Άξιο της Ρωμιοσύνης το "Άξιον Εστί"

Πρώτη δημοσίευση 25/10/2013

Πλησιάζει η επέτειος του Μεγάλου Πολέμου, του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου. Η επέτειος του ΟΧΙ του Ελληνικού Λαού, όπως συνηθίζουμε να λέμε, μετά τη μεταπολίτευση και την επάνοδο στην “ομαλότητα”.

Όλοι οι λαοί της Ευρώπης γιορτάζουν την απελευθέρωση από τους ΝΑΖΙ, εμείς γιορτάζουμε την άρνησή μας να υποταχθούμε στις θελήσεις του Άξονα. Ίσως, γιατί αρχικά γιορτάζαμε το ΟΧΙ που ψέλλισε μέσα από τα δόντια του ο δικτάτορας, ο Μεταξάς, πιεσμένος από τις συνθήκες…. Κι αυτό, τότε που αναδεικνύαμε το ρόλο των προσώπων και όχι το μεγαλείο του λαού. Ίσως από τότε να μας έμεινε η συνήθεια, μοναδική στην Ευρώπη, να γιορτάζουμε την αρχή και όχι το τέλος του πολέμου …

Σήμερα, αποφασίσαμε να τιμήσουμε τον αγώνα του ελληνικού λαού, τα πάθη του, το μεγαλείο του με ένα από τα έργα που καταγράφουν την ιστορία του λαού μας και που έχει καταγραφεί στην παγκόσμια πνευματική παραγωγή ως ένα από τα αριστουργήματα. Και μιλάμε για το “ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ” του ΟΔΥΣΣΕΑ ΕΛΥΤΗ, που το μελοποίησε ο ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ. Ένα ευτυχές “πάντρεμα” για την λογοτεχνία, τη μουσική, την ιστορία!…

Θα αναδημοσιεύσουμε μια συνέντευξη από τους “ΔΡΟΜΟΥΣ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ”, του 1964. Τη συνέντευξη την πήρε ο ΜΑΝΩΛΗΣ ΠΑΠΟΥΤΣΑΚΗΣ, δημοσιογράφος των “ΔΡΟΜΩΝ”, άνθρωπος και αγωνιστής αξιόλογος, που τόσο γρήγορα χάσαμε!….Ήξερε κι ο ίδιος τόσα πολλά για τους αγώνες και τις αγωνίες του ελληνικού λαού…. Είχε υπάρξει, σε πολύ νεαρή ηλικία, Μακρονησιώτης – εξόριστος εννοώ – όπως αναφέρει στη μαρτυρία του ο Βασίλης Λασκαρίδης. Ο Μανώλης – που διαβάζουμε τη συνέντευξη που πήρε από τον Ελύτη και τον Μίκη – είναι ένας από τους 280 νέους, τους “Μαρτιάτες”, όπως ονομάστηκαν, που οδηγούνται στη Μακρόνησο, το Μάρτη του 1949, με σκοπό να “αναμορφωθούνε”, για να υπηρετήσουν την πατρίδα…. Η αναμόρφωσή τους περιλάμβανε φριχτά βασανιστήρια... Πόσο να αντέξει το σώμα του ανθρώπου… όσο κι αν αντέχει η ψυχή!….

Δεν ωφελεί να μιλήσουμε εμείς περισσότερο. Αφήνουμε τους “πρωταγωνιστές” του 1964 να καταθέσουν τις αλήθειες και τις αγάπες τους ….

Άξιο της Ρωμιοσύνης

Το «Άξιον Εστί» των ΕΛΥΤΗ – ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ

Παρουσίαση της λαϊκής λειτουργίας – των Παθών και της Ανάστασης του Ελληνικού λαού

από τον ΜΑΝΩΛΗ ΠΑΠΟΥΤΣΑΚΗ.

«Λογίζομαι ευτυχής που έτυχε να ζω στα ίδια χρόνια με το Μίκη Θεοδωράκη. Και ήταν νομίζω καλή μοίρα του έργου μου να το πάρει στα χέρια του και να το νιώσει και να το αγαπήσει ένας καλλιτέχνης με το δικό του ταλέντο και με το δικό του ανάστημα…»

Μιλά ο ποιητής Οδυσσέας Ελύτης για το έργο του που ενέπνευσε το τελευταίο έργο του Μίκη Θεοδωράκη.

Πρέπει από την αρχή να πούμε πως είναι έργο – σταθμός. Και για τη μουσική του Μίκη και για την ελληνική μουσική…

Ένα ολόκληρο πρωινό μου μιλούσε ο Μίκης για την υψηλή ποίηση του Ελύτη – την πηγή της έμπνευσης της λαϊκής λειτουργίας του. Και δονούσε τη φωνή του αγάπη και συγκίνηση, και με τις πλατιές χειρονομίες τού μαέστρου Μίκη υπογράμμιζε τους στίχους:

Μα ακούστε πρώτα τι λέει ο ίδιος ο Ελύτης για το έργο του, που είναι ένα Ευαγγέλιο της Ρωμιοσύνης:

«Για να δώσω το δραματικό βάρος αλλά και την έξαρση των λυτρωτικών δυνάμεων που χαρακτηρίζουν την ψυχή του ελληνικού λαού, ζήτησα με το ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ να βρω μια μορφή καινούργια και αδοκίμαστη. Μου την έδωσε η ίδια η ουσία του έργου μου, όπως την είχα συλλάβει τις πρώτες εκείνες πικρές μέρες που ακολουθήσανε τον πόλεμο, την κατοχή και τον εμφύλιο σπαραγμό…».

Πώς γίνηκε αυτό; Πώς φύτρωσε ο πρώτος σπόρος στην ψυχή σας;

«Έτυχε να ταξιδέψω τότε στο εξωτερικό, και η χτυπητή αντίθεση, θυμάμαι, ανάμεσα στην τελευταία εικόνα που είδα κατεβαίνοντας στο αεροδρόμιο – αγόρια σκελετωμένα και ντυμένα με κουρέλια, να παίζουν στα ερείπια ενός βομβαρδισμένου σπιτιού - και στην πρώτη εικόνα που αντίκρισα βγαίνοντας στην Ελβετία – ξέγνοιαστα καλοθρεμμένα παιδιά να κάνουν ιππασία στο δάσος κάτω από την επίβλεψη των παιδαγωγών τους – μ’ έσκισε τόσο βαθιά που η πίκρα μου έφτασε ως τα άκρα…

Δεν χωρούσαν εδώ πια λόγια συμπόνιας ή λόγια ελπίδας και παρηγοριάς, απλά και μόνο. Στα χείλη μου ανέβαιναν λόγια δέους και ικεσίας από το ένα μέρος, λόγια οργής και ανταρσίας από το άλλο».

Της Δικαιοσύνης ήλιε νοητέ και μυρσίνη εσύ δοξαστική

μη παρακαλώ σας μη ξεχνάτε τη χώρα μου.

Το «ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ» κυκλοφόρησε στα 1960.

Λέει ο Μίκης:

«Μου το ‘στειλε ο Ελύτης στο Παρίσι. Αμέσως το ‘βαλα μπροστά. Τα περισσότερα μέρη τα τέλειωσα τότε. Την τελική μορφή τη δούλεψα στα 1962. Κι η ενορχήστρωση τέλειωσε πέρσι το Δεκέμβρη…».
«Το Άξιον Εστί» είναι μια λαμπρή λειτουργία – αυτός είναι ο καλλίτερος όρος. Ακούστε τα συγκροτήματα που πήραν μέρος στην εγγραφή του δίσκου:

Η Μικρή Ορχήστρα Αθηνών – 45 εκτελεστές.

Η Χορωδία Βυζαντίου – εμπλουτισμένη με άνδρες – 30 φωνές.

Δεκαμελής λαϊκή ορχήστρα.

Οκταμελής χορός τραγωδίας.

Ο Μάνος Κατράκης διαβάζει – απαγγέλλει τα τρία «πεζά» κείμενα του έργου.

Ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης τραγουδά με τη λαϊκή ορχήστρα.

Και ο Θόδωρος Δημήτριεφ, επικεφαλής τού χορού, τραγουδά μαζί με τη χορωδία και την ορχήστρα.

Ένα χρόνο έκανε πρόβες η Χορωδία Βυζαντίου πριν να γίνει η εγγραφή. Και η εγγραφή στο «Στούντιο Άλφα» στα Μελίσσια, που νοικιάστηκε ειδικά για να χωρέσει το πλήθος των εκτελεστών, πήρε εκατό ώρες.

Έτσι βγήκε ο δίσκος πού «τυπώνεται» αυτές τις μέρες στα εργαστήρια της «Κολούμπια». Δυο δίσκοι – το έργο κρατά μια ώρα και δέκα λεπτά.

Ο Γιάννης Τσαρούχης δουλεύει το εξώφυλλο του δίσκου. Στη ράχη του δίσκου θα ‘ναι τυπωμένοι οι στίχοι του Ελύτη που χρησιμοποιεί ο Μίκης.

Τα κορίτσια μου πένθος για τους αιώνες έχουν

τ’ αγόρια μου τουφέκια κρατούν και δεν κατέχουν

Πού να βρω την ψυχή μου το τετράφυλλο δάκρυ!

Δεν είχε ακόμα καλά-καλά ξεκουραστεί από τα 42 χιλιόμετρα της Πορείας κι ο Μίκης έφυγε για την Κύπρο, να παρουσιάσει το «Άξιον Εστί» σε πρώτη εκτέλεση.

«Αφιέρωσα το «Άξιον Εστί» στην Κύπρο… Σκέφτηκα πως μια και το κομμάτι αυτό της Ρωμιοσύνης περνά, αυτή τη στιγμή, τη μεγάλη δοκιμασία, η πρώτη εκτέλεση έπρεπε να γίνει εκεί».

Παρουσίασε το έργο του από την Κυπριακή τηλεόραση κι από το δίκτυο ραδιοφωνίας…

Η Γένεσις – Τα Πάθη – Το Άξιον Εστί. Τα τρία μέρη του έργου του Ελύτη. Ο Μίκης ακολουθεί από κοντά την βασική αρχιτεκτονική και τις ιδέες του ποιητικού έργου.

Αρχίζει, λοιπόν, με τη Γένεσι.

Ο Μίκης πήρε και μελοποίησε μερικούς στίχους που έδιναν την δημιουργία του Ελληνικού Αρχιπελάγους μέσα από το χάος. Η ορχήστρα πρωτύτερα δίνει την αίσθηση αυτού του κοσμογονικού χάους και της δημιουργίας.

Φτενό στα πόδια σου το χώμα

για να μην έχεις πού ν’ απλώσεις ρίζες

και να τραβάς του βάθους ολοένα

και πλατύς επάνω ο ουρανός

για να διαβάζεις μόνος σου την απεραντοσύνη

ΑΥΤΟΣ

ο κόσμος ο μικρός, ο μέγας!

Λέει ο Ελύτης:

«Μόνον η ιδιοφυΐα του Θεοδωράκη θα μπορούσε να υπερνικήσει τις δυσκολίες ενός ποιητικού κειμένου που δεν γράφτηκε για να μελοποιηθεί και που υπακούει σε άλλους, όχι μουσικούς νόμους.

»Η μεγάλη του επιτυχία ήταν να βρει μια ανάλογη φόρμα μέσα στην ελληνική λαϊκό-βυζαντινή παράδοση και να την προικίσει με την ίδια ποικιλία, τόλμη και εναλλαγή τόνων που φιλοδοξεί να έχει το κείμενο…».

Πόσο πέτυχε σ’ αυτό ο συνθέτης;

«Η μελοποίηση του «Άξιον Εστί» είναι κάτι βαθύτατα πρωτοποριακό, που πρώτη φορά συντελείται στην Ελλάδα. Και χαίρομαι εντελώς ιδιαίτερα, όχι μόνο επειδή είδα ζωντανεμένο το έργο μου αλλά και γιατί αυτό το έργο έγινε αφορμή να κάνει ο Μίκης Θεοδωράκης ένα μεγάλο βήμα, όπως πιστεύω, μέσα στην έξέλιξη της δουλειάς του. Κάτι περισσότερο: να σημειώσει ένα σταθμό μέσα στη σύγχρονη ζωντανή μουσική μας παραγωγή».

Άξιον Εστί το φως και η πρώτη

χαραγμένη στην πέτρα ευχή του ανθρώπου

η αλκή μες στο ζώο που οδηγεί τον ήλιο

το φυτό που κελάηδησε και βγήκε η μέρα.

Λέει ο Μίκης:

«Το ίδιο θέμα υπαγόρευσε την μουσική πολυμορφία! Τα τρία πρώτα κομμάτια τ’ άκουσα ένα πρωινό στο Στούντιο ERA. Και συγκλονίστηκα. Κάτι τόσο καινούργιο, και τόσο γνώριμο και τόσο δικό μας, και τόσο δικό μου.Λαϊκό τραγούδι, κι η βελούδινη φωνή του Μάνου Κατράκη που απαγγέλλει τα «Πάθη της Ρωμηοσύνης», και τα βυζαντινά μέλη της χορωδίας, κι ένας υπέροχος Μπιθικότσης. Το «Άξιον Εστί» είναι ένα μεγάλο έργο.

Της αγάπης τα αίματα με πορφύρωσαν

και χαρές ανείδωτες με σκιάσανε

Οξειδώθηκα και μες στη νοτιά των ανθρώπων

Μακρινή Μητέρα, Ρόδο μου Αμάραντο.

Υπάρχουν, λοιπόν, στο «Άξιον Εστί» τρία πεζά που τ’ απαγγέλλει με την αξεπέραστη φωνή του ο Κατράκης: «Η πορεία προς το Μέτωπο» – η Αλβανία. Η Μεγάλη Έξοδος – η Κατοχή και πιο συγκεκριμένα η διαδήλωση της 25ης του Μάρτη του 1942. Και το Προφητικόν – το δράμα του εμφυλίου πολέμου.

«Και θα λάβουνε τα όνειρα εκδίκηση», υπογραμμίζει πάνω στο βιβλίο ο Μίκης…

Ο Μπιθικώτσης λέει πέντε τραγούδια. Η κλασική λιτή φωνή του μου φάνηκε τόσο φρέσκια, ζωντανή κι ανανεωμένη: «Ένα χελιδόνι…», «Με το λύχνο του άστρου…», «Της αγάπης αίματα…», «Ανοίγω το στόμα μου…».

«Καινούργιο Ευαγγέλιο είναι τούτο», είπε ο Μπιθικώτσης όταν πρωτοπήρε τις νότες του «Άξιον Εστί»…

Ένα χελιδόνι κι η Άνοιξη ακριβή

Για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή

θέλει νεκροί χιλιάδες να ‘ναι στους Τροχούς

θέλει κι οι ζωντανοί να δίνουν το αίμα τους.

Θε μου και Πρωτομάστορα, μ’ έχτισες μέσα στα βουνά

Θε μου και Πρωτομάστορα μ’ έκλεισες μες στη θάλασσα!

Πάρθηκεν απ’ τους Μάγους το σώμα του Μαγιού

το ‘χουνε θάψει σ’ ένα μνήμα του πέλαγου

Σ’ ένα βαθύ πηγάδι το ‘χουνε κλειστό

Μύρισε το σκοτάδι κι όλη η Αβυσσο.

Θε μου μου Πρωτομάστορα μέσα στις πασχαλιές κι εσύ

Θε μου μου Πρωτομάστορα μύρισες την Ανάσταση!

Λέει ο Μίκης:

«Το σώμα του Μαγιού είναι για μένα ο Λαμπράκης…Και το “Χελιδόνι” είναι δικό του τραγούδι».

Νά τό θυμάστε. Θα το τραγουδήσουμε όλοι πολύ του χρόνου στην Πορεία….

Ο Μίκης:

«Έξω απ’ τα μέρη που απαγγέλλει ο Κατράκης και τραγουδά ο Μπιθικότσης, στα πιο σύνθετα μέρη, η μορφή είναι πιο σύνθετη. Τα συνδέει η μελωδική ενότητα και η απλότητα. Εδώ υπάρχει περισσότερη μελωδική ανάπτυξη – όμως αυτό έγινε αυθόρμητα και σε όρια όχι εγκεφαλικά…. Θέλω κάθε φράση μου να γεννιέται – να μην υπάρχει σαν εγκεφαλική ανάπτυξη. Εδώ ήταν πάντα η διαφορά μου με τη Δυτική μουσική… .

Ό,τι έκανα το έκανα με πολλή περίσκεψη και με πολλήν αιδώ… Στη Δύση, πάνω σ’ ένα μελωδικό εύρημα και με βάση την τεχνική, οικοδομούν ένα αρχιτεκτόνημα μουσικό. Την Δυτική μουσική θα την παρομοίαζα μ’ ένα δέντρο που ‘χει τις ρίζες του στη λαϊκή μουσική – κυρίως στη γερμανική λαϊκή μουσική.Όταν ο συνθέτης αντλεί απ’ τις ρίζες και χτίζει το έργο του πάνω στο μελωδικό εύρημα, έχουμε τους μεγάλους – τον Μπαχ και τον Μπετόβεν….

Όταν όμως δεν υπάρχουν μεγάλοι συνθέτες, οι μικροί καταφεύγουν σε εγκεφαλικούς ακροβατισμούς. Αυτό οδήγησε στα μαθηματικά – μουσική και στην κατάργηση της έμπνευσης.

Στο δημοτικό μας τραγούδι υπάρχει μια ατέλειωτη μελωδική γραμμή. Το ίδιο υπάρχει και στη Βυζαντινή μουσική, όπου ο ψάλτης συνεχώς αυτοσχεδιάζει… Η Δυτική μουσική, λοιπόν, είναι σαν δέντρο που άρχισε να δίνει σάπιους καρπούς. Ή, γιατί τώρα πια χάθηκε ο δεσμός κι η επαφή με τις ρίζες – με τη λαϊκή παράδοση – ή γιατί το χώμα δεν μπορεί πια να δώσει χυμούς.

«Πρέπει λοιπόν να γυρίσουμε στη γη, να φυτέψουμε καινούργιο σπόρο. Μόνο που αυτή τη φορά φυτέψαμε στη δική μας γη, στο δικό μας χώμα. Τα πρώτα φύτρα ήταν το λαϊκό τραγούδι. Και το πρώτο κλαδί, που φυτρώνει απ’ αυτή τη σπορά κι απ’ αυτά τα φύτρα είναι το “Άξιον Εστί”….».

Ο ΕΛΥΤΗΣ

«Η τεράστια αδικία που γινότανε εις βάρος ενός λαού που μόνον θυσίες είχε υποστεί και μόνον υπηρεσίες είχε προσφέρει σε όλο το μάκρος της ιστορίας του, χωρίς ποτέ του να γνωρίσει την πιο μικρή ανταπόδοση, αναπηδούσε στα μάτια μου.

Έβλεπα τις άπειρες εικόνες της πείνας και του μαρτυρίου του. Τις άπειρες εικόνες ξεσηκωμού για την ελευθερία του. Τις άπειρες εικόνες δόξας και ομορφιάς της γης που αξιώθηκε να κατοικεί.

Έπρεπε, λοιπόν, να βρω μια μορφή που να μου επιτρέπει ταυτόχρονα και παράλληλα και μ’ ένα «τελετουργικό» ύφος να εκδηλώνω τον καημό μου και τη λατρεία μου, να επικαλούμαι τον Ήλιο της Δικαιοσύνης και να κηρύττω την οργή μου – την οργή του λαού μου – μέσα στο μέλλον. Ωσάν τα πάθη και η Ανάσταση του Χριστού να είχαν γίνει τα Πάθη και η Ανάσταση του ελληνικού λαού μέσα μου.

Η εκμετάλλευση από κει και πέρα του τυπικού της εκκλησιαστικής λειτουργίας με βοήθησε από πολλές πλευρές. Πρώτα – πρώτα να στήσω ένα μεγάλο έργο χωρίς τον κίνδυνο να γίνει μονότονο, να χάσει τις αναλογίες του. Να συνδεθώ με άγνωστα και ανεκμετάλλευτα στοιχεία της πιο γνήσιας πνευματικής μας παράδοσης. Να εναλλάσσω το ύφος μου και να φτάνω από την ιστορική διαδρομή ως την προφητεία κι απ’ την πένθιμη δέηση ως την δοξολογία. Έτσι βγήκε το «Άξιον Εστί» που είναι μια λυρική διακήρυξη των δικαιωμάτων του Έλληνα επάνω στην Δικαιοσύνη, στην Ελευθερία και στην Ομορφιά».

Χαράζω τις φλέβες μου και κοκκινίζουν τα όνειρα

Και τσέρκουλα γίνονται στις γειτονιές των παιδιών

Και σεντόνια στις κοπέλες που αγρυπνούνε

Κρυφά για ν’ ακούνε των ερώτων τα θαύματα.

Να διαβάσετε το «Άξιον Εστί». Να το διαβάσετε ολόκληρο. Μετάληψη και άχραντα μυστήρια. Ελλάδα – αρχαία, βυζαντινή, σύγχρονη. Της Αλβανίας, της Αντίστασης και του Εμφυλίου Πολέμου. Με άσπρα μάρμαρα, γαλανή θάλασσα και γαλανό ουρανό.

Τα κορίτσια η πόα της ουτοπίας

τά κορίτσια οι παραπλανημένες Πλειάδες

τα κορίτσια τ’ Αγγεία των Μυστηρίων

τα γεμάτα ως πάνω και τ’ απύθμενα,

Τα στυφά στο σκοτάδι κι όμως θαύμα

τα γραμμένα στο φως κι όμως μαυρίλα

τά στραμμένα επάνω τους οι φάροι

τα ηλιοβόρα και τα σεληνοβάμονα.

Η Έρση, η Μυρτώ, η Μαρίνα,

η Ελένη, η Ρωξάνη, η Φωτεινή,

η Άννα, η Αλεξάνδρα, η Κύνθια.

Συνάντησα το Θεόδωρο Δημήτριεφ στο μπαρ του «Εθνικού». «Να τον δεις οπωσδήποτε», μου ‘χε συστήσει ο Μίκης. «Είναι η αποκάλυψη του «Άξιον Εστί»…

Ακούστε τον:

«Με το Μίκη γνωριστήκαμε σχεδόν τυχαία πριν δυο χρόνια, όταν έκανε τη μουσική για τον «Αίαντα». Εγώ ήμουν στο χορό. Στην αρχή μου χάρισε δυο δίσκους του. Και είπε πως κάποτε θα συνεργαζόμαστε. Πέρασε καιρός. Μια μέρα με βλέπει στο δρόμο και μου φωνάζει από μακριά. Μου λέει: «Σε θέλω για το «Άξιον Εστί». Στην αρχή μου ‘δωσε μόνον δυο τραγούδια. Πήγαινα στη θάλασσα και τα διάβαζα. Και ξενυχτούσα στο πιάνο… Ύστερα από τόσα χρόνια είχα ξεχάσει τις νότες… Ο Μίκης μου ‘δωσε θάρρος. Ύστερα μου ‘δωσε κι άλλα τραγούδια. «Θα τα μάθεις όλα», μου λέει. Και σε δυο μέρες τα ‘χα μάθει. Αυτό θα πει να συναντήσεις την τύχη σου…».

Ναοί στο σχήμα τ’ ουρανού

και κορίτσια ωραία.

με το σταφύλι στα δόντια που μας πρέπατε!

Πουλιά το βάρος της καρδιάς μας ψηλά μηδενίζονται

και πολύ γαλάζιο που αγαπήσαμε!

Τώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές [ο συντάκτης εννοεί το 1964] συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις για να δοθεί η πρώτη εκτέλεση του «Άξιον Εστί» στο θέατρο του Ηρώδη στα τέλη του μήνα. Φυσικά θα διευθύνει ο ίδιος ο Μίκης και θα πάρουν μέρος όλοι οι εκτελεστές και τραγουδιστές και σολίστες.

Ντροπή και κρίμα που δεν έχουν συμπεριλάβει το «Άξιον Εστί» στο Φεστιβάλ Αθηνών. Κρίμα για το ίδιο το Φεστιβάλ.

«Α!», κάνει ο Μίκης με μια γκριμάτσα που λέει πολλά. «Εδώ είναι όλ’ αυτά τα έργα» – και μας δείχνει ένα ράφι παρτιτούρες – «όλα άπαιχτα, και δεν θέλουν να παίξουν τίποτε…».

Ας είναι…

Εμείς από δω θέλουμε να πούμε ένα μεγάλο εγκάρδιο «ευχαριστώ» στο Μίκη και στον Ελύτη και τους εκτελεστές του μεγάλου έργου. Χίλιες φορές μπράβο!

Άξιο Εστί το έργο σας.

Άξιο και υπεράξιο της Ρωμιοσύνης!

Μ. ΠΑΠΟΥΤΣΑΚΗΣ

ΠΗΓΗ: http://www.lamprakides.gr/blog/?p=846