Ξαναδιαβάζοντας τον Μίκη Θεοδωράκη

Συντάκτης: Αγγελος Κουτσούκης

Καμιά φορά ξεκινάς να δουλέψεις πάνω σε κάτι, χωρίς ακριβώς να συνειδητοποιήσεις τι πας να κάνεις. Σου αρέσει μια ιδέα, θέλεις να την πραγματοποιήσεις, χωρίς εκείνη τη στιγμή να μπορείς να καταλάβεις με τι πας να αναμετρηθείς.

Κάτι τέτοιο συνέβη με το συγκεκριμένο άλμπουμ για λογαριασμό της «Εφημερίδας των Συντακτών». Ξεκινήσαμε με τον Μωυσή Ασσέρ να κάνουμε ένα cd με δώδεκα διασκευές παλιότερων τραγουδιών του Μίκη Θεοδωράκη. Φιλόδοξο εγχείρημα, έτσι κι αλλιώς.

Στους πρώτους φίλους καλλιτέχνες που το είπαμε ενθουσιάστηκαν. Ενα σχεδόν τυχαίο ραντεβού με τον Ηλία Κόζα έφερε κάποιες μέρες αργότερα την πρώτη πρόχειρη ηχογράφηση.

Ο κλασικός «Λεβέντης», που μέχρι τώρα ξέραμε από την ερμηνεία της Μαρίας Δημητριάδη, με τη μουσική παρέμβαση του Ηλία Κόζα έγινε ένα «άλλο» τραγούδι, διατηρώντας ωστόσο την επαναστατικότητά του και όλα τα στοιχεία που το έκαναν αυτό που είναι. Το συναίσθημα που επικράτησε ήταν από ενθουσιασμός μέχρι... πανικός.

Ναι, μας αρέσει, αλλά τι θα πει ο συνθέτης; Για να είμαι ειλικρινής, αν ακούγοντάς το ο Μίκης Θεοδωράκης μάς έλεγε «όχι, δεν είναι αυτό το τραγούδι μου», δεν θα παραξενευόμουν. Αντίθετα, εκείνος ενθουσιάστηκε. Του άρεσε πολύ.

Πήραμε θάρρος και απευθυνθήκαμε στους Locomondo. Ο Μάρκος Κούμαρης διάλεξε με την πρώτη τη «Μυρτιά». Σε λίγες μέρες μάς έφερε μια «Μυρτιά» που χόρευε ρέγγε. Η ίδια διαδικασία ακρόασης, τα ίδια συναισθήματα.

Θα μπορούσε κάποιος, πολύ εύκολα, να μας πει: «Αυτά τα τραγούδια είναι ιστορικά. Αφήστε τα στην ησυχία τους. Επέζησαν και χωρίς τις παρεμβάσεις σας σχεδόν μισό αιώνα». Η απάντηση που θα μπορούσε να δοθεί είναι ότι από τη δεκαετία του ‘90, τουλάχιστον, έχουν γίνει τέτοια μεγάλα αφιερώματα σε μεγάλους συνθέτες όπως ο Cole Porter, ο George Gerswin ή ο Nino Rota.

Κι από την άλλη μεριά, ο Μίκης Θεοδωράκης είναι ένας συνθέτης που αυτό που τον ενδιαφέρει είναι να ακούγονται τα τραγούδια και οι μουσικές του και να περάσουν στις επόμενες γενιές. Να παραμείνει το έργο του ζωντανό, δηλαδή, και όχι να αντιμετωπίζεται μουσειακά. Γιατί ο ίδιος ποτέ δεν ήταν μουσειακό είδος.

Ταπεινά, μπορώ να αναφέρω, για την ιστορία, το συναίσθημα που κουβαλούν τα τραγούδια και οι μουσικές του. Και μπορεί να ακουστεί βλάσφημο, αλλά κατάλαβα τι θέλει να πει η «Λειτουργία» όταν την άκουσα στις παρούσες ηχογραφήσεις με τον Λάκη Παπαδόπουλο. Η πρώτη ηχογράφηση με τη Μαίρη Λίντα ήταν πολύ «καθώς πρέπει» για να καταλάβω την ειρωνεία που κουβαλάει το τραγούδι.

Ολα τα υπόλοιπα κύλησαν σαν παιχνίδι. Σαν παιχνίδι από αυτά που κάνουν τα μεγάλα παιδιά. Απλά πράγματα. «Ελένη (Βιτάλη) ποιο τραγούδι θέλεις να πεις;» - «Τον “Ταμένο” και τη “Ρωμιοσύνη μην την κλαις”». - «Πώς το φαντάζεσαι;» - «Σαν δημοτικό τραγούδι. Φωνή κι ένα κλαρίνο». -«Και πιο κλαρίνο φαντάζεσαι ότι μπορεί να παίξει με τη φωνή σου;» - «Τον Μάνο Αχαλινωτόπουλο». -«Μα, ο Μάνος το πιθανότερο είναι να λείπει στο Λονδίνο». - «Να τον πάρουμε ένα τηλέφωνο;» Κι ο Μάνος ήταν στο studio δυο μέρες μετά για να παίξει αυτό που θα ακούσετε στην ηχογράφηση. Τόσο απλά.

Ο Φοίβος Δεληβοριάς θέλησε να το πει σαν παραμύθι. «Μα, παραμύθι δεν είναι;». Η Ρίτα Αντωνοπούλου ήθελε να πει την «Ομορφη Πόλη». «Μα, είναι ένα από τα τραγούδια του Μίκη που τραγούδησε η Edith Piaf». - «Ρίτα, θέλεις να το πεις παρέα με ένα ακορντεόν, σαν να το τραγουδούσες σε μια γωνιά του δρόμου;» - «Ναι, αλλά να το πω μισό ελληνικά, μισό γαλλικά, αφού υπάρχει ηχογραφημένο και στις δύο γλώσσες;»

«Αρλέτα, ποιο τραγούδι του Μίκη θα ήθελες να πεις;» - «Κάποια από τις μελοποιήσεις που έχει κάνει στον Λόρκα. Αλλά χωρίς ορχήστρα. Μόνο με μια κιθάρα». Τελικά στο studio η Αρλέτα τραγούδησε το «Περιγιάλι το κρυφό», γιατί αυτό της βγήκε την τελευταία στιγμή. Η Αγγελική Τουμπανάκη, από την άλλη, ηχογράφησε την «Παντέρμη» σε ποίηση του Λόρκα με συνοδεία της φωνής της μια κλασική άρπα. Πανέμορφο.

Η Μπέττυ Χαρλαύτη, που έχει συνδέσει το όνομά της με την Ορχήστρα Μίκης Θεοδωράκης τα τελευταία χρόνια, θέλησε να τραγουδήσει την «Αυλή», ένα από τα πολιτικά του τραγούδια, με τρόπο σχεδόν κλασικό. Το πέτυχε. Εδωσε σε ένα πολιτικό τραγούδι μια κλασικότητα που το αναδεικνύει αλλιώς. Ο Δώρος Δημοσθένους πήρε δυο παλιά, κλασικά τραγούδια του Μίκη και, από καθαρόαιμα λαϊκά, παρέα με τους μουσικούς του, τα έκανε swing. Οι νεότεροι είναι πιο απενοχοποιημένοι.

Οι Ασσοι του Louis Salvator έπιασαν κουβανέζικα κύματα και έπαιξαν το «Αν θυμηθείς το όνειρό μου» με τέτοια διάθεση. Στην ερώτηση γιατί το διασκεύασαν έτσι, η απάντηση ήταν αποστομωτική: «Μα και οι Beatles το έπαιξαν με latin διάθεση». Ο Γιάννης Μηλιώκας φορτώθηκε έναν βαρύ ρόλο. Διάλεξε ένα τραγούδι που τραγούδησε ο Παύλος Σιδηρόπουλος. Απέδειξε ότι εκτός από τραγουδοποιός είναι και καταπληκτικός τραγουδιστής.

Το ίδιο έκανε και ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας. Διάλεξε ένα από τα πιο προσωπικά τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη και του έδωσε μια άλλη διάσταση. Και η Ευσταθία, ένα από τα τραγούδια του Μίκη που έχει τραγουδήσει στα γαλλικά η Piaf, πριν από περίπου πενήντα χρόνια. Kαι παρ’ όλο που τη γοητεύει το ρετρό, το έκανε καινούργιο. Οσο για τη Μαρία Παπαγεωργίου, πρόλαβε από μόνη της να κάνει το «Ξημερώνει» σαν να γράφτηκε για τη φωνή της και να το αγαπήσουν τόσο πολύ τα ραδιόφωνα.

O Παντελής Αμπαζής ήταν να τραγουδήσει τη «Νήσο των Αζορών», στον δρόμο όμως αποφάσισε να πει κάτι πιο... σοβαρό. Προτίμησε να την αφήσει για τον γιο τού Μποστ, τον Γιάννη Μποσταντζόγλου, και τον Γεράσιμο Γεννατά.

Κάπως έτσι προχωρούσε το παιχνίδι και έμοιαζε να μην τελειώνει ποτέ. Οταν πιάσαμε τις περίπου 65 ηχογραφήσεις καταλάβαμε ότι ακόμα και τα πιο ωραία παιχνίδια κάποτε τελειώνουν. Το αποτέλεσμα είναι, απολύτως, στην κρίση σας. Οσο για τον τίτλο, αυτόν τον χρωστάμε στη Μαργαρίτα Θεοδωράκη. Εκείνη τον σκέφτηκε. Καλή ακρόαση με την «Εφημερίδα των Συντακτών».

■ Εταιρεία παραγωγής: Καθρέφτης ήχων αληθινών

Η προσφορά της «Εφ.Συν.»

Στις δύο επόμενες εκδόσεις μας του Σαββατοκύριακου (η μία αυτή την Πέμπτη 24 Δεκεμβρίου και η άλλη το Σάββατο 2 Ιανουαρίου 2016) η «Εφ.Συν.» θα έχει μια σημαντική πολιτιστική προσφορά. Τέσσερα cd με τον Μίκη Θεοδωράκη.

Η τετραπλή κασετίνα λέγεται «Ξαναδιαβάζοντας τον Μίκη Θεοδωράκη» και θα περιέχει 65 τραγούδια του Μίκη σε νέες εκτελέσεις, σε απρόβλεπτες διασκευές με σύγχρονο ήχο.

Την Πέμπτη 24 Δεκεμβρίου θα βγουν τα δύο πρώτα cd και η κασετίνα (μαζί με μία αφίσα-πίνακα του Γιάννη Ψυχοπαίδη), το Σάββατο 2 Ιανουαρίου θα ακολουθήσουν και τα υπόλοιπα δύο cd (μαζί με ένα ημερολόγιο του 2016, φιλοτεχνημένο από τους σκιτσογράφους της «Εφ.Συν.»).

* Παραγωγός του δίσκου

Πηγή: http://www.efsyn.gr/arthro/xanadiavazontas-ton-miki-theodoraki-0