Γ.ΚΟΥΓΙΟΥΜΟΥΤΖΑΚΗΣ: "ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ" (Από το βιβλίο: "ΣΥΜΠΑΝΤΙΚΗ ΑΡΜΟΝΙΑ ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΣΤΟΝ ΜΙΚΗ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ")

Στις 10 Μαρτίου του 2006, το Τμήμα Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών της φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης διοργάνωσε Συμπόσιο με θέμα "Μουσική και Συμπαντική Αρμονία", στη Χερσόνησο. Ο Μίκης Θεοδωράκης ήταν εκείνος που έκανε την εισήγηση, περικλείοντας σε λίγες λέξεις τη δική του φιλοσοφία στη «Συμπαντική Αρμονία» που είχαν εκφράσει 2,500 χρόνια πριν οι πυθαγόρειοι φιλόσοφοι.

Στην έντυπη έκδοση που ακολούθησε και που επιμελήθηκε ο Γιάννης Κουγιουμουτζάκης («ΣΥΜΠΑΝΤΙΚΗ ΑΡΜΟΝΙΑ, ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗ» στον Μίκη Θεοδωράκη, εκδόσεις: ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΗΤΗΣ), δημοσιεύτηκε αυτούσια η εισήγηση του Μίκη Θεοδωράκη, όπως επίσης και τα κείμενα/μελέτες 18 ειδικών επιστημόνων από 10 πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού, που συμμετείχαν σε ένα διάλογο για τη μουσική και την αρμονία δια μέσου πολλαπλών προοπτικών: Κοσμολογίας, Βιολογίας, Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Μουσικολογίας, Νευροεπιστημών, Παιδαγωγικής, Φιλολογίας, Φιλοσοφίας, Φυσικής και Ψυχολογίας!

(ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ)

Στο παρόν αρχείο (σε μορφή .pdf για να διαβάζεται εύκολα και από e-book readers ή να γίνεται download), παρουσιάζουμε αυτούσιο το κείμενο του Γιάννη Κουγιουμουτζάκη με τίτλο «Το ταξίδι» από το βιβλίο "ΣΥΜΠΑΝΤΙΚΗ ΑΡΜΟΝΙΑ ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΣΤΟΝ ΜΙΚΗ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ", ένα κείμενο που θεωρούμε είναι από τα πιο βαθιά "θεοδωρακικά"! Ένα κείμενο που συστήνουμε να διαβάσει ο καθένας που επιθυμεί να γνωρίσει την προσωπικότητα του Μίκη Θεοδωράκη σε βάθος, πέρα από την επιφανειακή του παρουσίαση κατά καιρούς σε έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα. Παραθέτουμε παρακάτω ενδεικτικά τον επίλογο του κειμένου (τα έντονα μαύρα γράμματα είναι από εμάς) που δείχνει με άμεσο και απόλυτα ακριβή τρόπο και το μοναδικό «λάθος» που μπορεί να προσάψει η ανθρωπότητα στον Μίκη Θεοδωράκη.

Οι συντελεστές του Θεοδωρακισμού/Theodorakism.gr

Ο Γιάννης Κουγιουμουτζάκης

[…Υποθέτω ότι για την πολιτική μοναξιά του φταίει και ο ίδιος ο Μίκης Θεοδωράκης. Ναι μεν οι ιδεολογικοί του αντίπαλοι σε τοπικό και διεθνές επίπεδο, οι οποίοι είχαν πράγματι λόγους και σωστό πολιτικό αισθητήριο να μείνει στο περιθώριο η δημιουργική παρουσία ενός πολιτισμικού και πολιτικού επαναστάτη, που χωρίς περιστροφές ήταν με το μέρος των καταφρονεμένων του πλανήτη. Ναι μεν τα ελληνικά πολιτικά κόμματα, που ήθελαν μόνον τον λαοφιλή συνθέτη – και όχι τον τολμηρό, προοδευτικό, αντιεξουσιαστή και σκεπτόμενο πολιτικό Θεοδωράκη. Ναι μεν εμείς, που ανακαλύπτουμε και τιμούμε – αργά – έναν σπάνιο άνθρωπο, τον οποίο γνωρίσαμε μονόπλευρα και αποσπασματικά μέσω μικρού μόνο μέρους της μουσικής του δημιουργίας ένα πρόσωπο το οποίο πολλοί λαοί διακαώς θα ήθελαν να συγκαταλέγεται στα μέλη του. Ναι μεν όλοι μας, που δεν μελετήσαμε εγκαίρως και συστηματικά ολόκηρο το δημιουργικό του έργο και δεν αποτιμήσαμε ψύχραιμα την επίδρασή του στον πολιτισμικό μετασχηματισμό της χώρας μας και άλλων χωρών. Ήταν, όμως, και αυτές καθαυτές οι βασικές πολιτικές του θέσεις τις οποίες διαπερνά ένας ενωτικός συμφιλιωτικός λόγος, που προτάσσει συνεχώς το μοίρασμα, υποστηρίζει την κοινή προσπάθεια, έχει σαφώς ανθρωπιστική στοχοθεσία, εμπεριέχει την ελπίδα, οδηγεί στην ειρήνη και υπηρετεί την αξία της ζωής – λόγος σύνθεσης. Ένας λόγος που δεν ήθελε την τέχνη γονατιστή υπηρέτρια της πολιτικής, αλλά την πολιτική μπολιασμένη από τη φαντασία, την ευαισθησία και την αρμονία της τέχνης. Ήθελε τον λαό συνδημιουργό της ίδιας του της μοίρας στο κοινό καθημερινό πεδίο πολιτισμού και πολιτικής – εκεί έβαλε τον πήχη για τον εαυτό του. Και για μας. Μας ρώτησε;

       

Οι απλοί άνθρωποι αντιμετωπίζουν καθημερινά ένας πλήθος προβλημάτων, συμβάντων, δεινών, βασάνων, καταστροφών, ματαιώσεων, νοημάτων, συναισθημάτων, σχέσεων κ.λπ. Βομβαρδίζονται από “πληροφορίες” χωρίς να προλαβαίνουν να αποστάξουν νόημα. Τρέχουν. Μπροστά σε αυτήν την πολύπλοκη κατάσταση, το σύνολο τουλάχιστον των ανθρώπων, στο όνομα της επιβίωσης και της γνωστικής οικονομίας, ταξινομούν τα πράγματα, δημιουργούν κατηγορίες, βάζουν μια κάποια τάξη για να αντλήσουν ένα κάποιο νόημα, να ελαχιστοποιήσουν τον πόνο και να μεγιστοποιήσουν την ευχαρίστηση. Βάζουν ετικέτες στις κατηγορίες, κατασκευάζουν νοητικούς θύλακες και κάπως πορεύονται, πάντα στο όνομα της γνωστικής οικονομίας και της περίφημης προσαρμογής στη δύσκολη πραγματικότητα. Για παράδειγμα, θέλουν τον αγρότη να είναι αγρότης, τον πολιτικό να είναι πολιτικός, τον συνθέτη να είναι συνθέτης, τον διανοούμενο να είναι διανοούμενος. Και έρχεται τώρα ο Μίκης Θεοδωράκης (άκουσον άκουσον) και παραβιάζει την τάξη του νου και την τάξη του βολεμένου κόσμου. Μέσω του προσωπικού του παραδείγματος, μας ζητά να ξεβολευτούμε, να ορίσουμε ξανά την πολιτική, να θεωρούμε τον ψαρά και ποιητή, τον ποιητή και πολιτικό, τον πολιτικό και λογοτέχνη, τον λογοτέχνη και συνθέτη, τον συνθέτη και αγρότη κ.ο.κ. Μας ζητά να ξεχάσουμε τις παλιές ταξινομήσεις, να επαναπροσδιορίσουμε τα όρια πλαταίνοντάς τα, να προχωρήσουμε σε σύνθεση νέων κατηγοριών – να στοχαστούμε πάνω στις απάνθρωπες διχαστικές κατασκευές. Μας ζητά να μετασχηματιστούμε και ο καθένας μας να γίνει πολλά – οι πολλοί εν δυνάμει κοινωνικοί εαυτοί μας, που θα πρέπει να ξυπνήσουν, να συντονιστούν, να συμπράξουν, να αλλάξουν αλλάζοντας τον κόσμο. Μας ζητά να απογειωθούμε, να γίνουμε ποιητές νέων ορισμών, συνθέτες της κοινής μας μοίρας, ψαράδες σε άλλο πολιτικό γιαλό, αγρότες σε μιαν άλλη πολιτισμένη γη, επαναστάτες στο όνομα της ειρήνης. Μας ζητά να συν-δημιουργήσουμε μιαν άλλη πραγματικότητα, πιο υποφερτή, ειρηνική και δίκαιη. Και δεν σταματά εκεί, έστω και αν δεν το ομολογεί, μας ζητά ακόμα πιο πολλά. Μας ζητά να μιμηθούμε ένα πρότυπο μελλοντικού ανθρώπου, μια κατοπτρική του εικόνα (και ας μην το ομολογεί), στην οποία συμπυκνώθηκαν με θυσίες και όνειρα “πολλά σε ένα”. Αυτά τα λίγα ζητούσε και ζητά σε καιρούς πολιτιστικής ισοπέδωσης, πολιτικής ξηρασίας, πυρηνικής απειλής και θεσμοθετημένης αδικίας. Ελπίζει, παρ' όλα αυτά, ότι το κάλεσμά του κάποια στιγμή θα ακουστεί τα χρόνια της ζαρωμένης ελευθερίας, της κατασκευασμένης τρομολαγνείας, της μαζικής ανεργίας – τα πικρά χρόνια της πλανητικής νεοφτώχειας, των προγραμματισμένων πολέμων, των απίστευτων φυσικών καταστροφών και της ματαιόδοξης φιλαυτίας. Ελπίζει ακόμα και σε καιρούς που η φρίκη του νόμου της ζούγκλας  είναι θεσμός και εμεί φοβόμαστε πολύ χειρότερα πράγματα από τον θάνατο. Αυτό περίπου είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο μας καλεί “λίγο ακόμα να σηκωθούμε, λίγο ψηλότερα”, να αλλάξουμε τον εαυτό μας, αλλάζοντας τη Γη, σε ένα ατελείωτο, χωρίς Ιθάκη, ταξίδι. Μας ρώτησε αν επιθυμούμε το ξεβόλεμα; Μας ρώτησε αν αντέχουμε ταξίδι χωρίς Ιθάκη; Οι ιδεολογικοί του αντίπαλοι και οι ομοϊδεάτες του μπορεί να είχαν κάποιο δίκιο – ο άνθρωπος αυτός είναι “επικίνδυνος” όχι μόνο για την κατάληψη της “εξουσίας”, μιας και είναι οραματιστής και ηγέτης, αλλά και για τη συνοχή των κομμάτων, που υπάρχουν στο κομμάτιασμά τους, ενώ αυτός στόχευε σε πολυφωνικές συνθέσεις – σε ποιοτικούς μετασχηματισμούς μιας καθημερινής δημοκρατίας που θα παράσερνε διαλογικά τα ποσοτικά μεγέθη των “μαζών”. Ο Μίκης Θεοδωράκης νομίζω βάστηκε να γεννηθεί. Μέγα λάθος.

Μιλώντας προχτές με τη Θεά στη Κνωσό – η οποία ζει και βασιλεύει και ας διαδίδεται το αντίθετο – μου είπε ότι στα πολύβουα λιμάνια του μέλλοντος τον καρτερούν με λαχτάρα οι Αγέννητοι. Για να αλλάξουν μαζί τον κόσμο. Γύρω τους και μέσα τους. Ένα νέο ταξίδι, με το ίδιο παλιό, γερό σκαρί, που στην πλώρη του προκλητικά γράφει: Το Μεγάλο Αστείο. …]

Γ.ΚΟΥΓΙΟΥΜΟΥΤΖΑΚΗΣ ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ (ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ: "ΣΥΜΠΑΝΤΙΚΗ ΑΡΜΟΝΙΑ ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΣΤΟΝ ΜΙΚΗ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ" by Theodorakism