την πολυποίκιλη δραστηριότητα, κυρίως στο εξωτερικό, σε συνάρτηση με την μουσική του, αφ ετέρου προβάλουμε τα κείμενα του και τις ανακοινώσεις που τον αφορούν όσο γίνεται πιο απλά, γιατί το Facebook δεν είναι το πιο κατάλληλο μέσον για σοβαρές συζητήσεις.

Η πολύ καλή μας φίλη Αναστασία Βούλγαρη με μεγάλη προσοχή εδώ και πολλά χρόνια μελετητής του συγγραφικού έργου του Μίκη Θεοδωράκη, αλλά και με την φυσική παρουσία της κοντά του κατάφερε κάτι πάρα πολύ δύσκολο. Μέσα από δυο τεράστια σε όγκο και ύλη βιβλία το «Διάλογοι στο Λυκόφως» και «Μονόλογοι στο Λυκαυγές» καθώς και το σημαντικό κείμενο «Το μονοπάτι προς το μέλλον» μπήκε στο μυαλό του Μίκη και έγραψε ένα καινούργιο βιβλίο , σαφώς μικρότερο σε μέγεθος, όπου συμπυκνώνει με απλό τρόπο (αυτό κι αν είναι δύσκολο!!!) τα γραφόμενα του Μίκη χωρίς να προδώσει καθόλου τα αρχικά κείμενα.

Τα οφέλη από αυτή την μεγάλη πραγματικά προσπάθεια της είναι εμφανή. Καταφέρνει να περάσει στον λιγότερο μυημένο αναγνώστη, υπό την μορφή θεματικών ενοτήτων, όσα στην πορεία πάρα πολλών χρόνων έχει πει ο Μίκης είτε σε συνεντεύξεις, είτε στα γραπτά κείμενα του. Έτσι ο αναγνώστης θα έρθει πιο κοντά στην αληθινή Θεοδωράκεια σκέψη, μακριά από τις μονταζιέρες που σκόπιμα παραποιούν ή χρησιμοποιούν κατά το πώς τις βολεύει τα λεγόμενά του. Σε δεύτερο βαθμό δίνει το κίνητρο και το έναυσμα στον αναγνώστη να προχωρήσει σε βάθος και να μελετήσει τα βιβλία του ίδιου του Μίκη ώστε να κατανοήσει πλήρως τις θέσεις του και να δει με τα δικά του μάτια τα μεγάλα οράματά του.

Σας στέλνουμε τους πιο θερμούς θεοδωρακικούς χαιρετισμούς μας, και σας ευχόμαστε μια πολύ επιτυχημένη βραδιά.

Οι διαχειριστές της σελίδας «Φίλοι του Μίκη Θεοδωράκη/Mikis Theodorakis friends»,
Αθήνα 12 Φεβρουαρίου 2018

***

Ομιλία της Αναστασίας Βούλγαρη για το βιβλίο της «Μίκης Θεοδωράκης, Μονόλογοι, Διάλογοι και το Μονοπάτι προς το μέλλον: Συνοπτική παρουσίαση» 

Ο λυρικός και µουσικός γραπτός λόγος του Μίκη Θεοδωράκη, ένας λόγος-ποταµός µε ποιητικότητα ακόµα και στις στιγµές της πίκρας, της οργής ή των αντικρουόµενων συναισθηµάτων του, είναι το απόσταγµα της βαθειάς του επικοινωνίας µε τον Αναξίµανδρο και τον Ηράκλειτο, µε τον Μακρυγιάννη, με τον Μαρξ και τον Λένιν, µε τη δυτική και τη ρώσικη συµφωνική µουσική, µε το βυζαντινό µέλος και τους αρχαίους «τρόπους», µε το ρεµπέτικο και το λαϊκό τραγούδι, µιας βαθειάς επικοινωνίας και βιωµατικής εµπειρίας της ελληνικής ποίησης από τον Αισχύλο έως τον Διονύση Καρατζά.

Νοµίζω ότι ο πυρήνας της θεοδωρακικής σκέψης εντοπίζεται στη θεωρία του για τον «νόµο της συµπαντικής αρµονίας» και γύρω του ο Μίκης δηµιουργεί οµόκεντρους κύκλους σκέψεων, ιδεών και πράξεων, από τη σύνθεση των µουσικών του έργων έως τον αγώνα του για την εθνική ανεξαρτησία και την ελευθερία.

–Μουσική και  τραγούδι

–Αγώνας για τον πολιτισμό παράλληλα με τον πολιτικό αγώνα για την ελευθερία και την απελευθέρωση του ανθρώπου.

–Φιλοσοφική σκέψη με θεμέλιο την ελληνική θέαση του ανθρώπου και του κόσμου, δηλαδή αυτό που με μια λέξη ονομάζουμε ελληνικότητα κ.ο.κ 

Διαβάζοντας τους «Διαλόγους στο Λυκόφως» και τους «Μονολόγους στο Λυκαυγές» διαπιστώνουμε ότι ο  Θεοδωράκης από το 1943, όταν κρατούμενος στις φυλακές της Τρίπολης μυείται στην κομμουνιστική ιδεολογία, μέχρι σήμερα βαδίζει στον ίδιο δρόμο. Αυτό βέβαια γίνεται ξεκάθαρο και όταν διαβάσει κάποιος τα πολιτικά και θεωρητικά κείμενά του από το 1960 μέχρι σήμερα. Δεν υπάρχει καμία παρέκκλιση, κανένα παραστράτημα. Ο δρόμος είναι ο ίδιος επί 74 χρόνια, όμως διαρκώς εξελισσόμενος, καθώς ο Μίκης προσαρμόζει την τακτική τού αγώνα ανάλογα με τις νέες συνθήκες που κάθε φορά δημιουργούνται.

Αυτό συχνά δεν γίνεται κατανοητό από τις μεγάλες μάζες, οι οποίες επηρεάζονται από τα συστημικά έντυπα κι έτσι ο  Μίκης υφίσταται τα δεινά του ποιητή που εκφράζει ελεύθερα αυτά που βλέπει μπροστά, πριν από την εποχή τους

Κάθε φορά που συμβαίνει αυτό, και συμβαίνει αδιάλειπτα επί 40 χρόνια, η κοινωνία όχι μόνον δεν καλεί σε διάλογο τον Θεοδωράκη, τη στιγμή που εκείνος τον ζητά επίμονα, αλλά διάφοροι συστημικοί και κομματικοί μηχανισμοί του στερούν τη δυνατότητα να πραγματοποιήσει αυτόν τον διάλογο και περιορίζονται σε αφορισμούς. Με αυτόν τον τρόπο κατορθώνουν να αποκόπτουν τον Θεοδωράκη από τις μάζες και κυρίως από τη νεολαία. Προσωρινά όμως, γιατί ο Μίκης ανυποχώρητος συνεχίζει τον δρόμο του. Κι όταν η πατρίδα τον χρειάζεται είναι πάντα παρών και μπροστάρης. Το έχουμε ζήσει πάμπολλες φορές αυτό.

Αλλά το είδαμε και όταν και άλλες πατρίδες κινδύνευαν, όταν ο Μίκης έσπευσε να βοηθήσει την Κύπρο, την Παλαιστίνη, την Γιουγκοσλαβία, αλλά και στην περίοδο της δικτατορίας οι συναυλίες του γίνονταν βήμα για τους εκπροσώπους των απελευθερωτικών κινημάτων εκείνης της περιόδου.  

Ο Θεοδωράκης προσαρμόζει μεν την τακτική του αλλά ο στρατηγικός στόχος παραμένει ο ίδιος. Η  εθνική ανεξαρτησία, η παλλαϊκή εξουσία και η πατριωτική αναγέννηση, δηλαδή η συνολική αναγέννηση της πατρίδας σε όλους τους τομείς.

Συνδέει δε πάντα τον εθνικοαπελευθρωτικό αγώνα με τον αγώνα για την κατάκτηση της κοινωνικής δικαιοσύνης και, βεβαίως, πιστεύει ότι εκείνοι που παράγουν τον πλούτο, δηλαδή ο λαός, είναι εκείνοι οι οποίοι οφείλουν και πρέπει να αναλάβουν την ανάπτυξη και διαχείριση της οικονομίας της χώρας και πάντα προς όφελος του κοινωνικού συνόλου.

Για τον Θεοδωράκη δεν νοείται πολιτική επανάσταση χωρίς την πολιτιστική επανάσταση, γι αυτό συνδέει τον αγώνα για την απελευθέρωση της κοινωνίας με τον αγώνα για την πολιτιστική ανάπτυξη, δηλαδή την πνευματική και ψυχική καλλιέργεια (τόσο ατομικά όσο και  συλλογικά) μέσω της τέχνης, μέσω της λαϊκής παράδοσης και της ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς και, γενικότερα, μέσω της πνευματικής δημιουργίας.

Αυτό ο Θεοδωράκης το κάνει πράξη δύο φορές. Την πρώτη φορά στα 1963 όταν ιδρύεται η Νεολαία Λαμπράκη, όπου για πρώτη φορά στην Ευρώπη του 20ου αιώνα εμφανίζεται επαναστατικό κίνημα που είναι παράλληλα και πολιτιστικό. Τη δεύτερη φορά τον Δεκέμβριο του 2010 όταν ιδρύει την Κίνηση Ανεξάρτητων Πολιτών-Σπίθα, που είναι το μοναδικό, μέχρι στιγμής, πολιτικό και πολιτιστικό κίνημα του 21ου αιώνα.

Όταν ο Μίκης μιλά για την τέχνη, εννοεί εκείνη την τέχνη,  η οποία εκπηγάζει από τον λαό και επικοινωνεί με τον λαό, τον οποίο λαό θεωρεί συνδημιουργό, κυρίως στις μεγάλες ιστορικές του στιγμές ή και στους μεγάλους αγώνες του. (Αναφορά εκτός κειμένου στο παράδειγμα της σύνθεσης του έργου του «Ρωμιοσύνη» μετά από συμπλοκή με την αστυνομία το 1966).

Αλλά ας δούμε τι απαντά ο ίδιος ο Μίκης στην επίμονη ερώτηση «πού τοποθετείται τον εαυτό σας πολιτικά;» Απαντά: «Είμαι πατριώτης, λάτρης του ελληνικού έθνους, διεθνιστής, ουτοπικός κοµµουνιστής». Κι όταν τον ρωτούν για την Αριστερά απαντά: «Η Αριστερά δεν είναι απλώς ένα ακόµα κόµµα αλλά είναι ο ίδιος ο εργαζόµενος, ο υφιστάµενος την εκµετάλλευση των ολίγων, ο εξουσιαζόµενος λαός στο σύνολό του, τη στιγµή που θα αποκτήσει συνείδηση της δύναµής του και σύσσωµος θα σχηµατίσει µια λαοθάλασσα που σαν τσουνάµι θα ξεχυθεί στις βρωµισµένες παραλίες και θα γκρεµίσει τα χτίσµατα της τυραννίας που τον κρατούν αλυσοδεµένο πάνω στον βράχο της ανάγκης. Αυτή όµως η εγερτήρια-καθαρτήρια συνείδηση δεν γεννιέται από µόνη της αλλά είναι έργο φιλοσόφων-οραµατιστών και πρωτοπόρων αγωνιστών µε τη βούλα της προσφοράς και της θυσίας στα µέτωπά τους. Αυτοί είναι που σπέρνουν τους σπόρους µέσα στις ψυχές και στα πνεύµατα των καταπιεσµένων και τους βοηθούν να µάθουν, να πιστέψουν, να οργανωθούν και να ξεσηκωθούν. Δυστυχώς τέτοιο είδος ανθρώπων δεν υπάρχει σήµερα… Και πώς να υπάρχει, αφού από την εποχή της µεγάλης ανθοφορίας της εθνικής µας αντίστασης κι ακόµα έως χτες, τα δρεπανηφόρα άρµατα της εξουσίας κόβουν ασταµάτητα κάθε κεφάλι που ανυψώνεται πάνω από τον βάλτο της αδιαφορίας χωρίς να ακουστεί κιχ».

Ο Μίκης γράφει για το βιβλίο του «Μονόλογοι στο Λυκαυγές»: «Μετά τους Διαλόγους στο Λυκόφως,τότε που ήλιος γέρνει, ακολουθεί το Λυκαυγές, το φαινόµενο κατά το οποίο η νύχτα γίνεται πιο σκοτεινή, λίγο πριν χαράξει η µέρα. Αυτή τη στιγµή διάλεξα κι εγώ για να κυκλοφορήσω τους Μονολόγους στο Λυκαυγές, γιατί αµφιβάλλω αν υπήρξε ποτέ ή αν υπάρξει ποτέ στο µέλλον βαθύτερο σκοτάδι από αυτό που ζούµε σήµερα.

Σε αντίθεση µε το βαθύ σκοτάδι που έχει μεταβάλει τον Λαό µας σε τυφλό και µοιραίο, ελπίζω ότι τα τρία Άστρα που προτείνω, δηλαδή το Άστρο του Ανθρώπου, το Άστρο της Κοινωνίας και το Άστρο της Πατρίδας, θα λάµψουν και ίσως καταφέρουν να τυφλώσουν τον τριχωτό Κύκλωπα που άβουλοι Έλληνες του άνοιξαν διάπλατα τις πόρτες της Πατρίδας και τώρα σεργιανάει και καταστρέφει ασύδοτος και ανεµπόδιστος ανθρώπους και Μύθους προαιώνιους».

Ο Μίκης, στην πιο σκοτεινή στιγµή τής νύχτας, περιµένει την καινούργια αυγή, που θα φέρει τον Απόλλωνα µε το φωτοστέφανο του ήλιου να σταλάξει στην ψυχή των ανθρώπων το πανάρχαιο µήνυµα: Η ουσία της ζωής του Έλληνα είναι η ελληνική γλώσσα, το ελληνικό ήθος, η ελληνική ιστορική και πολιτιστική κληρονοµιά, η ελληνική φύση.

Ο Μίκης δεν µονολογεί. Απαγγέλει τον ποιητικό µονόλογο της διαδροµής του στη ζωή και στην τέχνη. Η µουσική, η επανάσταση, ο έρωτας, η Ελλάδα.

Η οικουµένη κοινωνεί τον ελληνικό λόγο µε τη θεοδωρακική µουσική. Έντεχνο-Λαϊκό, «Τραγούδι- ποταµός», Λυρική Τραγωδία, Συµφωνίες, Λαϊκά Ορατόρια- Μετασυµφωνική Μουσική.

Στο  παραπάνω κείμενο του Μίκη που μόλις σας διάβασα, γράφει ότι μας προτείνει τρία Άστρα. Το Άστρο του ανθρώπου που συνοψίζεται στη θεωρία του για τον νόμο της συμπαντικής αρμονίας, το  Άστρο της κοινωνίας που συνοψίζεται στην πρότασή του για το κοινωνικό ζήτημα παγκοσμίως, με το «Αντιμανιφέστο»- Ελεύθερος χρόνος και πολιτισμός και το Άστρο της πατρίδας που συνοψίζεται  στην πρότασή του :Η Ελλάδα Ουδέτερη χώρα και παγκόσμιο κέντρο Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Να σημειώσουμε ότι τόσο στο «Αντιμανιφέστο» όσο και στην πρόταση για την Ουδετερότητα ο Θεοδωράκης θέτει ως θεμελιώδες ζήτημα –διακύβευμα για την ανθρωπότητα και στόχο αγώνα για την Αριστερά διεθνώς– την κατάκτηση της παγκόσμιας ειρήνης με τη μετατροπή των πολεμικών βιομηχανιών σε βιομηχανίες ειρήνης.

Με τους Μονολόγους στο λυκαυγές γίνεται γνωστό στο πλατύ κοινό ότι ο Θεοδωράκης είναι, εδώ και πολλά χρόνια, επίτιμος διδάκτορας στα πέντε μεγαλύτερα  της χώρας πανεπιστήμια, καθώς παρατίθενται οι ομιλίες του κατά τις τελετές αναγόρευσης.

Τον Νοέμβρη του 2017 η Συμπαντική Αρμονία ξεκίνησε να διδάσκεται στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο στο τμήμα της Φιλοσοφίας, έπειτα από πρωτοβουλία τού αναπληρωτή καθηγητή φιλοσοφίας κυρίου Παναγιώτη Δόικου, ο οποίος την διδάσκει στο τμήμα του, και μάλιστα με μαθήματα ανοιχτά στο πλατύ κοινό.     

Στους «Μονολόγους στο Λυκαυγές» συμπεριλαμβάνονται επίσης πολιτικά και φιλοσοφικά κείμενα, κείμενα ιστορικής σημασίας, όπως η ομιλία του «Εκ Βαθέων» για τον Εμφύλιο Πόλεμο, αλλά και κείμενα καθαρά καλλιτεχνικά, όπως η ανάλυση του «Άξιον Εστί» με την ομιλία του «Οδυσσέας Ελύτης: Ένας Έλληνας επαναστάτης».

Ιδιαίτερα ξεχωρίζω την πραγματεία του «Για το πρόβλημα της ελληνικότητας». Ακόμα, συμπεριλαμβάνονται  σειρά άρθρων και ομιλιών για την κατάσταση της χώρας από το 2010 μέχρι σήμερα, με τα οποία καταθέτει τις προτάσεις του για την απελευθέρωση της πατρίδας από τη σημερινή υποδούλωση και την οικονομική ανάπτυξή της με γνώμονα το συμφέρον του λαού και όχι της οικονομικής ελίτ, η οποία διαπλεκόμενη με τον ξένο παράγοντα στάθηκε πολύτιμος αρωγός στην πολιτικής εξουσία που μας οδήγησε στην υποδούλωσή μας.

Να επισημάνω ότι ο Θεοδωράκης, δεν περιορίζεται σε μια γενική κι αόριστη καταγγελία του καπιταλισμού, αλλά μας δείχνει ξεκάθαρα τους υπαίτιους της σημερινής κατάστασης της χώρας. Δηλαδή: Η εξαρτημένη από τον ξένο παράγοντα πολιτική εξουσία, η οποία διαπλέκεται με την εξαρτημένη από τη Δύση οικονομική και πνευματική ελίτ.

Σ’ αυτή τη συλλογιστική, ο Θεοδωράκης εντάσσει ακόμα ένα πρόβλημα στο οποίο δεν αναφέρεται κανένας και αυτό είναι οι ιστορικές και πολιτιστικές διαφορές µας µε τα κράτη του ορθολογισµού.

Το καρτεσιανό πνεύµα, το εµπλουτισµένο µε την προτεσταντική παράδοση και αγωγή, έρχεται σε πλήρη αντίθεση µε τον ελληνικό κόσµο. «Εµείς οι Έλληνες», γράφει ο Μίκης, «έχουµε διαφορετική παράδοση και αγωγή, που µαζί µε την ορθοδοξία, δηµιουργούν την ισχυρή εθνική µας συνείδηση που οδηγεί σε αξίες και στάσεις ζωής εντελώς διαφορετικές από των άλλων λαών. Η τραγωδία µας αρχίζει από τη στιγµή που τα κράτη του ορθολογισµού –Γαλλία, Αγγλία, Γερµανία– αποβιβάζονται στη χώρα µας για διάφορους λόγους και προσπαθούν να µας “εκπολιτίσουν”, γιατί λόγω της ιδιαιτερότητας του λαού µας, δεν µπορούν να µας κατανοήσουν. Αυτό ακριβώς συµβαίνει και σήµερα, που θέλουν να µας επιβάλουν τον ορθολογισµό, δηλαδή τα δικά τους πρότυπα».

Όσο ο λαός µας αρνείται να µπει στα ορθολογικά καλούπια της Ευρώπης τόσο ο κ. Σόιµπλε «που ενοχλείται τόσο πολύ από την αντίθετη προς τον ευρωπαϊκό ορθολογισµό εθνική µας συνείδηση» σκληραίνει την τιµωρία µας, µε τελικό στόχο να µας καταστρέψει ολοσχερώς. Γι’ αυτό, άλλωστε, επέβαλε το Τρίτο Μνηµόνιο.

Φυσικά, ο Μίκης δεν ισχυρίζεται ότι η µοναδική αιτία της επιβολής της άγριας πολιτικής της Τρόικας είναι οι ιστορικές και πολιτισμικές διαφορές µας µε την Ευρώπη· είναι και ο ίδιος ο καπιταλισµός. Και πιστεύει ότι όσο επικρατεί η ωµή και βάρβαρη εκµετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, όσο ο καπιταλισµός επιβάλλει το δίκαιο του ισχυρού και βιαιοπραγεί ενάντια στον άνθρωπο και τη φύση, τόσο η πορεία της ανθρωπότητας οδηγείται προς την ολική καταστροφή.

Όμως μίλησα πολύ και φοβάμαι ότι έχω ήδη εξαντλήσει την υπομονή σας. Γι αυτό τελειώνω με τούτη την παραίνεση: Ας αναλογιστούμε ποιον δρόμο τελικά μας δείχνει ο Μίκης Θεοδωράκης.

Κατά τη γνώμη μου, είναι ο δρόμος του Ανθρώπου με άλφα κεφαλαίο, εκείνου που σέβεται και τιμά τη δωρεά της ζωής.

Ο Μίκης μας καλεί να ερωτευτούμε τη ζωή, γιατί μόνον αν ερωτευτείς τη ζωή, θα μπορέσεις να ερωτευτείς την Επανάσταση. 

Όμως ο Μίκης δεν περιμένει να γίνουμε σαν εκείνον, πώς θα μπορούσαμε άλλωστε;

Περιμένει όμως να δούμε με μάτια ορθάνοιχτα και την καρδιά ξεκλείδωτη, περιμένει να επικοινωνήσουμε μεταξύ μας γκρεμίζοντας τα ψεύτικα τείχη που ύψωσαν ανάμεσά μας δόλιοι καιροσκόποι·  περιμένει να συλλογιστούμε, περιμένει να ξαναβαφτίσουμε τις λέξεις Ελευθερία, Ανεξαρτησία, Δημοκρατία, Ισότητα, Δικαιοσύνη. Τις λέξεις Έθνος, Ελλάδα, Ελληνικότητα. Τις λέξεις Αλήθεια, Ειλικρίνεια, Τιμιότητα, Ευγένεια, Σεβασμό, Αλληλεγγύη, Φιλοξενία. Περιμένει «να ξαναβρούμε το νόημα της Ελληνικής Παιδείας, του Ελληνικού Πολιτισμού και του Ελληνικού Ήθους. Των λέξεων “Εθνική Υπερηφάνεια” και Πατρίδα», όπως γράφει. Ο Μίκης δεν έπαψε ποτέ να πιστεύει σε εμάς, ακόμα κι όταν κάποιοι από εμάς έπαψαν να πιστεύουν σε εκείνον. «Είμαστε πανταχόθεν περικυκλωμένοι», γράφει,  από έναν Κύκλωπα που τον λένε Ψέμα και που περιμένει τον Οδυσσέα να του βγάλει το κτηνώδες του Μάτι. Και ο Οδυσσέας δεν είναι άλλος παρά όλοι εσείς […] οι αντίθετοι σ' αυτόν το σάπιο κόσμο που μας πνίγει». Και περιμένει ο Μίκης, όλους εμάς, όπως ακριβώς περιγράφει ο στίχος του Μανόλη Αναγνωστάκη:  «όρθιος και μόνος/μες την τρομερή ερημία του πλήθους».  

Θεσσαλονίκη 12 Φεβρουαρίου 2018
Καφέ τσαγιερί The Ritz