ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ - ΜΟΧΑΝΤΑΣ ΓΚΑΝΤΙ: ΑΓΩΝΑΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ ΜΕΧΡΙ ΤΕΛΟΥΣ

Του Χρήστου Σωτηρόπουλου

Ίσως θα φανεί περίεργο σε αρκετούς, ωστόσο, η σύνδεση δύο εκ των σημαντικότερων ανθρώπων στην παγκόσμια ιστορία, του Μοχάντας Γκάντι και του Μίκη Θεοδωράκη, αποδεικνύεται μεγαλύτερη από όσο θα φανταζόταν κάποιος!

Αν και οι δύο άνδρες γεννήθηκαν σε δύο άκρες του πλανήτη με διαφορά 56 χρόνων (Γκαντι -Ινδία: 1869-1948 / Μίκης - Ελλάδα: 1925-), η πορεία που ακολούθησε ο Ινδός Ηγέτης με τη πορεία της ζωής που - ευτυχώς για όλους μας - συνεχίζει να ακολουθεί ο Μίκης Θεοδωράκης φαντάζουν... παράλληλες, με κοινό παρανομαστή τον αέναο Αγώνα και το υπέρτατο όραμα για Ανεξαρτησία.

Στη πιο ώριμη φάση της ζωής του, ο 85χρονος Μίκης Θεοδωράκης ιδρύει το 2010 την Κίνηση Ανεξάρτητων Πολιτών «Σπίθα», με σύνθημα την Εθνική Ανεξαρτησία, «όπλο» του την Ανυπακοή και «όχημα» την «Ειρηνική Επανάσταση». Απέναντί του οι Έλληνες Ολιγάρχες, συνεργάτες των Αμερικανοευρωπαϊκών «Μεγάλων» Δυνάμεων (ΔΝΤ-Ε.Κ.Τ.), που «δένουν» την Ελλάδα «χειροπόδαρα» με την επικύρωση της σύμβασης του Μνημονίου. Η «Σπίθα» ήταν η αποκορύφωση ενός Αγώνα που διαρκεί πλέον για περισσότερα από 70 χρόνια για τον 89χρονο - σήμερα - Μίκη. Ανεξαρτησία, Ανυπακοή, Ειρηνική επανάσταση… Ο παραλληλισμός με τον Γκάντι είναι περισσότερο από εμφανής και οι ιστορίες των δύο ανδρών αποδεικνύουν του λόγου το αληθές. 

1 ΜΙΑ ΖΩΗ ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΗ ΣΤΟΝ ΛΑΟ

• Ο Μίκης γεννήθηκε στη Χίο το 1925. Σε ηλικία 28 ετών (1954), έπειτα από μία δεκαετία διώξεων και εξοριών στη κατοχική και μετεμφυλιακή Ελλάδα, ταξιδεύει στη Γαλλία και το Παρίσι για να συνεχίσει τις μουσικές σπουδές του. Εκεί, ακολουθεί μία «χρυσή» εξαετία, όπου αναδεικνύεται το μουσικό του ταλέντο και αναγνωρίζεται διεθνώς ως φέρελπις νέος συνθέτης. Στην Ελλάδα επιστρέφει το 1960, θριαμβεύοντας με τη μελοποίηση του «Επιταφίου» του Γιάννη Ρίτσου και με δεκάδες άλλες προσπάθειες εξοικείωσης του ελληνικού λαού με τη συμφωνική μουσική και την υψηλή ποίηση! Σύνθημα της ζωής του «Η τέχνη για τον λαό».

• Ο Γκάντι γεννήθηκε στο Πορμπαντάρ της Ινδίας το 1869. Μετά το τέλος των σπουδών του στο Λονδίνο, εγκαταλείπει την Ινδία για να εργαστεί ως νομικός στη Νότια Αφρική, όπου επιδίδεται σε Αγώνα κατά των φυλετικών διακρίσεων και του ρατσισμού («Απαρτχάιντ») και γίνεται γνωστός για την ακτιβιστική του δράση. Επιστρέφει στην Ινδία το 1916, με τη φήμη του να έχει προηγηθεί και οι συμπατριώτες του να του επιφυλάσσουν θριαμβευτική υποδοχή. Η στάση του είναι ξεκάθαρη. Λιτός και ταπεινός, επιδιώκει να γίνει «ένα» με τον ινδικό λαό.

2 ΤΟ ΟΡΑΜΑ ΓΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ

• Όραμά του Μίκη Θεοδωράκη η Ανεξαρτησία της Ελλάδας, που βρίσκεται από την απελευθέρωση του 1821 και έπειτα, πάντα υπό την «υψηλή εποπτεία» των Μεγάλων Δυνάμεων. Η ίδρυση της Σπίθας το 2010, ακολουθεί την υπογραφή του Μνημονίου, που «δένει» το μέλλον της χώρας και παραχωρεί τη διοίκησή της σε ξένους επιτηρητές (ΤΡΟΪΚΑ). Η Ελλάδα και επίσημα, ευρωπαϊκή «αποικία».

• Όραμα του Γκάντι η Ανεξαρτησία της ενωμένης Ινδίας. Την εποχή που δρα ο Γκάντι στην Ινδία, η χώρα παραμένει αποικία των Βρετανών! 

3 ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΚΑΙ ΕΜΦΥΛΙΟΣ

• Η Ελλάδα μετά τη λήξη της γερμανικής κατοχής, έμπλεξε στον εμφύλιο των Δημοκρατών Αριστερών και των δεξιών εθνικοφρόνων. Από εκείνη τη στιγμή, ο Μίκης Θεοδωράκης συνειδητοποίησε την επιτακτική ανάγκη της Ενότητας των Ελλήνων, κόντρα στη διαίρεση που επεδίωκαν ανέκαθεν οι Μεγάλες Δυνάμεις για να μπορούν να επιτάσσουν και να ελέγχουν τους Έλληνες (βλέπε εμπλοκή των Άγγλων στον εμφύλιο).

• Ο Γκάντι βρίσκεται σε μία Ινδία σε θρησκευτικό «αναβρασμό», μεταξύ Ινδουιστών και Μουσουλμάνων. Οι προσπάθειες του Γκάντι εξ αρχής, είναι η δημιουργία αυτόνομου, ανεξάρτητου ινδικού κράτους, με ενωμένους Ινδουϊστές και Μουσουλμάνους! Στο τελευταίο στάδιο της ζωής του, βλέπει την Ινδία απελευθερωμένη και ανεξάρτητη, αλλά τους Ινδούς να εμπλέκονται σε εμφύλιο. Οι Ινδουϊστές φτιάχνουν τη “δική” τους Ινδία και οι Μουσουλμάνοι εκδιώχνονται στα εδάφη του Πακιστάν.

4 ΑΦΥΠΝΗΣΗ ΓΙΑ ΑΝΥΠΑΚΟΗ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ

• Την ίδρυση της Σπίθας το 2010, ακολουθούν μία σειρά από ταξίδια σε όλη την Ελλάδα για τον Μίκη Θεοδωράκη, ο οποίος πασχίζει να πείσει τους Έλληνες για τη δεινή κατάσταση που έχουν επέλθει και τις δεινότερες καταστάσεις που έπονται! Μιλά για Ανεξαρτησία, Ανυπακοή, εθνική αξιοπρέπεια και ριζική ανατροπή.

• Από τη πρώτη στιγμή της επιστροφής του στην Ινδία, ο Γκάντι ταξιδεύει στα χωριά της χώρας και ρίχνει τον «σπόρο» της Ανεξαρτησίας και της Ανυπακοής στους νόμους των αποικιοκρατών.

5 ΑΝΘΡΩΠΟΙ-ΣΥΜΒΟΛΑ

• Με την επιστροφή του στην Ελλάδα από το Παρίσι, ο Μίκης Θεοδωράκης οργανώνεται σχεδόν αμέσως στη κοινοβουλευτική Αριστερά και στο κόμμα της ΕΔΑ, με το οποίο εκλέγεται το 1963 βουλευτής. Εκλέγεται συνολικά δύο φορές βουλευτής, ενώ ισάριθμες ήταν και οι παραιτήσεις του. Στα χρόνια που θα ακολουθήσουν, ο Μίκης θα αποτελέσει το απόλυτο παγκόσμιο σύμβολο Αριστεράς, του Αγώνα, της Ελευθερίας και της Δημοκρατίας.

• Η δημοτικότητα του Γκάντι και η απήχηση των λόγων του στον ινδικό λαό, τον φέρνουν να ηγείται πολύ γρήγορα του Εθνικού Ινδικού Κογκρέσου. Θέση από την οποία θα παραιτηθεί στη συνέχεια. Του προσδίδεται το παρατσούκλι «Μπαπού», που σημαίνει «πατέρας». Θεωρείται πλέον Πατέρας του έθνους των Ινδών και παγκόσμιο σύμβολο Ανεξαρτησίας, Ειρήνης και Ελευθερίας!

6 ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΜΕ ΚΑΘΕ ΚΟΣΤΟΣ

• Ο Μίκης από τη πρώτη στιγμή της καλλιτεχνικής, κοινωνικής και πολιτικής του δράσης, έχει ένα και μόνο σκοπό: Να αισθανθούν οι Έλληνες υπερήφανοι για τη καταγωγή τους και να πιστέψουν στην Ενότητά τους για την οριστική απαγκίστρωση από την ξένη εξάρτηση. Για τον σκοπό αυτό, δε διστάζει να συνεργαστεί με μία Δεξιά παράταξη (ΝΔ-1989), στη προσπάθειά του να προσφέρει και να εμπνεύσει προς τη γεφύρωση του χάσματος των δύο πλευρών. Είναι ένας κομμουνιστής που «κηρύττει» την Ενότητα των Ελλήνων, μακριά από πολιτικές αγκυλώσεις του παρελθόντος, για το καλό του έθνους των Ελλήνων.

• Ο Γκάντι βρίσκει μία αποικιοκρατική Ινδία, με τους Ινδούς να δεινοπαθούν υπό τον ζυγό των Βρετανών, αλλά χωρίς να αντιστέκονται ουσιαστικά για τη διεκδίκηση της Ανεξαρτησίας τους. Ο Γκάντι ήταν αυτός που μέχρι το τέλος της ζωής του, πάλευε να τους εμφυσήσει την Ιδέα της Ανεξαρτησίας και το γεγονός πως πρέπει να ενωθούν και να παλέψουν για να το επιτύχουν. Το πέτυχε στον μέγιστο βαθμό. Για τον σκοπό αυτό όμως, δε δίστασε να σταθεί και στο πλευρό των Μουσουλμάνων του Πακιστάν (του «αντίπαλου» στρατοπέδου των Ινδουιστών Ινδών), κινδυνεύοντας να  κηρυχθεί «προδότης» διεκδικώντας χαμένα εδάφη του Πακιστάν! Είναι ένας Ινδουιστής που θέλει την Ενότητα των Ινδών, μακριά από θρησκευτικούς φανατισμούς, για το καλό του έθνους των Ινδών.

7 ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΓΙΑ ΑΥΤΑΡΚΕΙΑ ΚΑΙ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ

• Ο Μίκης Θεοδωράκης, ως ηγέτης του Κινήματος Ανεξάρτητων Πολιτών «Σπίθα», γυρίζει την Ελλάδα και «φωνάζει» για την αυτάρκεια της Ελλάδας, καταγγέλλοντας παράλληλα τις Ελληνικές κυβερνήσεις για δουλοπρέπεια και υποτέλεια έναντι των ξένων «ηγεμόνων». Μιλά για σωστή εκμετάλλευση της Δημόσιας γης, του τουρισμού, της Γεωργίας και των πηγών ενέργειας, προς όφελος του ελληνικού λαού.

• Ο Γκάντι γυρίζει την Ινδία και κάνει λόγο για μποϊκοτάζ στα βρετανικά προϊόντα που έχουν κατακλύσει την ινδική αγορά. Πρωτοστατεί στο Κίνημα κατά των βρετανικών υφασμάτων, προτρέποντας τους Ινδούς να υφαίνουν μόνοι τους τα ρούχα τους με ινδικό μαλλί. Έπειτα, πρωτοστατεί στο Κίνημα της δημιουργίας αλατιού, τη στιγμή που οι αποικιοκράτες Βρετανοί έχουν επιβάλει μονοπώλιο. Διοργανώνει τη περίφημη «πορεία του αλατιού», διανύοντας 250 μίλια με τα πόδια, για να φτάσει στη θάλασσα και να φτιάξει δικό του αλάτι!

8 ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΕΣ – ΑΔΕΣΜΕΥΤΟΙ - ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ

• Από τη πρώτη στιγμή, ο Μίκης Θεοδωράκης εκφράζει ριζοσπαστικές, ανεξάρτητες και αδέσμευτες απόψεις, ερχόμενος σε ρήξη με τις εκάστοτε κυβερνήσεις της χώρας, με τις «φιλικά προσκείμενες» παρατάξεις (Αριστερά), με τη Δεξιά και το παρακράτος και τον φασισμό. Μετρά στο «ενεργητικό» του δεκάδες φυλακίσεις, εξορίες, βασανισμούς, δύο θανατικές καταδίκες και δύο απόπειρες δολοφονίας!

• Από τη πρώτη στιγμή, ο Γκάντι εκφράζει ριζοσπαστικές, ανεξάρτητες και αδέσμευτες απόψεις, ερχόμενος σε ρήξη με τους αποικιοκράτες Βρετανούς, τις ηγεσίες των ινδικών παρατάξεων (τόσο Ινδουιστές όσο και Μουσουλμάνους) και τους φανατικούς των θρησκειών της χώρας. Μετρά στο ενεργητικό του τρεις φυλακίσεις και πέντε απόπειρες δολοφονίας (η τελευταία πετυχημένη).

9 ΑΠΟ ΤΟ ΑΜΡΙΤΣΑΡ ΣΤΑ ΔΕΚΕΜΒΡΙΑΝΑ

• Έχοντας λάβει μέρος στην Αντίσταση κατά των Γερμανών στη κατοχή, μετρώντας αλλεπάλληλες «μάχες» στα χρόνια που ακολούθησαν και όντας πρωτοπόρος στον αντιδιδακτορικό αγώνα κατά της χούντας των συνταγματαρχών, ο Μίκης Θεοδωράκης θεωρεί ύψιστη τιμή του τη συμμετοχή του στη διαδήλωση της 3ης Δεκεμβρίου του 1944 (Δεκεμβριανά), όπου χιλιάδες άοπλοι διαδηλωτές δέχθηκαν τα πυρά των κυβερνητικών και αγγλικών δυνάμεων, με αποτέλεσμα εκατοντάδες να χάσουν τη ζωή τους. Ήταν η στιγμή που ο Μίκης Θεοδωράκης κράτησε χαραγμένη μέσα του, στον μετέπειτα Αγώνα του για Ελευθερία, Ανεξαρτησία και Δικαιοσύνη. Σήμερα, ο Μίκης Θεοδωράκης, μιμούμενος το γνωστό επιτύμβιο επίγραμμα του Αισχύλου για τη μάχη του Μαραθώνα, δηλώνει πως στον δικό του τάφο, αν υπήρχε επίγραμμα, αυτό θα ήταν: «Μίκης Θεοδωράκης: Πολέμησε τον Δεκέμβρη»!

• Η πλέον «μαύρη» σελίδα της εποχής που κορυφώνεται η αντίσταση του Γκάντι, είναι μία καθ΄ όλα ειρηνική διαδήλωση στην πόλη Αμριτσάρ, η οποία κατέληξε σε λουτρό αίματος από τις βρετανικές δυνάμεις (Σφαγή του Αμριτσάρ). Στην πόλη Αρμιτσάρ, 10,000 ειρηνικοί διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν σε έναν ανοικτό χώρο, όπου υπήρχε μόνο μία είσοδος. Αγγλικά στρατεύματα έσπευσαν να τους εγκλωβίσουν, ανοίγοντας παράλληλα πυρ και σκοτώνοντας περισσότερους από 400 Ινδούς, ηλικιωμένους, γυναίκες και παιδιά! Ως αντίδραση στην απάνθρωπη αποικιοκρατική αυτή πράξη ο Μαχάτμα όρισε την 16η Απριλίου ημέρα νηστείας και προσευχής για τα θύματα της σφαγής. Το 1920 μετά την αποτυχία των Βρετανών να επανορθώσουν ο Γκάντι προώθησε μίαν οργανωμένη εκστρατεία μη συνεργασίας.

10 ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΡΗΝΗ ΚΑΙ ΕΝΑ ΝΟΜΠΕΛ ΠΟΥ ΔΕ ΔΟΘΗΚΕ ΠΟΤΕ

• Πεποίθηση του Μίκη Θεοδωράκη ήταν πάντα, ότι η δημοκρατία και η ελευθερία είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για την εδραίωση της ειρήνης. Το 1972 επισκέπτεται το Ισραήλ δίνοντας συναυλίες. Συναντάται με τον τότε Αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης Αλόν, που του ζητά να μεταφέρει μήνυμα στον Αραφάτ. Πραγματικά, αμέσως μετά συναντάται με τον Αραφάτ, στον οποίο επιδίδει το μήνυμα της Ισραηλινής Κυβέρνησης και προσπαθεί να τον πείσει να αρχίσει συζητήσεις με την άλλη πλευρά. Από τότε συνέβη πολλές φορές να παίξει τον ρόλο του άτυπου πρεσβευτή μεταξύ των δύο πλευρών. Είναι χαρακτηριστικό, ότι το 1994 εορτάστηκε πανηγυρικά στο Όσλο η υπογραφή της συμφωνίας μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων παρουσία των Πέρες και Αραφάτ με την παρουσίαση του Μαουτχάουζεν που στο μεταξύ έχει γίνει "εθνικό τραγούδι" του Ισραήλ και του Ύμνου για την Παλαιστίνη που έγραψε ο Θεοδωράκης, ως αναγνώριση και της δικής του συμβολής στην υπόθεση της ειρήνης στην περιοχή αυτή. Επισκέπτεται επίσης την Αλγερία, Αίγυπτο, Τύνιδα, Λίβανο και Συρία προσπαθώντας να ενισχύσει τον διάλογο μεταξύ αντιμαχόμενων πλευρών. Το 1976 ιδρύει το Κίνημα ¨Πολιτισμός της Ειρήνης¨ και δίνει διαλέξεις και συναυλίες σ΄ όλη την Ελλάδα. Το 1983 του απονέμεται το βραβείο Λένιν για την Ειρήνη. Το 1986 γίνεται πραγματικότητα κάτι που από το 1970 ακόμα έχει υποστηρίξει σε συνεντεύξεις του: η δημιουργία επιτροπών ελληνοτουρκικής φιλίας στην Ελλάδα με πρόεδρο τον ίδιο και στην Τουρκία με τη συμμετοχή γνωστών πνευματικών ανθρώπων όπως ο Αζίζ Νεσίν, ο Γιασέρ Κεμάλ και ο Ζουλφύ Λιβανελί. Ο Θεοδωράκης δίνει πολλές συναυλίες στην Τουρκία, που τις παρακολουθούν κυρίως νέοι με συνθήματα υπέρ της φιλίας μεταξύ των δύο λαών. Αργότερα παίζει και πάλι το ρόλο του άτυπου πρεσβευτή ειρήνης, μεταφέροντας μηνύματα των Ελλήνων πρωθυπουργών, του Α. Παπανδρέου και του Κ. Μητσοτάκη προς την τουρκική κυβέρνηση. Επίσης το 1986 (μετά την καταστροφή στο Τσερνομπίλ) πραγματοποιεί μεγάλη περιοδεία με συναυλίες σ΄ όλη την Ευρώπη κατά της ατομικής ενέργειας. Το 1988 διοργανώνονται με δική του πρωτοβουλία δύο συνέδρια για την ειρήνη στο Tübingen και στην Κολωνία. Συμμετέχουν πολιτικοί όπως ο Όσκαρ Λαφονταιν και ο Johannes Rau, φιλόσοφοι όπως ο Dürrenmatt, συγγραφείς, πολιτειολόγοι και καλλιτέχνες. Εκεί έχει την ευκαιρία να αναπτύξει τη θεωρία του για τον ελεύθερο χρόνο και τη σημασία του στη διαμόρφωση ελεύθερων ανθρώπων. Το 1990 δίνει 36 συναυλίες σ΄ ολη την Ευρώπη υπό την αιγίδα της Διεθνούς Αμνηστίας. Συνεχίζει δίνοντας συναυλίες για την ηλιακή ενέργεια (υπό την αιγίδα της Εurosolar), κατά του αναλφαβητισμού, κατά των ναρκωτικών κ.λ.π. Παράλληλα αγωνίζεται και για τα ανθρώπινα δικαιώματα σε άλλες χώρες και κυρίως στις γειτονικές Αλβανία (που την επισκέπτεται και ως Υπουργός για τα δικαιώματα της ελληνικής μειονότητας) και Τουρκία. Ως πρόεδρος Διεθνούς Επιτροπής στο Παρίσι καταβάλλει προσπάθειες για την απελευθέρωση των τούρκων ηγετών της αντιπολίτευσης Κουτλού και Σαργκίν που τελικά επιτυγχάνουν. Προτείνει τη διοργάνωση Πανευρωπαϊκού Συνεδρίου Ειρήνης στους Δελφούς και υποβάλλει στην κυβέρνηση σχέδιο για μια "Ολυμπιάδα του Πνεύματος". Ιδρύει επιτροπή συμπαράστασης και βοήθειας προς τον Κουρδικό λαό. Σε περιοδεία του στην Αμερική και τον Καναδά το 1994 για την ενίσχυση Πολιτιστικού κέντρου των ομογενών, η Σύγκλητος του Québec υποδέχεται με ομόφωνο ψήφισμά της, με το οποίο τον τιμά για την προσφορά του στον πολιτισμό και τους αγώνες του για τον Άνθρωπο. Τα επόμενα χρόνια παρουσιάζονται οι όπερές του "Ηλέκτρα" (1995) και "Αντιγόνη" (1999) ενώ παράλληλα αναπτύσσει μεγάλη δραστηριότητα στο εξωτερικό (Ευρώπη, Νότια Αφρική, Αμερική) και παίρνει δυναμικά θέση σε όλα τα σημαντικά γεγονότα της εποχής (ελληνοτουρκική φιλία, σεισμοί, βομβαρδισμοί στην Γιουγκοσλαβία, υπόθεση Οτσαλάν, πόλεμος στο Αφγανιστάν, πόλεμος στο Ιράκ κ.λπ.). Το 2000 είναι υποψήφιος για το Νόμπελ Ειρήνης. Σύσσωμη η πολιτική και η πνευματική ηγεσία Ελλάδας και Κύπρου στηρίζει την υποψηφιότητα, ενώ στη Νορβηγία, στα γραφεία της Επιτροπής για το Νόμπελ φθάνουν συνεχώς επιστολές από όλα τα μέρη του κόσμου από προσωπικότητες, φορείς και απλούς ανθρώπους. Η αρμόδια επιτροπή του αρνείται το βραβείο Νόμπελ…

• Ο Μοχάντας Γκάντι αφιέρωσε τη ζωή του στη πάλη για την Ειρήνη και στους αδιάκοπους αγώνες με ειρηνικά μέσα. Προσπάθησε και κατάφερε να εμφυσήσει την παθητική αντίσταση σε εκατομμύρια Ινδών, ενώ παράλληλα μαχόταν για την ενότητα Ινδουιστών και Μουσουλμάνων. Στον περίφημο πόλεμο των Μπόερς, κατάφερε να δημιουργήσει σώμα τραυματιοφορέων Ινδών, ώστε να αποφύγει την εμπλοκή των συμπατριωτών του στον πόλεμο με όπλα στο πλευρό των Βρετανών. Ο Γκάντι ήταν υποψήφιος για το Νόμπελ Ειρήνης το 1937, το 1938, το 1939, το 1947 και τον Ιανουάριο του 1948, λίγες μέρες πριν δολοφονηθεί. Η αρμόδια επιτροπή του αρνείται κάθε φορά το βραβείο Νόμπελ… Τη τελευταία φορά μάλιστα, η επιτροπή έκρινε πως δεν υπήρχε κανείς άξιος εν ζωή υποψήφιος να παραλάβει το βραβείο (στην ανακήρυξη του βραβείου ο Γκάντι ήταν ήδη νεκρός)!

11. ΒΙΑ-ΜΗ ΒΙΑ
 

• Ο Μίκης Θεοδωράκης βέβαια ξεκίνησε τον Αγώνα του ένοπλος, αρχικά στην Αντίσταση κατά των Γερμανών, σαν Ελασίτης του βουνού. Ωστόσο, και ο Μοχάντας Γκάντι, δεν απέκλεισε ποτέ την επιλογή του ένοπλου Αγώνα κατά των κατακτητών, όμως είχε συνειδητά καταλήξει πως στην συγκεκριμένη χρονική περίοδο, υπό των συγκεκριμένων κοινωνικοπολιτικών συνθηκών, η μόνη διέξοδος ήταν η παθητική αντίσταση και η ειρηνική επανάσταση. Δε θα έπρεπε βέβαια να δεχθούμε τον όρο "παθητική αντίσταση" ως "αδράνεια" ή "απάθεια", αλλά ως ύψιστη μορφή συνειδητής Αντίστασης, καθώς ο Γκάντι μισούσε όσο τίποτε άλλο τη σκλαβιά, τη δειλία και τη φυγή. Μνημειώδης η φράση του: "Αν οι μοναδικές επιλογές μας ήταν η βία ή η δειλία, δε θα δίσταζα να συμβουλεύσω τη προσφυγή στη βία"! Και σε αυτό το κομμάτι, ταυτίζεται απόλυτα με τον Μίκη Θεοδωράκη του 2010.

12.ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

• Ένα κομμάτι των δύο ανδρών, ίσως το δυσκολότερο να κατανοήσει ο νους του μέσου πολίτη της εποχής μας, είναι η αντιμετώπιση του Ανθρώπου. Μελετώντας σε βάθος τον Μίκη και τον Γκάντι, παρατηρούμε μία ασύλληπτη ανωτερότητα, πίστη και αγάπη απέναντι σε φίλους και εχθρούς! Ανωτερότητα, Πίστη και Αγάπη, δύο στοιχεία που έχουν χαθεί από τον συναισθηματικό μας κόσμο εδώ και δεκαετίες. Η έλλειψή τους, παράλληλα μας απαγορεύει να κατανοήσουμε συμπεριφορές στη πολιτική δράση τόσο στον Μίκη Θεοδωράκη όσο και στον Μοχάντας Γκάντι. Σε ότι αφορά τον μεγάλο Έλληνα, πολλοί κάνουν λόγο για "λάθη" που του χρεώνουν για συνεργασίες του παρελθόντος αλλά και τους παρόντος (!), δηλώσεις και "αφελείς" πρακτικές, αγνοώντας τη προσωπική του θεωρία για τη Συμπαντική Αρμονία ή τον ύψιστο κανόνα της διαλεκτικής που έχει υιοθετήσει στη ζωή του "Θέση-Αντίθεση=Σύνθεση"... Δικαιολογημένα το πράττουν βέβαια, διότι μέχρι εκεί μπορεί να φτάσει ο νους τους. Ο ίδιος ο Γκάντι όμως, στην αυτοβιογραφία του το διατυπώνει ξεκάθαρα: "Πίστευα πάντοτε στην εντιμότητα των εχθρών μου. Όταν πιστεύουμε πάρα πολύ σε κάτι, αυτό γίνεται. Εκμεταλλεύτηκαν αυτή τη πίστη μου για να με εξαπατήσουν. Έντεκα συνεχόμενες φορές με εξαπάτησαν και εγώ, με μία ανόητη επιμονή, ξανάρχιζα να πιστεύω στην εντιμότητά τους. Η πίστη μου ήταν τόσο μεγάλη, ώστε τη δωδέκατη φορά δε μπόρεσαν παρά να φερθούν με εντιμότητα! Η ανακάλυψη της εντιμότητας τους ήταν, τόσο γι' αυτούς όσο και για εμένα, μία ευχάριστη έκπληξη".

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ο επίλογος ανήκει στον Μίκη Θεοδωράκη και στη δική του «πολιτική διαθήκη», όπως τη διαβάζουμε στον επίλογο του βιβλίου «ΣΠΙΘΑ: ΓΙΑ ΜΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΚΑΙ ΔΥΝΑΤΗ»:

«Πάνω απ' όλα, όμως, με πληγώνει το ότι τόσοι πολλοί Έλληνες για τόσο πολλά χρόνια δεν έχουν συνειδητοποιήσει αυτό το γεγονός. Ότι, δηλαδή ανεχόμαστε να ζούμε σε μια χώρα συνεχώς εξαρτημένη – υποδουλωμένη. Τόσο πολύ άδικοι και αγνώμονες είμαστε απέναντι σε  μια πατρίδα, την Ελλάδα, που δεν πιστεύω να υπάρχει άλλη χώρα στον κόσμο που να έχει προσφέρει στα παιδιά της τόσο πλούσια δώρα, ανυπέρβλητα, μοναδικά. Γι' αυτό θα ήθελα το βιβλίο μου αυτό, αυτήν την πολιτική διαθήκη, να τη διαβάσουν ΟΛΟΙ οι Έλληνες, έστω και μόνο για να συνειδητοποιήσουν την αξία μιας μόνο λέξης: ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ. Χωρίς την οποία η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ είναι ανάπηρη.» 
(Μίκης Θεοδωράκης, Αύγουστος 2011, Αθήνα)
 

*Αυτό το κείμενο συντάχτηκε με αφορμή την επέτειο της γέννησης του Μοχάντας «Μαχάτμα» Γκάντι (2 Οκτ.), αλλά κυρίως, για να αποδείξει πως η ιστορία επαναλαμβάνεται, το ανθρώπινο πνεύμα φωτίζει σε κάθε εποχή, ακόμη και στη πλέον ζοφερή, όπως επίσης πως κάποτε επιτέλους θα πρέπει να εκ-παιδευτούμε στο να αναγνωρίζουμε τα σημάδια που μας δείχνουν το φως. Άνθρωποι σαν τον Μοχάντας Γκάντι και τον Μίκη Θεοδωράκη παρουσιάζονται ελάχιστοι στην ανθρώπινη ιστορία, πόσω μάλλον σε μία εποχή σαν κι αυτή που διανύουμε, όπου η ιδεολογία, το Ήθος και οι Αξίες, έχουν αντικατασταθεί από έννοιες όπως «ευκολία», «ατομικότητα» και «πολυτέλεια».