ΠΡΟΔΟΜΕΝΑ ΈΡΓΑ: ΤΑ ΠΙΚΡΟΣΑΒΒΑΤΑ

Έτος κυκλοφορίας δίσκου: 1984

Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης

Ποίηση: Λευτέρης Παπαδόπουλος

Ερμηνεία: Δημήτρης Μητροπάνος

Ενορχήστρωση & διεύθυνση ορχήστρας: Μίκης Θεοδωράκης

Ακούστε ολόκληρο το έργο απ' την προσωπική ιστοσελίδα του Μίκη Θεοδωράκη πατώντας εδώ 

Διαβάστε επίσης:

• ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ: ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΜΙΚΗ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ ΣΤΟΝ ΘΕΟΔΩΡΑΚΙΣΜΟ

• ΣΤΗΛΗ: ΤΑ ΠΡΟΔΟΜΕΝΑ ΕΡΓΑ (αναλυτική παρουσίαση των έργων)
•  

Ακούστε ολόκληρο το έργο απ' το youtube παρακάτω

Αγαπητοί αναγνώστες,

Ως συντελεστές του Θεοδωρακισμού έχουμε να κάνουμε για αυτό το έργο μονάχα μια ερώτηση:

Πως είναι δυνατόν ένας δίσκος με αυτούς τους συντελεστές όπως ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, ο Δημήτρης Μητροπάνος, η Χάρις Αλεξίου, ο Κώστας Παπαδόπουλος κτλ, που αποτελούν την εθνική Ελλάδος της Ελληνικής λαϊκής και έντεχνης μουσικής, να περιπέσει εντελώς στα αζήτητα και ο Ελληνικός λαός να μην γνωρίσει ποτέ ΟΥΤΕ ΈΝΑ τραγούδι από αυτό το σπουδαίο έργο;  

Τριανταφυλλένια 

Τραγούδι: Δημήτρης Μητροπάνος

Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης | Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος

Τριανταφυλλένια λόγια | τα δυο χείλη σου σκορπάνε. | Της καρδιάς μου τα ρολόγια | κοίταξε πως σταματάνε! | Κυπαρίσσια στο σεργιάνι | και ροδιές στον καφενέ. | Είσαι χαμηλό ταβάνι | για το μπόι μου ουρανέ. | Τριανταφυλλένια λόγια | τα ματάκια σου μου λένε | τα παλιά μου μοιρολόγια | να χορέψουν τώρα θένε.

Το χατίρι 

Τραγούδι: Δημήτρης Μητροπάνος & Χάρις Αλεξίου

Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης | Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος

Ψυχές μαραγκιασμένες σα σφουγγάρια | ρουφάνε λίγον ήλιο απ' το κρασί | κι αζήτητες σ' απόμερα πατάρια | διψάνε για μια στάλα θαλασσί. | Στους τοίχους της ταβέρνας τα καράβια | που χάραξε ένα χέρι απλοϊκό. | Γιατί να καταντήσουμε ρημάδια; | Δεν μάθαμε ποτέ το μυστικό. | Τα δάχτυλα να σφίγγουν το ποτήρι | παινέματα και λόγια λιγοστά. | Χριστέ μου, κάνε απόψε ένα χατίρι | κι οι τελευταίοι νά 'ρθουν πιο μπροστά.

Η λυπημένη 

Τραγούδι: Δημήτρης Μητροπάνος

Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης | Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος

Τώρα που τα μάτια σου σωπαίνουν | μπαίνουν τα τραγούδια στο συρτάρι | κρύβεται στη νύχτα το φεγγάρι | και τα τριαντάφυλλα θρηνούν | Τώρα που πλαγιάζεις λυπημένη | βγαίνει ένα παράπονο στις στράτες | πνίγει τους ανύποπτους διαβάτες | Και τους κάνει αναίτια να πονούν | Τώρα που 'χεις γίνει κάποιος στίχος | ήχος μακρινός πικρής φλογέρας | βάζει τα φτερά του ο αγέρας | Και το παραθύρι μου χτυπά | Τώρα που η ζωή μας έχει κάνει | Φτάνει να μου λες, δεν πάει άλλο | πώς απ' την καρδιά μου να σε βγάλω | που ‘μαθε από σένα ν' αγαπά

Ταξίμι

 Τραγούδι: Δημήτρης Μητροπάνος

Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης | Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος

Ταξίμι από μπαγλαμά και η βροχή δυνάμωσε. | Το παραθύρι θάμπωσε απ' του νοτιά το χνώτο. | Πιάσανε, λέει, το Μεμά, με τα λαθραία στο ντορβά | τον πήγανε στο Πρώτο. | Ο φωτογράφος με χωνί μπαγιάτικη «Ακρόπολη» | και στην παλιά Μητρόπολη ρολόι δίχως ώρα. | Αχ, των ματιών σου οι ουρανοί, πικρή αγάπη μου ορφανή | σε ποιον να φέγγουν τώρα; | Μας πήραν τσάμπα τα καπνά κάποιος στην άκρη μίλησε | και στη γωνιά του γρύλισε βραχνά ο φωνογράφος. | Τσάμπα μου πήρες την καρδιά μιαν ανεξήγητη βραδιά | κι είν' η ζωή μου τάφος.

Γιαπί

 Τραγούδι: Δημήτρης Μητροπάνος

Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης | Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος

Μπήκε το φεγγάρι στο γιαπί | κι έγειρε για ύπνο στο χαλίκι. | Τά 'πινε και γίνηκε στουπί | στο μπακαλικάκι του Τσαλίκη. | Ήρθαν οι εργάτες την αυγή | γέμισε από μπράτσα το σοκάκι. | Πήραν το φεγγάρι για παιδί | τού 'ριξαν στην πλάτη ένα σακάκι. | Και το φεγγαράκι τ' ασημί | δάκρυσ' απ' αγάπη κι από γλύκα | κι έγινε το δάκρυ γιασεμί | όπως η καρδιά μου όταν σε βρήκα.

Τα πικροσάββατα

 Τραγούδι: Δημήτρης Μητροπάνος

Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης | Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος

Όλα τα πικροσάββατα | στο καπηλειό τα πίνανε. | Κανένα δεν κερνούσανε, | μόνο του Χάρου δίνανε. | Και κάποιο πικροσάββατο | μέσα στην παραζάλη του | τα κρίματά του σκέφτηκε | κι έσκυψε το κεφάλι του. | Μα τ' άλλα πικροσάββατα | δεν του το συγχωρήσανε. | Στο Χάρο τον παράδωσαν | κι όλες οι στράτες κλείσανε.

Το βρακί

 Τραγούδι: Δημήτρης Μητροπάνος

Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης | Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος

Το μπαλωμένο μου βρακί τρελαίνεται για μουσική. | Πιάσ' τη φυσαρμόνικά σου να χαρείς τα γονικά σου | πιάσ' τη φυσαρμόνικά σου κι όλα τα φλουριά δικά σου. | Και τα κουρέλια που φορώ τρελαίνονται για το χορό. | Παίξε κάτι σαν καντρίλια να μας δουν από τη γρίλια | να μας δουν από τη γρίλια και να σκάσουν απ' τη ζήλεια. | Και τώρα πού 'μαι όλο χαρά, ε, ρε και νά 'χα ένα παρά | στο στριφτό να τον γυρίσω και να σε ξανακερδίσω | στο στριφτό να τον γυρίσω δυο φορές να σ' αγαπήσω.

Η βροχή

 Τραγούδι: Δημήτρης Μητροπάνος

Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης | Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος

Έλιωσε απόψε το φεγγάρι | κι έγινε ασημιά βροχή | και στις σκοπιές κάποιοι φαντάροι | λεν το τραγούδι απ' την αρχή. | Για την Ελένη, την Ελέ | σαπίζω στο Γεντί Κουλέ. | Οι στάλες πέτρωσαν στο χώμα, | ασήμι γέμισε η γη. | Μα οι φαντάροι κλαιν ακόμα | για τη βαθιά τους την πληγή. | Για την Ελένη, την Ελέ | σαπίζω στο Γεντί Κουλέ.

Τα παιδιά

 Τραγούδι: Δημήτρης Μητροπάνος

Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης | Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος

Τα παιδιά κάτω στο δρόμο | γέλασαν τον αστυνόμο | και τη νύχτα έχουν βάψει | με του φεγγαριού τη βάψη. | Αστυνόμε, αστυνόμε | Τρέξε, τρέξε να προλάβεις | αστυνόμε, αστυνόμε | τ' όνειρό μας να συλλάβεις. | Ένα κίτρινο μπαλόνι | είν' ο ήλιος μες στ' αλώνι | το τρυπήσανε τ' αγόρια | και νυχτώνει στ' ανηφόρια. | Τα παιδιά μ' ένα σφουγγάρι | σβήνουν τώρα το φεγγάρι | η νυχτιά για να γυρίσει | να τα, τα γλυκονανουρίσει.

Κουτούκι

 Τραγούδι: Δημήτρης Μητροπάνος

Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης | Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος

Άγγελος δραπέτης από τον ουρανό | μπήκε στο κουτούκι Φωκαίας κι Αχαρνών | άφησε τα φτερά του στα πέτρινα σκαλιά | κι άπλωσε στο τραπέζι τα ωραία του μαλλιά | Πια δεν θα γυρίσει ποτέ στον ουρανό | μείναν τα φτερά του εκεί στην Αχαρνών | αν τύχει και τον δείτε μιλήστε του γλυκά | γιατί έχει μαύρα μάτια και μελαγχολικά | γιατί έχει μαύρα μάτια και μελαγχολικά | αν τύχει και τον δείτε μιλήστε του γλυκά | Γύρεψε τραγούδια του Ανέστη του Δελλιά | στο ζεϊμπέκικό του φτερούγιζαν πουλιά | και στη στερνή τη βόλτα και στη στερνή πενιά | χάθηκε σαν σκοτάδι μέσα στη σκοτεινιά | Πια δεν θα γυρίσει ποτέ στον ουρανό | μείναν τα φτερά του εκεί στην Αχαρνών | αν τύχει και τον δείτε μιλήστε του γλυκά | γιατί έχει μαύρα μάτια και μελαγχολικά | γιατί έχει μαύρα μάτια και μελαγχολικά | αν τύχει και τον δείτε μιλήστε του γλυκά

Εργένης

 Τραγούδι: Δημήτρης Μητροπάνος

Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης | Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος

Εργένης είναι ο Θεός | γι' αυτό και κάνει θαύματα | για πάρτη του ο ουρανός | κι όλα τα ωραία πράγματα. | Αλλά εγώ ο πονηρός | δεν ζω χωρίς φουστάνι | και από Μεγαλέξανδρος | κατάντησα χαϊβάνι. | Εργένης είναι κι ο Χριστός | κορόιδο δεν επιάστηκε | ούτε που ντύθηκε γαμπρός | ούτε π' αρραβωνιάστηκε.

Τα ναύλα

 Τραγούδι: Δημήτρης Μητροπάνος

Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης | Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος

Κόβω δυο άστρα, τα ρίχνω ζάρια | και όπως πάντα κακή ζαριά | άσε τα λόγια και το παζάρια | η αγάπη θέλει παλικαριά | Κόβω δυο άστρα και το φεγγάρι | να 'χω στα χέρια τον ουρανό | Αχ, η αγάπη, πάρτο χαμπάρι | θέλει κουράγιο και τσαγανό | Κόβω δυο άστρα να τα 'χω ναύλα | για να γυρίσω στην Κοκκινιά | Κι όσο για σένα, τελεία και παύλα | καρδιά σου έχεις την παγωνιά

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΈΡΓΟ απ' το http://www.ogdoo.gr

Το 1984 κυκλοφορούν από την Polygram «Τα Πικροσάββατα». Δώδεκα λαϊκά τραγούδια σε παραγωγή του Φίλιππου Παπαθεοδώρου. 

Η ηχογράφηση είναι του Γιάννη Σμυρναίου. Το εξώφυλλο είναι έργο του Αλέκου Φασιανου.

Σ’ ένα τραγούδι συμμετέχει φιλικά, κάνοντας σεγόντα, η Χάρις Αλεξίου.

Η ενορχήστρωση και διεύθυνση ορχήστρας είναι του συνθέτη. Στο δίσκο έπαιξαν οι: Κώστας Παπαδόπουλος & Χρήστος Ψαρρός (μπουζούκια), Στέλιος Καρύδας (ακουστική κιθάρα, μπαγλαμά), Κώστας Νικολόπουλος (ηλεκτρική, ακουστική κιθάρα), Νίκος Τσεσμελής (ηλεκτρικό μπάσο), Μέμος Κυριαζής (ντραμς, κρουστά), Τάσος Διακογιώργης (σαντούρι).

Τον ίδιο χρόνο τα τραγούδια κυκλοφορούν σε δίσκο και σε ορχηστρική μορφή. Έχουν κρατηθεί δηλαδή οι ίδιες ορχήστρες και στη θέση του τραγουδιστή έχουν προστεθεί τα μπουζούκια του Παπαδόπουλου και του Ψαρρού. Στην επανέκδοση του δίσκου σε cd υπάρχουν και οι δυο εκδόσεις, αυτή με το Μητροπάνο και η ορχηστρική.

Θεοδωράκης και Παπαδόπουλος πρωτοσυνεργάστηκαν το 1978 με το τραγούδι «Μπήκε ο χάρος στο κελί» με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση στο δίσκο «Οκτώβρης ‘78» . Σε συνέντευξη που μου παραχώρησε πρόσφατα ο Λευτέρης Παπαδόπουλος ανέφερε πως:

“Μόλις πήρε ο Θεοδωράκης το βραβείο Λένιν, εκεί στη Μόσχα, συμφωνήσαμε να κάνουμε μια σειρά τραγουδιών και γράψαμε 100 τραγούδια. Βγάλαμε λοιπόν μια δωδεκάδα και φωνάξαμε τον Πάριο. Τα είχε ηχογραφήσει ο Θεοδωράκης. Τα είπε πολύ ωραία ο Πάριος αλλά μετά μπήκε στη μέση η εταιρεία, ο Πάριος είχε συνηθίσει να τραγουδάει κάτι τραγούδια ελαφρολαϊκά, τα δικά μας είχαν άλλο ύφος και σταμάτησε αυτή τη δουλειά. Μετά, τα ίδια τραγούδια με διάφορες παραλλαγές τα δώσαμε στον Μητροπάνο…” 

Σύμφωνα επίσης με μαρτυρία του Γιώργου Νταλάρα στον υπογράφοντα, κάποια απ’ αυτά τα τραγούδια, ήταν να τα πει κι εκείνος. Αλλά εκείνη την εποχή ξέσπασαν οι διενέξεις μεταξύ ΕΔΕΤ-ΕΜΣΕ κλπ, δημιουργώντας τεράστια ένταση στις σχέσεις μεταξύ μεγάλου μέρους των δημιουργών με τους τραγουδιστές Νταλάρα, Αλεξίου και Γαλάνη κι έτσι το σχέδιο ματαιώθηκε.

Η σχέση του Μητροπάνου με το Μίκη Θεοδωράκη ξεκινά από το 1966 όταν ο συνθέτης τον επιλέγει για τις συναυλίες του ανά την Ελλάδα. Παρόλα αυτά το 1984 συναντιούνται δισκογραφικά για πρώτη φορά. Είναι η εποχή που ο Μητροπάνος ζητά από την εταιρεία του να πάρει συνθέτες, αφού σχεδόν όλοι είναι δεσμευμένοι με άλλες εταιρείες. Στην Polygram όμως επικρατεί η άποψη ότι ο τραγουδιστής μετράει περισσότερο από τον συνθέτη. Έτσι συνεργασίες όπως αυτή, ή η επόμενη με το Σταύρο Κουγιουμτζή στο δίσκο «Τα Νυχτέρια Μας» περνούν στα «ψιλά» και δεν ακούγονται ιδιαίτερα. Ίσως κι επειδή ο κόσμος έχει συνδυάσει το Μητροπάνο με λαϊκά τραγούδια , άλλου ύφους, του Τάκη Μουσαφίρη και του Σπύρου Παπαβασιλείου… Είναι αλήθεια πάντως ότι κι ο ίδιος δεν τα έχει στηρίξει ιδιαίτερα στις ζωντανές του εμφανίσεις.

Ειδικά για τα «Πικροσάββατα», έχω την αίσθηση πως, μαζί με την «Ανατολή» με τον Καζαντζίδη, τον «Οκτώβρη ‘78» με τον Μπιθικώτση, ίσως και το «Ασίκικο Πουλάκι» το 1996 με τον Βασίλη Λέκκα, είναι από τις πιο ολοκληρωμένες εργασίες που κάνει στη μεταπολίτευση ο Θεοδωράκης, πάνω στο λαϊκό τραγούδι… Και είναι ίσως η πρώτη φορά που ο Μίκης δουλεύει πάνω στους λαϊκούς δρόμους, τους οποίους όπως έχει δηλώσει ο ίδιος, διδάχθηκε από το Χρήστο Νικολόπουλο. Γράφει επίσης πάνω σε ρυθμούς που μέχρι τότε δεν είχε ξαναγράψει, όπως το ομώνυμο τραγούδι του δίσκου και «Το βρακί» που είναι γραμμένα πάνω στον ασίκικο…

Νομίζω πως σ’ αυτό το δίσκο ο Μητροπάνος, εκτός από τις εξαιρετικές ερμηνείες που καταθέτει, ερμηνεύει κάποια από τα σημαντικότερα τραγούδια της καριέρας του, όπως «Το χατίρι», με το χαρακτηριστικό σεγόντο της Χαρούλας Αλεξίου – που ήταν κι ένα από τα αγαπημένα του Σταύρου Κουγιουμτζή - ή το εκπληκτικό ζεϊμπέκικο, το «Κουτούκι» («Άγγελος δραπέτης»),το οποίο ήταν το πρώτο που έγραψε ο Μίκης γι’ αυτή τη σειρά. Στο τραγούδι αυτό ο Παπαδόπουλος μνημονεύει τον ρεμπέτη συνθέτη και τραγουδιστή Ανέστη Δελιά που τον σκότωσε η ηρωίνη. (2) Και πόσο εύστοχος και πάντα επίκαιρος είναι ο λόγος του «Προέδρου» που σε άλλο σημείο του δίσκου λέει: «Εργένης είναι ο Θεός, γι’ αυτό και κάνει θαύματα»…

Ξεχωρίζοντας κάποια σημεία από τις αφηγήσεις του τραγουδιστή, διαβάζουμε πως:

“Μετά ξανά με το Σπύρο (σσ. Παπαβασιλείου) για να φτάσουμε στα «Πικροσάββατα» με τον Θεοδωράκη και τον Λευτέρη Παπαδόπουλο.25 χρόνια στο τραγούδι και να’ χω κάνει μέχρι τότε με το Λευτέρη μόνο ένα τραγούδι… Το «Δυο γαρουφαλλάκια σου κρατώ»* με μουσική του Πλέσσα. Ο Λευτέρης δεν συνεργαζόταν με την «Πόλυγκραμ», γιατί οι άνθρωποι με τους οποίους συνεργαζόταν ο Λευτέρης δεν ήταν στην «Πόλυγκραμ». Κάποτε που προσπάθησα να γράψει στίχους σε δυο τραγούδια του Παπαβασιλείου, την είχε δει ότι ο Σπύρος είναι… δεξιός. Και άμα του κάτσει κάτι του προέδρου, του ‘κατσε…(γέλια)”

Το 2000 ένας τραγουδιστής της νεώτερης γενιάς, ο Παναγιώτης Καραδημήτρης, ηχογραφεί ξανά ολόκληρο το δίσκο ενώ μαζί του συμμετέχει η Αλέξια , τραγουδώντας «Τα μάγια» από τις «Σερενάτες». Τίτλος του δίσκου «Τα Πικροσάββατα Και Μια Σερενάτα». Το 2008 επίσης, στο δίσκο «Τα Θεμέλιά Μου Στα Βουνά» η Γλυκερία τραγουδά το «Άγγελος δραπέτης» και ο Πασχάλης Τερζής τη «Βροχή». 

- Πηγή: Ogdoo.gr - http://www.ogdoo.gr/diskografia/diskoi-pou-den-ksexasa/mikis-theodorakis-leyteris-papadopoylos