H ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΩΣ ΒΙΑΙΑ ΠΡΑΞΗ ΚΑΙ Η ΣΥΜΠΑΝΤΙΚΗ ΑΡΜΟΝΙΑ ΤΟΥ ΜΙΚΗ

Του Σωτήρη Μπότα

Είναι δύσκολο να γράψεις για την συμπαντική μορφή του Μίκη Θεοδωράκη. Είναι σαν να προσπαθείς να αποδώσεις με κάθε λεπτομέρεια το Έβερεστ μέσα σε μια κόλλα χαρτί.

Χιλιόμετρα πλαγιές, χαράδρες, πλατώματα, διαφορετικό κλίμα, διαφορετικό υψόμετρο, χιόνια, θύελλες, κορφές, πανίδα και χλωρίδα. Και μέσα σε αυτόν τον όγκο εκατομμύρια κυβικά νερού σε μιάν άναρχη πορεία γαλήνης για τα μάτια του ορειβάτη. Αλλά μόνο η γαλήνη καταγράφεται στα μάτια; Δέος. Φόβος. Κατανόηση. Μα πάνω απ’ όλα, η αναμέτρηση του Εγώ με το Σύμπαν.

Ο Μίκης Θεοδωράκης δεν είναι ένας απλός μουσικός. Δεν είναι ένας απλός πολιτικός. Εύκολα τον χαρακτηρίζεις ως επαναστατική φύση. Πρέπει όμως να κατανοήσεις τι είναι Επανάσταση και για ποιό σκοπό.  Ο Μίκης αποτελεί για την Ελλάδα ακρογωνιαίο λίθο πολιτισμού αλλά και πολιτικής παιδείας.

Γεννημένος ανάμεσα σε μια καταστροφή και μεγαλωμένος σε ένα κομματικό χάος που μάστιζε και μαστίζει την Ελλάδα, γυρίζει τα μάτια του στο σύμπαν και αναζητά τη Νέμεση.

Ώ, ναι. Ο Μίκης θα την ανακαλύψει στους ήχους των άστρων. Στρατολάτης του συμπαντικού πενταγράμμου, περνάει ανάμεσα από τις σκοτεινές πύλες των πλανητών, για να ανακαλύψει την αταξική αρμονία.

Η Ελλάδα, μια ζωή στα χέρια των άλλων. Πώς κατορθώνει αυτός ο πολιτισμός να ζει; Πώς μπορεί ο Έλληνας να πεθαίνει και να ορκίζεται στο Σείριο της αιωνιότητας; Παίρνει το βάρος ενός λαού στις πλάτες του και γίνεται Προμηθέας. Ξέρει. Δεν τον τρομάζουν τα όρνεα, κρατάει από την Κρήτη και έχει Κουρήτες νότες να τον προστατεύουν. Ο Ζορμπάς είναι μία αμφισβήτηση του καθωσπρεπισμού και μία έκρηξη που ενώνει όλους τους ανθρώπους στη γη της αναζήτησης.

                              

Μέσα από τους στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου, ακούει τη ζωή του. Ποιά χείλη για τον Μίκη σκορπάνε τριανταφυλλένια λόγια; Η καρδιά του Μίκη, σταματάει στην ώρα μηδέν και ο χρόνος ντύνεται με τον άχρονο μανδύα του. Όλος ο δρόμος του, κυπαρίσσια στο σεργιάνι και ροδιές στον καφενέ των συζητήσεων. Δεν τον χωράει ο ουρανός, ο ουρανός που το σύστημα θέλει να τον καλουπώσει και να τον οριοθετήσει όπως αυτό θέλει. Αλλά είναι ο ουρανός χαμηλό ταβάνι για το μπόι του και όλα τα μοιρολόγια των Ελλήνων μπαίνουν στις μουσικές του για να  αναμετρηθούν με την διαχρονική αδικία.  

Ο Μίκης μπροστά. Δεν υπολογίζει τίποτα. Από μικρός γνωρίζει ότι η επανάσταση είναι μία βίαιη πράξη. Όχι, δεν είναι λόγια ενός κομμουνιστή ή ενός ονειροπόλου Ελπήνορα που ξεκουράζεται πριν τον θάνατο στη στέγη της Κίρκης. Όλη του η ζωή, μια σύγκρουση στην περιοχή του Μακρυγιάννη για ελεύθερους ανθρώπους, για ελεύθερη πατρίδα, για έναν κόσμο ελεύθερο χωρίς κατακτητές και μιλιταριστές. 

Μπαίνει μπροστά. Τι να φοβηθεί;

Είναι ο ίδιος το υγρό πυρ του Ηράκλειτου. Ένας Πυριφλεγέθοντας, που από το πυρ του θανάτου σε οδηγεί στην Ελευσίνα της ζωής. Πρέπει πρώτα όμως για να φτάσεις σε αυτό το επίπεδο, να κατανοήσεις το συλλογικό Εμείς. 

Διώξεις, φυλακίσεις, βασανιστήρια δικά του και φίλων μα η μουσική του δεν έχει θλίψη. Μπορεί να βαράνε στην ταράτσα τον Ανδρέα, μα ο λαός κάτω από τον μανδύα του συστήματος βρίσκει τον κώδικα επικοινωνίας : «τακ τακ εσύ, τακ τακ εγώ». Που πάει να πει πως συνειδητοποιεί, όχι σαν Μίκης αλλά σαν λαός, την ανάγκη του Αγώνα.  

                        

Το κελί του Μίκη, ένα θυσιαστήριο αγωνιστών και η μουσική του ιερή οργή και ένταση. Γιατί ο κόκκινος ουρανός, είναι έτοιμος να ανατείλει την ελπίδα. Πότε; Εδώ είναι που πρέπει να καλορυθμιστεί το συλλογικό ρολόι, για να μπορέσει ο Φαέθοντας στη σωστή ώρα να ανεβάσει το άρμα του.

Ο Μίκης ρουφάει τους στίχους του Ιάκωβου Καμπανέλλη και τους κάνει μουσική. Η Μαγιοπούλα είναι ένα άρωμα από τους πορτοκαλεώνες του πολιτισμού μας, ένα πολιτισμό που ζήλευαν και ζηλεύουν όλοι οι κοσμικοί μας γείτονες. Πώς να μην είναι ερωτικός αφού για να υπάρξει πολιτισμός, πρέπει να υπάρξει συνουσία πνευμάτων και σωμάτων. 

Η Μαργαρίτα του Μίκη στα χέρια του, τον κάνει να αναρωτιέται : 

               <<Μ’ αγαπά αυτός ο πολιτισμός ή δεν με αγαπά; >>

                

Μα ο έρωτας δεν έχει διλήμματα. Ο Μίκης είναι ταγμένος σε αυτή τη μαργαρίτα, τη μαργαρίτα του πολιτισμού μας, να την ποτίζει με τα φιλιά του και αυτή να ταξιδεύει με τα πουλιά της μουσικής του.

Γιατί έτσι είναι ο πολιτισμός. Γεννιέται σε σύνορα και γίνεται ασύνορος και κάθε τόσο γυρίζει τα πρωϊνά για να μεγαλώνει με τα φιλιά ενός λαού, που αναρωτιέται : Μ’ αγαπά; Δεν μ’ αγαπά.

Ενός λαού που όταν πεθαίνει, δεν στενοχωριέται για την ζωή που αφήνει αλλά αγωνιά για το μέλλον που έρχεται και για το ποιος θα το διαχειριστεί.

Η Ελλάδα είναι η μάνα για τον Μίκη, που πάνω στ’ άνθη του Μαγιού κλαίει το νεκρό αγωνιστή γιό της, μαζί με τις παπαρούνες ενός μετέωρου πένθιμου βήματος. Ο Μίκης μονολογεί μέσα από το ποίημα του Ρίτσου. Ο νεκρός αγωνιστής στην ψυχή του και η πονεμένη ψυχή της μάνας γίνεται μουσική στα χέρια του. 

                                                                                           

«Και μού’ λεγες πως όλ’ αυτά τα ωραία, θα’ναι δικά μας. Και τώρα εσβήστης κι έσβησε το φέγγος κι η φωτιά μας». 

Σβήνει όμως η φωτιά; Βαρύ ζεϊμπέκικο για συνειδητοποιημένους αγωνιστές. Και όταν το δράμα του χορού φτάνει στην κορύφωση, ο Μίκης δημιουργεί το δικό του χορό μέσα από τους Λαμπράκηδες και φέρνει τη λύση στη λαϊκή τραγωδία. 

«Σώπα όπου να’ναι θα σημάνουν οι καμπάνες. Αυτό το χώμα είναι δικό τους και δικό μας». 

    

Η επανάσταση για τον Μίκη είναι μία παιδεία, που συνενώνει τον λαό απέναντι στη μοναρχική βία του συστήματος, που άλλοτε με μοναρχίες, άλλοτε με κηδεμονευόμενες δημοκρατίες, χωρίς την συμμετοχή του, άλλοι αποφασίζουν γι’ αυτόν.  

Το σύμπαν είναι τρομακτικό μα έχει αρμονία. Και ό,τι διαταράσσεται από τις ξέφρενες ληστρικές πορείες των κομητών, επανέρχεται στη θέση του μέσα από την διαδικασία της ανασύνθεσης, μιάς ανασύνθεσης που ανασαίνει φως και ελπίδα στους δρόμους της Κόμης της Βερενίκης. 

Οι πλανήτες μεταξύ τους έχουν δημιουργήσει ιερά μαγνητικά πλέγματα και μέσα από τα αρνητικά ή θετικά πεδία, ισορροπούν στο τεντωμένο σχοινί του χάους. Ένα σχοινί που γίνεται νότα, για να γεννήσει την μουσική των πλανητών. 

Η επανάσταση του Μίκη είναι η ισορροπία των πλανητών. Αυτό το περιρρέον θετικό και αρνητικό μαγνητικό  πεδίο, πρέπει να βρει την μεσότητα της ισορροπίας και της αρμονίας. Μα όλα αυτά μέσα από έναν αγώνα που από το αστρικό στερέωμα ο Μίκης τον μετατρέπει σε λαϊκό και διδάσκει τους Έλληνες μα και όλους τους λαούς της γης, για το πώς μπορούν να φέρουν την ισορροπία στο δικό τους κόσμο. 

Σήμερα η Ελλάδα όσο ποτέ άλλοτε βάλλεται από κομματικούς μετεωρίτες, που θέλουν να μετατρέψουν τον παγκόσμιο Παρθενώνα της σε σεληνιακό τοπίο. Η επανάσταση είναι μία βίαιη πράξη, που περνάει μέσα από την παιδεία και την συνειδητοποίηση ενός ολόκληρου λαού.  Και δεν μιλάμε για «φοβέρες και αίματα», μιλάμε για την συνένωση του λαού, με σκοπό την κατάχρηση της εξουσίας από τον ίδιο. Πατριωτική αυτοδιαχείριση με ταξική συνείδηση. Μα το’χουνε κρύψει σ’ ένα πηγάδι του Μαγιού κι εμείς διψασμένοι, είμαστε υποχρεωμένοι να το αναζητήσουμε. Γιατί ο λαός είναι το μεγάλο ηφαίστειο, που σηκώνει στις πλάτες του τον πολιτισμό του. 

Η ώρα για το Μέτωπο Πολιτών, είναι το πολυπόθητο «παρά πέντε». Αλλά αυτό το «παρά πέντε», τι πραγματικό χρόνο έχει μέσα στην άχρονη ιστορία του Σύμπαντος; Αυτή την απάντηση μπορεί να την δώσει μόνο ο λαός με την ίδια την πρακτική του. 

Ο Μίκης κατέβασε σε μας με την μουσική του τους νόμους του Σύμπαντος. Είναι καιρός να χορέψουμε τους ατέρμονους χορούς, μέχρι να κατακτήσουμε την αρμονία που μας αναλογεί.

     

                                  ΚΑΛΗ ΛΕΥΤΕΡΙΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΜΑΣ

 ΣΩΤΗΡΗΣ ΜΠΟΤΑΣ 

Πηγή: http://sotirisbotas.blogspot.gr/2016/03/h.html?spref=fb