Πολυτεχνείο 1973: Το απόλυτο κατώφλι ελευθερίας* - Της Αναστασίας Βούλγαρη



Το Πολυτεχνείο, γράφει ο Μίκης Θεοδωράκης,[1] ήταν μια αστραπή στη μέση της χουντικής νύχτας. Με το εκτυφλωτικό φως του φώτισε, μαστίγωσε, συγκλόνισε τις συνειδήσεις. Η σπίθα του άναψε τη βάτο της εθνικής συνείδησης. Η φωτιά απλώθηκε, γιγαντώθηκε, έγινε πυρκαγιά κι έκαψε τη χούντα.

Η μαζική αντίσταση, συνεχίζει το κείμενο του Μίκη, γεννήθηκε μέσα στο ίδιο το μέτωπο της ζωής και ειδικά στους φοιτητικούς χώρους. Η Νομική Σχολή και το Πολυτεχνείο ήταν τα αποκορυφώματα αυτής της νέας αγωνιστικής τακτικής.

Το Πολυτεχνείο, σε αντίθεση με τις  αντιδικτατορικές δυνάμεις της εποχής, οραματίστηκε την αλλαγή έξω από το σύστημα. Τα αιτήματα των φοιτητών έγιναν γρήγορα αιτήματα όλου του λαού:  εθνική ανεξαρτησία, κοινωνική δικαιοσύνη, ψωμί, παιδεία, ελευθερία, σοσιαλισμός.

Οι φοιτητές, ως πρωτοπορία, εγκαινίασαν και εφάρμοσαν μέσα στη ζωή την αντίσταση της πράξης. Όταν βρέθηκαν κλεισμένοι όλοι μαζί μέσα στο Πολυτεχνείο, τότε λειτούργησαν ως γνήσιοι εκπρόσωποι του λαού και βάλθηκαν να ιεραρχήσουν και να προβάλουν τα ιδανικά του (Μ. Θεοδωράκης).

Η ιστορική συγκυρία, όμως, δεν ευνόησε την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Η Αντίσταση είχε προσπεράσει προ πολλού τη  στιγμή που θα γενίκευσε τον ξεσηκωμό του λαού και θα επέβαλλε μια λαϊκή κυβέρνηση. Έτσι το Πολυτεχνείο έμεινε στην εκκίνηση του αγώνα.

Ήταν το απόλυτο  κατώφλι  ελευθερίας πριν το τανκ παραβιάσει την πύλη του Πολυτεχνείου και το σύστημα, λίγο αργότερα,  δώσει τη σκυτάλη στις αστικές πολιτικές δυνάμεις, για ένα «ομαλό» πέρασμα από τη χούντα στην αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία, που ανέκοψε την επαναστατική ορμή της νεολαίας και  τοποθέτησε  το λαό στη θέση του εφησυχασμένου πλήθους.

Η γενιά του Πολυτεχνείου δεν κυβέρνησε ποτέ. Απεσύρθη προδομένη από την επαναστατική δράση μετά την τελευταία αποτυχημένη προσπάθεια για την ενότητα της αριστεράς,  καθορίζοντας, όμως, σιωπηλά κι  ακούσια (;) τις μετέπειτα εξελίξεις.

Τα βασικά συνθήματα της εξέγερσης Εθνική Ανεξαρτησία,  Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία, έγιναν το εργαλείο στα χέρια  του συστήματος  με το οποίο παραπλάνησε την κοινωνία, ώστε εκείνη να αποδεχθεί ως προοδευτικές  τις αστικές κυβερνήσεις που ακολούθησαν και να σωπάσει, καθώς νόμιζε ότι  τα αιτήματά  της  για μια πατρίδα ανεξάρτητη, για αξιοπρεπή εργασία,  δημοκρατική  παιδεία  και καθολική ελευθερία είχαν υλοποιηθεί.

Ώσπου τα συνθήματα του Πολυτεχνείου  ξαναβγήκαν στους δρόμους το 2011. Σαν να ήθελε ο ελληνικός λαός, που αίφνης είχε ξυπνήσει από το λήθαργο,  να ενώσει το νήμα με τη γενιά που «έκαψε τη χούντα» και  να επαναφέρει στο προσκήνιο το διαχρονικό αίτημα του έθνους για ανεξαρτησία.

Το Πολυτεχνείο ήταν το μετέωρο βήμα στο μέλλον. Ό,τι μεσολάβησε από τότε μέχρι σήμερα ήταν το μεσοδιάστημα.  Κάποτε το βήμα θα πατήσει πάνω στη γη σταθερά. Δεν έχει σημασία το πότε, σημασία έχει ότι προετοιμάζεται.

Η ελληνική νεολαία του 1973 σήκωσε στους ώμους της την αξιοπρέπεια του έθνους. Απεκατέστησε την Αντίσταση και ανύψωσε την Ελλάδα στη συνείδηση της ανθρωπότητας. Απέδειξε ότι όταν ο λαός πιστέψει στον εαυτό του και ενωθεί είναι ικανός να διαμορφώσει τις ιστορικές εξελίξεις, σε αντίθεση με τις δυνάμεις που τον θέλουν εγκλωβισμένο στις δικές τους «γραμμές» και σκοπιμότητες.

Το Πολυτεχνείο είναι ολοζώντανο και μας οδηγεί. Ένας ακόμη κύκλος που δεν έκλεισε. Η ιστορία όμως δεν αφήνει κενά. Αν το Πολυτεχνείο του 1973 δεν μπόρεσε να βαδίσει στο δρόμο που το ίδιο χάραζε, αν το λαϊκό κίνημα  του 2011-2012 υποχώρησε προδομένο, το μέλλον θα φέρει κάποιο άλλο «Πολυτεχνείο» να συνεχίσει  την πορεία προς την απελευθέρωση του ανθρώπου.

Το Πολυτεχνείο μας καλεί να σπάσουμε το φόβο,  να πιστέψουμε στους εαυτούς μας και να ενωθούμε όλοι μαζί στον αγώνα για την ελευθερία.

Το Πολυτεχνείο παραμένει η απάντηση της ελληνικής νεολαίας  στους τυράννους: Είμαστε ελεύθεροι!

Τα μεγάφωνα του Πολυτεχνείου έπαιζαν τα, απαγορευμένα τότε, τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη. Από το ραδιοφωνικό  σταθμό του Πολυτεχνείου οι φοιτητές τραγουδούσαν:

  Σε γνωρίζω από την κόψη

Του σπαθιού την τρομερή.

Σε γνωρίζω από την όψη

Που με βία μετράει τη γη.

Απ’ τα κόκκαλα βγαλμένη

Των Ελλήνων τα ιερά

Και σαν πρώτ’ ανδρειωμένη

Χαίρε ω χαίρε, Ελευθεριά!  



[1] Πού να βρω την ψυχή μου, Τόμος Ιδέες, Εκδ. Α.Α. Λιβάνη, Αθήνα 2003, σ. 63.
* Ο τίτλος  δανεισμένος από φράση μέσα στο βιβλίο του Ανδρέα Μαράτου Ουτοπία στο σώμα της πόλης, ο μουσικός κόσμος του Μίκη Θεοδωράκη και η εποχή του. 

Σχόλια

  1. Πολυ ωραιο και μεστο αρθρο κα Βουλγαρη !!
    Πραγματι οι πραγματικοι αγωνιστες 'κρυφτηκαν στη ληθη¨σεμνα και ταπεινα.
    ΟΜΩΣ, πολλοι αρριβιστες ( Λαλιωτης ,Δαμανακη κλπ ) εκμεταλλευθηκαν το ¨ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ¨" για να κανοθν πολιτικη καρριερα και να ταλαιπωρουν τον Ελληνικο λαο επι δεκαετιες, με συνολακια ΑRMANI ! Ετσι για να μην ξεχναμε ...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Σε γνωρίζω από την κόψη
    Του σπαθιού την τρομερή.
    Σε γνωρίζω από την όψη
    Που με βιά μετράει τη γη.
    Απ’ τα κόκκαλα βγαλμένη
    Των Ελλήνων τα ιερά
    Και σαν πρώτ’ ανδρειωμένη
    Χαίρε ω χαίρε, Ελευθεριά!

    Όχι με βία αλλά με βιά που σημαίνει βιαστικά

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Το σωστό είναι με βιασύνη! Έτσι τουλάχιστον έχουν αναφέρει αναλυτές

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Το θέμα μου θυμίζει την άνω τελεία του Ποιητή!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Έχω αντίγραφο της έκδοσης του 1859. Βία λέει. Το αντίγραφο είναι φωτογραφία από το πρωτότυπο και επανέκδοση. Ο Καρατζαφέρης είχε πει ότι είναι από τη βιασύνη, κανένας αναλυτής.

      Διαγραφή
    2. Η αλήθεια είναι ότι τον Καρατζαφέρει δεν τον έχω παρακολουθήσει ποτέ.. Ίσως λίγο Καργάκο ...

      Διαγραφή
  5. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η σωστή λέξη είναι "βία". Αναφέρεται ξεκάθαρα σε όλα τα χειρόγραφα των περασμένων αιώνων, ακόμη και στις παρτιτούρες, μετά τη μελωποίησή του εθνικού μας ύμνου.
    Παραθέτω ένα διαφωτιστικό λινκ:
    http://blogs.sch.gr/koukoule/2013/02/20/%CF%8D%CE%BC%CE%BD%CE%BF%CF%82-%CE%B5%CE%B9%CF%82-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B5%CE%BB%CE%B5%CF%85%CE%B8%CE%B5%CF%81%CE%AF%CE%B1%CE%BD/

    Σαφώς και ουδείς αναλυτής ανέφερε το "βιασύνη" (βια)... Ο φασίστας, ακροδεξιός, μεγαλοαπατεώνας επιχειρηματίας κάτοχος off shore, Γεώργιος Καρατζαφέρης το ανέφερε στη Βουλή πριν από λίγα χρόνια, στη προσπάθειά του να εκθέσει τον "αναρχοαριστερό" Αλαβάνο... Μία προσπάθεια, που στην απαίδευτη ελληνική Κοινωνία, όπως βλέπουμε στα παρόντα σχόλια, έπιασε μια χαρά τόπο.

    Ελπίζω τουλάχιστον κάποιοι να διαφωτιστούν από αυτά τα σχόλια.

    Φιλικά

    Παναγιώτης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Σωστό, είναι βέβαιο ότι ο Σολωμός έγραψε Βία.

      Διαγραφή
    2. Εσείς όπως πάτε θα με κάνετε και φασίστρια...

      Διαγραφή
  6. Σημασία έχει πως στην ποίηση υπάρχει και η ΕΡΜΗΝΕΙΑ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Δημοσίευση σχολίου

Πάρτε μέρος στον διάλογο.

Σχόλια υβριστικά και σχόλια που δεν έχουν σχέση με το περιεχόμενο της εκάστοτε ανάρτησης, όπως επίσης και σχόλια που προκαλούν εντάσεις και διαπληκτισμούς, θα διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση. Επίσης ανώνυμα σχόλια δεν θα αναρτώνται.