Ο Μίκης Θεοδωράκης μιλάει για τη Λατινική Αμερική (Α Μέρος)

Aναδημοσίευση απο το http://www.americalatina.com.gr

ΤΟ americalatina.com.gr ΣΥΖΗΤΑΕΙ ΜΕ ΤΟΝ ΜΙΚΗ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ ΓΙΑ ΤΗ ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΑΜΕΡΙΚΗ

"Στο Μεξικό ετοίμαζα αντάρτικο για να εισβάλλουμε στη Χιλή και να ανατρέψουμε τον δικτάτορα Πινοσέτ"

Των Ιάσονα Πιπίνη, Αναστασία Καραπατσιά

10 Ιουνίου 2011. Ο μεγάλος Έλληνας συνθέτης Μίκης Θεοδωράκης τρέφει μια μεγάλη αγάπη για τη Λατινική Αμερική, τον λαό και τον πολιτισμό της. Βρέθηκε σε πολλές χώρες της Λατινικής Αμερικής, έζησε από κοντά ιστορικά γεγονότα που σημάδεψαν την παγκόσμια ιστορία και συνδέθηκε με ανθρώπους όπως ο Φιντέλ Κάστρο, ο Τσε Γκεβάρα, ο Πάμπλο Νερούδα και ο Σαλβαδόρ Αλιέντε. Με τη μελοποίηση του "Κάντο Χενεράλ" ο Μίκης Θεοδωράκης έγινε αγαπητός σε πολλές χώρες και γνώρισε την αποθέωση. Στην εξομολόγηση που έκανε στο americalatina.com.gr αποκαλύπτει άγνωστες στιγμές που έζησε στην ήπειρο της "επανάστασης" μαζί με τον Φιντέλ Κάστρο και τον Τσε Γκεβάρα.

Η σχέση με τους "πρωταγωνιστές" της Επανάστασης και οι άγνωστες ιστορίες

Ο Μίκης Θεοδωράκης μιλάει για την Κούβα και τις στιγμές που είχε με τους "πρωταγωνιστές" της Επανάστασης. Μιλάει για τον Σαλβαδόρ Αλιέντε και τις στιγμές λίγο πριν από την ανατροπή του και το σκληρό δικτατορικό καθεστώς του Αουγούστο Πινοσέτ. Την επαφή που είχε με τους αντάρτες στην Κολομβία και την προετοιμασία ενός αντάρτικου που ετοίμαζε ο ίδιος ο Μίκης στο Μεξικό για να μπει στη Χιλή και να αγωνιστεί ενάντια στο δικτατορικό καθεστώς. Ο μεγάλος συνθέτης αναφέρεται στο Κίνημα που έχει δημιουργήσει, την "Σπίθα", τις προοπτικές που έχει και μιλάει για την οικονομική κρίση στην Ελλάδα και τα σκληρά μέτρα λιτότητας της κυβέρνησης Παπανδρέου. Λέει με νόημα: "Εγώ δεν είμαι τζάμπα επαναστάτης. Η μόνη μετριοπαθής πολιτική που έχει ο λαός είναι να κάνει επανάσταση".

 Ο Μίκης Θεοδωράκης τιμήθηκε από την κυβέρνηση της Κούβας με το Μετάλλιο Φιλίας, το οποίο απένειμε ο ίδιος ο υφυπουργός Εξωτερικών της Κούβας Νταγκομπέρτο Ροντρίγκες Μπαρέρα. Η απονομή έγινε στην οικία του κ. Θεοδωράκη στην Ακρόπολη, όπου ο μεγάλος συνθέτης δέχθηκε να μιλήσει στο americalatina.com.gr και να "εξομολογηθεί" άγνωστες στιγμές που έζησε στη Λατινική Αμερική.

Ο Μίκης Θεοδωράκης με τον συντάκτη του americalatina.com.gr Ιάσονα Πιπίνη

Η σχέση με τον Σαλβαδόρ Αλιέντε

Ποια ήταν η σχέση σας με τον Σαλβαδόρ Αλιέντε;

Ήμασταν μαζί, πήγαινα σπίτι του. Επισκέφθηκα το Βαλπαραϊσο. Το ξέρεις.. Οι νέοι συνθέτες οι Χιλιανοί παρουσίασαν ένα έργο που λέγεται “Κάντο Χενεράλ”. Δεν μου άρεσε τόσο πολύ η μουσική αλλά μου έκανε εντύπωση που ένας ωραίος ηθοποιός απήγγειλε την ποίηση του Νερούδα και έβλεπα τον κόσμο από κάτω να τραγουδάει. Απλός κόσμος. Αυτή είναι η λαϊκή τέχνη.. Και ενώ δεν ήξερα καλά ισπανικά καταλάβαινα. Ήταν και ο Λαμπρίας τότε μαζί μου. Εγώ ήμουν πρόεδρος του Μετώπου.

Ήμασταν καλεσμένοι στο σπίτι του Αλιέντε για γεύμα και του λέω άκουσα αυτό το πράγμα και μου άρεσε παρα πολύ, θέλω να κάνω μουσική για αυτό. Σηκώθηκε πάνω λοιπόν και έβγαλε δυο τόμους και μου τα έδωσε. Σε εκείνο το γεύμα είπε το εξής καταπληκτικό. Ο Αλιέντε ήταν πολύ τίμιος πολιτικός αλλά “πετούσε” λίγο στον αέρα. Λέει “τώρα οι αξιωματικοί έχουν μια αντιπαράθεση με εμάς τους σοσιαλιστές, πιστεύουν ότι δεν είμαστε πατριώτες, και για αυτό κάνω μια προσπάθεια να κάνω σχέσεις με αξιωματικούς για να καταλάβουν ότι είμαι και εγώ πατριώτης. Συγχρόνως όμως έχω να κάνω έναν νόμο που θα φέρω ξαφνικά και θα γίνω αρχηγός του Στρατού, έτσι θα ελέγχω τον στρατό και με φίλους που έχω και από πάνω. Αυτό είναι το μυστικό και το έχω πει μόνο σε έναν φίλο μου, τον Στρατηγό Πινοσέτ. Αυτός το ξέρει μόνο"..

Το ταξίδι στο Περού

Στο Περού πόσες φορές πήγατε;

Δυο φορές. Τη δεύτερη φορά ήταν και λίγο επικίνδυνα. Μου λένε, υπάρχουν κάτι ακραίοι δεξιοί και μπορεί να σε σκοτώσουν, μου λένε μη κάνεις συναυλία εδώ γιατί μπορεί να έρθουν στο γήπεδο και να σε σκοτώσουν. Δεν τόλμησαν. Μου έκανε εντύπωση τότε στη Λίμα που περάσαμε από μια πόλη που ήταν γεμάτη σκουπίδια. Ζούσαν με τα σκουπίδια και πέθαιναν με τα σκουπίδια.

Τώρα έχουν αλλάξει τα πράγματα. Έχουν βελτιωθεί πολύ, υπάρχει ανάπτυξη. Είχαμε εκλογές στο Περού πριν από λίγες μέρες και βγήκε ο Ογιάντα Ουμάλα που ήταν σύμμαχος του Ούγο Τσάβες.

Εκείνος ο Γιαπωνέζος που ήταν πρόεδρος, τι κάνει τώρα;

Εκείνος έβαλε υποψήφια την κόρη του, η οποία παραλίγο να βγει αλλά βγήκε δεύτερη τελικά.

Έχει φτιάξει η κατάσταση... Εγώ έμενα στο ξενοδοχείο το Ιντερκοντινένταλ, αμερικάνικο τελείως. Και έβγαινες έξω το πρωί και έβλεπες να πεθαίνει κόσμος στους δρόμους. Πεθαμένοι από την πείνα.

Πήγαμε στη Βενεζουέλα πέρυσι και φέτος στο Περού. Βλέποντας το Καράκας με τη Λίμα είναι δυο πολύ διαφορετικές πόλεις και διαφορετικές καταστάσεις.

Ναι, έχει πολλούς ινδιάνους στο Περού. Είναι καθαροί “ιντιος” ενώ οι άλλοι είναι και λίγο λατίνοι. Είναι λατίνοι και έχουν και λίγο πρόσμειξη.

Είναι και περιθωριοποιημένοι οι ιθαγενείς σε μεγάλο βαθμό..

Εκεί είναι που έδρασε το "Φωτεινό Μονοπάτι". Αυτό που μου έκανε εντύπωση είναι ένα βίντεο που είδα όταν έπιασαν τον αρχηγό τους και τον έβαλαν σε ένα κελί. Εκεί στην αρχή τον είχαν σε μια φυλακή που ήταν σαν τάφος. Τότε θυμάμαι και εγώ διαμαρτυρήθηκα. Έβλεπα ένα βίντεο που ήταν αντάρτης τότε ακόμη επάνω. Και αυτό που με συγκίνησε ήταν που τον είδα να χορεύει “ζορμπά”. Είχε πολλά αντάρτικα εκεί. Στη Βενεζουέλα ξέρεις τι αντάρτικα είχε; Τώρα μόνο η Κολομβία έχει αντάρτικο ενεργό. Η Κολομβία όμως έχει μπλέξει με τα ναρκωτικά.

Το ταξίδι στην Κολομβία και η επαφή με τους αντάρτες

Μια φορά στην Κολομβία με είχε καλέσει ο τότε πρόεδρος, αυτοί οι πρόεδροι δεν επιτρέπεται να κάτσουν περισσότερο από πέντε χρόνια. Εκείνος ο πρόεδρος είχε έρθει εδώ όταν εγώ έκανα το “Κάντο Χενεράλ” στο Καραϊσκάκη. Έμεινε κατάπληκτος πως ένα λατινοαμερικάνικο έργο να το ακούει όλος ο κόσμος εδώ, να το ακούει με ανοιχτό το στόμα. Το έβαλε σκοπό λοιπόν να με καλέσει στο προεδρικό Μέγαρο. Πήρα μια μέρα το αεροπλάνο και πήγα στον Αμαζόνιο σε μια πόλη που βρισκόταν ανάμεσα στο Περού και στη Βραζιλία, πόλη της Βραζιλίας, κατεβαίνω κάτω και οι ινδιάνοι με υποδέχθηκαν τραγουδώντας. Είχαν δει διάφορα στην τηλεόραση. Είχαν πάθει “εγκεφαλική πλύση”. Κοιτάξτε ποια είναι η δύναμη της τηλεόρασης. Αν βάλεις στην τηλεόραση έναν γάιδαρο να γκαγκανίζει όλοι οι άλλοι θα γκαγκανίζουν μετά.

Εκεί λοιπόν ήξεραν ότι εγώ είμαι αντάρτης παλιός και στο ξενοδοχείο μου έρχεται στο δωμάτιο μου ένας και μου λέει ότι ειίναι ένας αντάρτης και θέλει να σε συναντήσει μυστικά. Μου λένε λοιπόν αυτοί ότι ο πρόεδρος ο Μπετανκούρ, ο οποίος ήταν καλός άνθρωπος και φίλος μου, τους πρότεινε να κατέβουν και να αφοπλιστούν. Τι να κάνουμε μου λένε.. Εμπιστοσύνη να μην έχετε σε κανέναν, λέω. Εμπιστοσύνη να έχετε μόνο στα όπλα σας. Μη κάνετε το λάθος να παραδώσετε τα όπλα σας, θα σας σφάξουν όλους. Εμείς έτσι κάναμε. Παραδώσαμε τα όπλα μας και ήρθαν να μας σφάξουν.

Στην εποχή που είχαμε στην Ελλάδα παρόμοια γεγονότα, όταν άφησαν τα όπλα και κατέβηκαν στην Αθήνα να παρελάσουν τους λιάνισαν. Έτρωγαν και ξύλο και από πάνω τους πήγαιναν στο δικαστήριο με την κατηγορία “επί αδίκω επιθέσει”. Ο κατηγορούμενος ήταν μέσα στα αίματα και ο δικαστής του έλεγε “γιατί ρε έδειρες τον αστυνομικό”; Μα εγώ... έλεγε ο κατηγορούμενος... Πάψε βρε να κοροϊδεύεις το δικαστήριο του έλεγαν και τον τιμωρούσαν με φυλάκιση.

  

Η γνωριμία με τον Τσε Γκεβάρα

Το 1962 που πήγα στην Κούβα να δούμε τι γίνεται λίγο μετά από την Επανάσταση, ήμουν στην ταράτσα του “Κούβα Λίβρε” του παλιού “Χίλτον”. Πίναμε εκεί και κάποιοι χόρευαν. Υπήρχαν αντιπροσωπείες από διάφορες χώρες όπως η Ισπανία. Για εμάς έλεγαν “Όμηρος, Αριστοτέλης, Ακρόπολη". Τι κάνετε εδώ με ρώτησαν, θα κάτσετε πολύ ακόμη; Λέω, αύριο μεθάυριο θα φύγω λέω γιατί με πειράζει το κλίμα εδώ. Τότε άρχισε να παίζει το τραγούδι μου, το οποίο ήταν μεγάλο σουξέ. Τότε λέει ο διερμηνέας για μένα “αυτός είναι ο συνθέτης αυτού του τραγουδιού”. Πετάγονται αμέσως όλοι όρθιοι. Όταν ξεκίνησε για πρώτη φορά την εκπομπή του ο σταθμός “Αβάνα Λίβρε” άρχισε με αυτό το τραγούδι. Λούνα Ντε Μιέλ. Είναι γραμμένο. Αυτοί ήταν ξερελαμένοι.

Μου λένε "κάτσε εδώ δεν θα πας πουθενά". Μου λέει ο Τσε Γκεβάρα "αύριο θα σε πάρω να πάμε μαζί στα βουνά που έχει ωραίο καιρό". Και έτσι άρχισε εκείνη η φιλία. Γνώρισα τον Τσε Γκεβάρα, ο λαός εκεί βέβαια είναι λίγο βαρύς. Έρχεται ένας χωριάτης και μου δίνει ένα τεράστιο πούρο, λέει κάπνισε. Αλλά μου άρεσε. Μετά πήγαμε στο βουνό, καθίσαμε μια εβδομάδα να δούμε τι έκανε η Επανάσταση και το βράδυ πηγαίναμε σε μέρη που χόρευαν οι νέοι. Ο Τσε έλεγε έχουμε "εδώ μέσα έχουμε τον φίλο μου που έγραψε αυτό το τραγούδι".. Αισθανόμουν σαν ήρωας, όλοι φώναζαν και χόρευαν.  Κάθε τόσο και λιγάκι άρχονταν κούτες με πούρα που έστελνε ο Τσε... χα, χα.. Ήταν πανάκριβα τότε..