Συνέντευξη του Μίκη Θεοδωράκη στο ελληνοβουλγαρικό περιοδικό «Brand Name» στις 13.3.2008 για το ΣΚΟΠΙΑΝΟ ζήτημα

 Η «βασική οδηγία» των ΗΠΑ κατά του ελληνικού κόσμου

1- Ποια νομίζετε ότι είναι τα μελλοντικά σχέδια των HΠA στην περιοχή των Bαλκανίων και πώς αυτά θα επηρεάσουν την Eλλάδα;

Μ.Θ. Οι ΗΠΑ επιδεικνύουν με όσα μέσα διαθέτουν ότι επιθυμούν να παίξουν ηγετικό ρόλο στα Βαλκάνια. Δεν είναι φυσικά η πρώτη φορά που οι λαοί των Βαλκανίων υπήρξαν θύματα λόγω των συμφερόντων διαφόρων ξένων δυνάμεων. Η ιδιαιτερότητα των σημερινών παρεμβάσεων εκ μέρους της υπερδυνάμεως έγκειται στο γεγονός ότι ακολουθώντας μια πάγια τακτική στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης αποβλέπει στον κατακερματισμό λαών και κρατών με την έξαρση των εθνικισμών και την καλλιέργεια του μίσους, ώστε οδηγώντας τους μεν εναντίον των δε να επιβάλει τον πλήρη οικονομικό, πολιτικό και πολιτιστικό έλεγχό της στην περιοχή.

Στο έργο της αυτό την βοηθάει η δημιουργία πλήθους τοπικών οργανώσεων, ενώσεων, ιδρυμάτων και δήθεν επιστημονικών συλλόγων, που χρηματοδοτούνται αδρά από αμερικανικούς και διεθνείς καπιταλιστικούς κολοσσούς τύπου Σόρος, με σκοπό τον έλεγχο των πιο ευαίσθητων τομέων της κάθε χώρας, όπως είναι τα ΜΜΕ, η Παιδεία, ο Πολιτισμός, η Οικονομία και η εξωτερική πολιτική. Ένα είδος δηλαδή εκσυγχρονισμένης Πέμπτης Φάλαγγας, η οποία διαβρώνει από τα μέσα τους λαούς, τους απονευρώνει αποδομώντας την πεμπτουσία του εθνικού τους χαρακτήρα με την παραχάραξη της ιστορίας, τον μηδενισμό των πολιτιστικών τους παραδόσεων και την υποβάθμιση των όποιων πνευματικών και καλλιτεχνικών τους κατακτήσεων.

Με τον τρόπο αυτόν εξασφαλίζουν τον πλήρη εξαμερικανισμό με την εξαφάνιση της εθνικής ταυτότητας, ώστε από κει και πέρα η επιβολή των όποιων σχεδίων στρατηγικής, οικονομικής και πολιτιστικής τους πολιτικής να είναι για την ηγεσία των ΗΠΑ ένας απλός περίπατος.

Το καινούριο στοιχείο αυτής της πολιτικής είναι ότι η στελέχωση αυτής της Πέμπτης Φάλαγγας βασίζεται κυρίως σε ανθρώπους που διατείνονται ότι ανήκουν στην «εκσυγχρονιστική Αριστερά», γεγονός που προκαλεί εύλογη σύγχυση, ούτως ώστε να διευκολύνεται ο ρόλος τους λόγω του γεγονότος ότι ως σήμερα ο ενεργητικός φιλοαμερικανισμός προερχόταν από τις συντηρητικές παρατάξεις της κάθε χώρας.

2- Πως αξιολογείτε τους μέχρι τώρα χειρισμούς της ελληνικής πλευράς;

Μ.Θ. Ως αποτέλεσμα των όσων είπαμε πιο πριν, παρατηρείται το φαινόμενο η μεν συντηρητική παράταξη (Ν.Δ.) και η Κυβέρνησή της να τολμούν να πάνε κόντρα στην βασική «οδηγία» των ΗΠΑ που απαγορεύει ρητά και κατηγορηματικά τις οικονομικές σχέσεις με την Ρωσία κλείνοντας συμφωνίες με τον Πούτιν, οι δε «εκσυγχρονιστικές» παρατάξεις της Αριστεράς (ΠΑΣΟΚ-ΣΥΡΙΖΑ) να συντάσσονται με το ΝΑΙ στο σχέδιο Ανάν, δηλαδή με μια βασική επιλογή των ΗΠΑ. Με δυο λόγια υπάρχει πλήρης ιδεολογικοπολιτική σύγχυση, κυρίως γύρω από τα μεγάλα γεωπολιτικοστρατηγικά θέματα και μάλιστα σε μια εποχή κατά την οποία είναι φανερό, ότι οι ΗΠΑ τόσο στην Μέση Ανατολή όσο και στα Βαλκάνια δεν διστάζουν να χρησιμοποιούν ως τελικό μέσον επιβολής τον πόλεμο.

Φυσικά αυτή η σύγχυση μπερδεύει την κοινή γνώμη και αποπροσανατολίζει τον λαό ρίχνοντας νερό στον μύλο των κύκλων της Πέμπτης Φάλαγγας και κάνοντας έτσι ευχερέστερο το έργο της διαίρεσης του λαού σε μια στιγμή που η ιστορική συγκυρία επιβάλλει την κατά το δυνατόν μεγαλύτερη εθνική ενότητα και σιγουριά για τον δρόμο που θα πρέπει να ακολουθήσουμε.

3- Πιστεύετε ότι η υπόθεση του Σκοπιανού έχει χαθεί; Πρόσφατα δηλώσατε ότι θα πρέπει «να κλείσει η Ελλάδα τα σύνορά της με τα Σκόπια και να διακόψει τις διπλωματικές και οικονομικές σχέσεις με το κράτος αυτό και ας τους αφήσουμε να αυτοαποκαλούνται όπως θέλουν, κοροϊδεύοντας τους εαυτούς τους».

Μ.Θ. Για το θέμα των Σκοπίων δεν έχουμε κάνει ακόμα την αυτοκριτική μας ως λαός, δεδομένου ότι από την εποχή που ο Τίτο μετονόμασε την περιοχή «Βαρδάρης» σε «Δημοκρατία της Μακεδονίας» κανένα ελληνικό κόμμα δεν διαμαρτυρήθηκε αφήνοντας έτσι να διαιωνίζεται το όνομα και να ανατρέφονται νέες γενιές μ' αυτό, ώστε σήμερα τόσο αυτοί αλλά και όλος ο κόσμος να μην κατανοούν ένα «ξύπνημα» δικό μας με τόσο μεγάλη και αδικαιολόγητη καθυστέρηση. Αυτό το κουκούλωμα των ευθυνών τόσο των εθνικοφρόνων εκείνης της εποχής όσο και της Αριστεράς, είναι ένα από τα χαρακτηριστικά της Εθνικής μας Ασθένειας, γιατί φυσικά δεν μπορεί να «χτίζεται» μια χώρα επάνω σε ψέματα. Γιατί το ένα ψέμα φέρνει ένα άλλο και το άλλο κάποιο άλλο, με αποτέλεσμα να προχωράμε με σημειωτόν, να κάνουμε ένα βήμα μπρος και δυο βήματα πίσω έχοντας συνηθίσει πια να ζούμε μέσα σε μια εικονική πραγματικότητα νομίζοντας πως οι άλλοι λαοί δεν βλέπουν τα χάλια μας, έως ότου έρθει η μέρα που θα ξυπνήσουμε απότομα, όμως τότε θα είναι πολύ αργά.

Απ' την άλλη μεριά οι Σκοπιανοί βλέποντας τη δική μας αδιαφορία άρχισαν να πλάθουν ένα παραμύθι ότι δήθεν είναι οι μοναδικοί και γνήσιοι απόγονοι των αρχαίων Μακεδόνων γεμίζοντας με χάρτες τα σχολικά τους βιβλία. Βάζοντας έτσι στα μυαλά των παιδιών ότι η Μακεδονία μας τους ανήκει από την Κατερίνη και πάνω μαζί και η Χαλκιδική και φυσικά και η Θεσσαλονίκη, της οποίας μάλιστα οι κάτοικοι είναι «δικοί» τους, δηλαδή Μακεδόνες που ζούνε κάτω από τον ξένο ζυγό των Ελλήνων κατακτητών!

Και όλα αυτά τα περνάνε και στο Σύνταγμά τους ξεκινώντας μια πρωτοφανή δήθεν προπαγάνδα με εκατομμύρια δημοσιεύσεις, άρθρα, βιβλία και «επιστημονικά» εγχειρίδια.

Κι εμείς τι κάναμε όλο αυτό το διάστημα, από το 1945 έως το 1990; Κοιμόμαστε! Πού είναι λοιπόν το Εθνικό Δικαστήριο για να δικάσει τους ενόχους; Εν πάση περιπτώσει τώρα, έστω και αργά, δεν μας επιτρέπεται πια να ανεχόμαστε μια τόσο βάρβαρη παραχάραξη της ιστορίας, που συνοδεύεται από απειλές καταγεγραμμένες στο Σύνταγμα των Σκοπίων, που έχουν στόχο ελληνικά εδάφη.

Όσο για την σκέψη μου για το κλείσιμο των συνόρων, δεν έχει καθόλου επιθετικό χαρακτήρα αλλά πρόκειται για μια άμυνα που την επιβάλλει η εθνική μας αξιοπρέπεια. Είναι πια φανερό, ότι χάρη στις δικές μας παραλείψεις η διεθνής κοινή γνώμη έχει πλήρως επηρεαστεί από την πολύχρονη και πολυεπίπεδη προπαγάνδα των Σκοπιανών. Έτσι είναι φυσικό να «χάσουν τα μυαλά τους» σε βαθμό που να μας απειλούν και να μας λοιδωρούν πιστεύοντας κατά βάθος ότι χάρη στη βοήθεια των αμερικανών δεν αποκλείεται στο μέλλον να μας κόψουν κανένα κομμάτι από τον εθνικό μας κορμό...

Προσωπικά μπορώ να πω ότι οι Σκοπιανοί ως λαός μού είναι συμπαθής. Άλλωστε το έδειξα και έμπρακτα, όταν έσπασα το εμπάργκο διευθύνοντας τον «Ζορμπά» με την Συμφωνική τους Ορχήστρα και Χορωδία παρουσία του Γκλιγκόρωφ και όλης της ηγεσίας της χώρας. Ήταν μια εποχή που είχαν βάλει νερό στο κρασί τους. Έβλεπαν τα πράγματα ρεαλιστικά και περίμεναν πολλά από μας, όπως και έγινε με την «εισβολή» των ελληνικών εταιριών που έκτοτε συμβάλλουν αποφασιστικά στην οικονομία τους. Διαπιστώνοντας επί τόπου την συμπάθεια που είχαν οι απλοί άνθρωποι για μας, έριξα σε κάποια συνάντηση την ιδέα για πιο στενή συνεργασία, ακόμα και για τελωνειακή ένωση. Και εξακολουθώ να πιστεύω ότι με τα όμορα κράτη, Αλβανία, Σκόπια, Βουλγαρία και Τουρκία οι σχέσεις μας θα πρέπει να είναι από κάθε άποψη στενές για το συμφέρον των λαών μας.

Έτερον εκάτερον, όμως. Αυτά που γράφω εδώ, τα είπα και στα Σκόπια. Δηλαδή να αφήσουν ήσυχη την ιστορία και να επανέλθουν στην πραγματικότητα. Να είναι υπερήφανοι για τη δική τους φυλή, γλώσσα, ιστορία, πολιτισμό, όπως είμαστε κι εμείς για το δικό μας παρελθόν. Και τώρα να κοιτάξουμε το παρόν και να στραφούμε στο μέλλον που είμαστε υποχρεωμένοι να το ζήσουμε μαζί, σαν καλοί γείτονες, χωρίς απειλές που πληγώνουν. Και κυρίως να πάψουμε να παίζουμε το παιχνίδι των ισχυρών που μας θέλουν εχθρούς για να παριστάνουν τους δήθεν προστάτες και «αδέκαστους μεσολαβητές» τύπου Νίμιτς.

4- Ποιο ρόλο έχει παίξει η αγάπη στη ζωή σας;

Μ.Θ. Η αγάπη είναι η πεμπτουσία της ζωής.

5- Tι θα συμβουλεύατε σήμερα τους νέους για θέματα όπως: έρωτας, πάθος για τη ζωή, αξίες, ιδανικά.

Μ.Θ. Τα λόγια σ' αυτές τις περιπτώσεις είναι φτωχά. Μονάχα το παράδειγμα έχει σημασία και μπορεί ίσως να επηρεάσει. Επομένως το ζήτημα είναι υπόθεση παιδείας και κυρίως αυτογνωσίας. Έτσι θα πω ότι η γενιά η δική μας έζησε με τον δικό της τρόπο, αξίες, ιδανικά, το πάθος για τη ζωή, μέσα στο οποίο ο έρωτας κατέχει ξεχωριστή θέση. Ο καθένας φυσικά με τον δικό του τρόπο. Νομίζω όμως πως μας συνέδεε όλους ένα κοινό ήθος, που μας βοήθησε να ζήσουμε τη ζωή μας μέσα στα πλαίσια μιας κοινής πορείας και αγώνα, δηλαδή μέσα στα πλαίσια που καθορίζουν σε κάθε εποχή οι κοινωνικές και ιστορικές συνθήκες, έτσι ώστε να γίνουμε ωφέλιμοι όχι μόνο για τον εαυτό μας αλλά και για τους άλλους.

6- Εκτός από τη λαϊκή μουσική, γίνατε ευρύτατα γνωστός και με τη συμφωνική σας μουσική. Υπάρχουν συμφωνικά έργα δικά σας, τα οποία στην Ελλάδα δεν είναι πολύ ακουσμένα. Ποια η σημασία τους για εσάς και τι θέση καταλαμβάνουν (ποιοτικά και ποσοτικά) στο σύνολο του έργου σας;

Μ.Θ. Θεωρώ το έργο μου ως μια ΟΛΟΤΗΤΑ. Μπορεί επιφανειακά να χρησιμοποιώ διάφορα είδη και μορφές μουσικής έκφρασης, όμως στο βάθος η ουσία και ο χαρακτήρας της μουσικής μου παραμένει ο ίδιος. Κι αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι η ανάγκη να εκφράζομαι με τη μουσική είναι βιωματική, δηλαδή μια λειτουργία ακριβώς όπως η ανάγκη να αναπνέω οξυγόνο. Θα έλεγα μόνο ότι ο κορμός της μουσικής μου υπήρξε η μελοποίηση της ποίησης, μιας και οι πρώτες μουσικές επιδράσεις προήλθαν από τα ακού΄σματα της δημοτικής και εκκλησιαστικής μας μουσικής, όπου ο Λόγος (Ποίηση) και το Μέλος (Μουσική) είναι άρρηκτα ενωμένα. Έτσι κι εγώ ξεκίνησα από την παιδική μου ηλικία να μελοποιώ τους Έλληνες ποιητές (Σολωμός, Βαλαωρίτης, Παλαμάς κλπ.) δηλαδή να γράφω τραγούδια έως ότου άκουσα για πρώτη φορά συμφωνική μουσική (την «Ενάτη» του Μπετόβεν), η οποία μου αποκάλυψε ένα νέο μαγικό κόσμο, θα έλεγα έναν ωκεανό ήχων, που με τράβηξε σαν μαγνήτης και που θα έπρεπε να ανακαλύψω. Σ' αυτόν τον νέο κόσμο ανακάλυψα μεγάλες ομοιότητες τόσο με την αρχαία τραγωδία ως περιεχόμενο όσο και με την αρχαία αρχιτεκτονική ως μορφή. Ειδικά τον Παρθενώνα, που τον θεωρώ ως το κορυφαίο επίτευγμα του ανθρωπίνου πνεύματος. Ακόμα η βασική σχέση που χαρακτηρίζει τη μορφή του συμφωνικού έργου με τις δύο βασικές φόρμες, την Φούγκα και την Σονάτα δηλαδή η σχέση θέσης-αντίθεσης που καταλήγει στη σύνθεση, ήταν ήδη κάτι το πολύ οικείο για μένα, αφού την ίδια εποχή που άκουγα τον Μπετόβεν (1942) είχα ήδη ανακαλύψει την θεωρία μου για τον Νόμο της Συμπαντικής Αρμονίας δηλαδή θα έλεγα μια αναδιατύπωση (χωρίς να το γνωρίζω τότε) των βασικών θεωριών του Αναξίμανδρου, του Ηράκλειτου και κυρίως του Πυθαγόρα.

Τα τραγικά ιστορικά γεγονότα της δεκαετίας 1940-50 που σημάδεψαν την Ελλάδα, ήταν φυσικό να με επηρεάσουν ψυχικά και πνευματικά δημιουργώντας μέσα μου την ανάγκη να βρω νέους μουσικούς τρόπους έκφρασης, ώστε να βγει στην επιφάνεια το δραματικό-τραγικό στοιχείο που κυριαρχούσε στη ζωή μας και ακόμα περισσότερο σε περιπτώσεις σαν τη δική μου, που έζησα μέσα στον πυρήνα των παθών... Ακολούθησε μετά το τέλος του Εμφυλίου μια νέα δεκαετία κατά την οποία βρέθηκα στο Παρίσι, οπότε όσα συναισθήματα ήταν μέσα μου κρυμμένα, με κατακλύσανε σαν ένα ψυχικό, πνευματικό και ηχητικό τσουνάμι κάνοντας τη μουσική μου ακόμα πιο τραγική με κορυφώσεις που έφταναν στα όρια της ανθρώπινης αντοχής. Έτσι από τα 1943 έως το 1960 αφιερώθηκα αποκλειστικά στο συμφωνικό μου έργο, που όπως είδαμε από κάθε άποψη, διανοητική και ψυχική, αντιστοιχούσε στα γεγονότα και στα βιώματα που προκαλούσαν μέσα μου.

Στα 1958 μελοποίησα τον «Επιτάφιο». Ήταν η αρχή μιας «λύτρωσης». Όμως η ολοκληρωτική στροφή μου στο Τραγούδι ξεκίνησε δυο χρόνια αργότερα, στα 1960 και κράτησε άλλα 20 χρόνια! Τι ήταν όμως το τραγούδι για μένα; Βασικά το τραγούδι εγκαινίασε μια περίοδο ενός μουσικού διαλόγου με έναν ολόκληρο λαό. Έναν λαό που ξυπνούσε και στεκόταν στα πόδια του και όρθωνε το ανάστημά του ύστερα από τις τραγωδίες που είχε ζήσει και που ανάμεσα στα άλλα ζητούσε και μια μορφή καλλιτεχνικής έκφρασης ολότελα δική του. Από τη μια πλευρά οικεία, όσο το λαϊκό τραγούδι και υψηλή όσο η ελληνική ποίηση. Κι αυτό ακριβώς προσπάθησα να κάνω.

7- Aπό ποιον κλασικό συνθέτη έχετε επηρεαστεί; Aπό ποιον εμπνευστήκατε;

Μ.Θ. Η αποκάλυψη μέσα μου της ανάγκης να εκφράζομαι με την Μουσική, έγινε όταν άκουσα για πρώτη φορά την «Ενάτη» του Μπετόβεν..

8- Το «Brand Name» είναι ελληνοβουλγαρικό περιοδικό. Στις 12 Απριλίου 2008, στο Μεσολόγγι, η Συμφωνική Ορχήστρα της Σόφιας θα ανεβάσει το «Άξιον Εστί». Μιλήστε μας γι' αυτή τη συνεργασία και πώς η μουσική μπορεί να ενώσει τους λαούς.

Μ.Θ. Έχω επισκεφθεί πολλές φορές την Βουλγαρία, όπου μου δόθηκε η ευκαιρία όχι μόνο να δώσω συναυλίες αλλά και να συνεργαστώ με διάφορα συμφωνικά και χορωδιακά συγκροτήματα. Πριν λίγους μήνες μια Βουλγαρική συμφωνική ορχήστρα έπαιξε στη Ναύπακτο τον «Ζορμπά» υπό την διεύθυνση του Τεοντόρ Καμπακτσίεφ, που είναι και ο εμπνευστής και καλλιτεχνικός υπεύθυνος για το Φεστιβάλ Χορωδιών που φέρει το όνομά μου.

Οι Βούλγαροι μουσικοί έχουν υψηλό επίπεδο μουσικής ερμηνείας και μου είναι πάντοτε ευχάριστο να συνεργάζομαι μαζί τους.

9- Το «Brand Name» φιλοδοξεί να γίνει γέφυρα επικοινωνίας μεταξύ των λαών της Ελλάδας και της Βουλγαρίας. Θα θέλαμε τη γνώμη σας.

Μ.Θ. Σας συγχαίρω γι' αυτό και είμαι πρόθυμος να συνδράμω όσο μπορώ στην ωραία σας προσπάθεια.

Πηγή: ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ - ΔΙΑΛΟΓΟΙ ΣΤΟ ΛΥΚΟΦΩΣ - 90 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ, σελ 373