Ανάλυση της κατάστασης - του Μίκη Θεοδωράκη

Πηγή: 

ΤΟ ΧΡΕΟΣ, Τόμος Α', σελ 11 έως 16

ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

(πρός τά μέλη τῆς Νέας Ἀντίστασης)

Ἀθήνα, 25 Ἀπριλίου 1967

Ὁ ἐχθρός τῶν δημοκρατικῶν δυνάμεων τοῦ λαοῦ μας μεταχειρίσθηκε ὑπέρ αὐτοῦ τό στοιχεῖο τοῦ αἰφνιδιασμοῦ. Προπαρασκεύασε μαστορικά τήν ἀποκοίμιση τῶν δημοκρατικῶν μαζῶν, ἔχοντας μαζί του τή γνωστή παπανδρεϊκή πολιτική τῆς διάσπασης, σύγχυσης καί αὐταπάτης. Ἔτσι μᾶς βρῆκε κυριολεκτικά στόν ὕπνο. Ὅπως φάνηκε, οἱ δικτάτορες εἶχαν πάρει τήν ἀπόφασή τους πρίν ἀπό πολύν καιρό καί ἐφάρμοσαν μεθοδικά ὅλα τά στάδια τοῦ σχεδίου τους, ἕως ὅτου φθάσαμε στίς 21 τοῦ Ἀπρίλη.

Ποιοί βρίσκονται πίσω ἀπό τούς δικτάτορες; Καταρχήν οἱ Ἀμερικανοί μέ τήν πλούσια πείρα τους σ’ αὐτές τίς δουλειές. Ὁ προτέκτορας Τάλμποτ ἔπαιξε δραστήρια τό ρόλο του. Ἄφησε νά φανεῖ ὅτι εἶναι τάχα μεσολαβητής, ὅτι νοιάζεται γιά τήν ἠρεμία τῆς χώρας, ὅτι ὁ Τζόνσον ἔστειλε καθησυχαστικό μήνυμα στόν βασιλιά, κ.λπ. κ.λπ.

Πάντως ἕνα εἶναι βέβαιο: οἱ στρατοκράτες δέν θά μποροῦσαν καί δέν θά μπορέσουν νά κάνουν οὔτε ἕνα βῆμα χωρίς ἔγκριση, χωρίς διαταγή ἀπό τούς Ἀμερικανούς. Πού ἐκτός ἀπό τήν πολιτική εὐθύνη κρατοῦν τά κλειδιά ὅλων τῶν μηχανισμῶν. Δηλαδή ἀκόμα καί τίς βενζίνες, τά πυρομαχικά τῶν τάνκς καί τῶν ἀεροπλάνων, τά ἔχουν στόν ἀπόλυτο ἔλεγχό τους. Οἱ ἰμπεριαλιστές, βέβαια, θά προτιμοῦσαν νά ἔχουν στήν Ἑλλάδα ἕνα καθεστώς μέ ἐπίφαση κοινοβουλευτική.

Ὅμως μέτρησαν καλά καί πείσθηκαν ὅτι ὁ συσχετισμόςτῶν πολιτικῶν δυνάμεων τῆς χώρας μας ἔχει χαθεῖ ὁριστικά γιά τήν ὑποτέλεια, ὅτι τά τελευταῖα χρόνια, ἰδιαίτερα, ἔγιναν βαθιές ἀλλαγές καί ὅτι τό δημοκρατικό στρατόπεδο ἐκπροσωπεῖ τό 70% τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ. Καί ὅτι μέσα σ’ αὐτό τό στρατόπεδο γίνονται βαθιές ζυμώσεις κάτω ἀπό τή ζωογόνο ἐπίδραση τῶν ἰδανικῶν τῆς Ἀριστερᾶς. 

Εἴδανε, δηλαδή, ὅτι ἡ Ἕνωση Κέντρου δέν θά μποροῦσε νά παίξει στό ἀκέραιο τό ρόλο τῆς εὐρωπαϊκῆς σοσιαλδημοκρατίας. Ὅτι ὁ λαός κερδίζεται καί προχωρεῖ μέ ἀποφασιστικά βήματα στό δρόμο πού χαράζει ἡ Ἀριστερά. Ἔτσι ἀποφάσισαν νά διασφαλίσουν δυναμικά τή στρατιωτική καί οἰκονομική παρουσία τους στήν Ἑλλάδα. Μπροστά στήν παγκόσμια κατακραυγή γιά τήν πολιτική τους στό Βιετνάμ, νιώθουν τήν ἀνάγκη νά δημιουργοῦν στρατιωτικά ὀχυρά πατώντας κυνικά πάνω στούς λαούς.Τή χώρα μας τή βλέπουν σάν ἕνα πελώριο στρατιωτικό φρούριο, κάτω ἀπό τήν κοιλιά τῶν σοσιαλιστικῶν χωρῶν καί πάνω ἀπό τούς ἐπαναστατημένους λαούς τῆς Μέσης Ἀνατολῆς. Προσεχής στόχος τους θά εἶναι ἡ Κύπρος, καί αὐτό ἐμεῖς θά πρέπει νά τό ἐπισημάνουμε μέ κάθε μέσον. 

Ἡ λαϊκή ἐξουσία στή Συρία τούς ἔχει μπεῖ καρφί στό μάτι. Τώρα, πατώντας γερά στήν Ἑλλάδα, θά ξεκαθαρίσουν τούς παλιούς λογαριασμούς τους μέ τά ἐθνικοαπελευθερωτικά κινήματα τῶν ἀραβικῶν χωρῶν. Δέν εἶναι ὅμως μονάχα οἱ Ἀμερικανοί στρατοκράτες πού ὁδήγησαν στή λύση τῆς δικτατορίας, εἶναι καί οἱ ἐκπρόσωποι τῶν ξένων μονοπωλίων τοῦ τύπου Τόμ Πάππας καί Σία. Ἄς μήν ξεχνᾶμε πώς στή χώρα μας ὑπάρχουν μεγάλα οἰκονομικά συγκροτήματα πού θέλουν πρῶτα νά διασφαλίσουν τά προνομιακά τους δικαιώματα καί δεύτερον νά βαθύνουν πιό πολύ τήν ἐκμετάλλευση τοῦ λαοῦ μας, νά ἀποκομίσουν μεγαλύτερα κέρδη.

Κοντά σ’ αὐτούς τούς ξένους σιγοντάρει καί ἡ ἑλληνική ξενόδουλη ὀλιγαρχία τύπου Ὠνάση, Νιάρχου, Μποδοσάκη καί Σίας, πού τά συμφέροντά τους εἶναι δεμένα μέ τά συμφέροντα τῶν ξένων, γιατί κι αὐτοί ἀντιμετωπίζουν τή χώρα μας σάν ἀποικία. Θέλουν ἔτσι νά καθηλώσουν τά μεροκάματα καί τούς μισθούς, νά ἀνακόψουν κάθε διεκδικητική κίνηση μέσα στούς ἐργαζομένους, ὥστε νά φτάσουν στό μάξιμουμ τῆς ἀποικιακῆς ἐκμετάλλευσης. Ὀνειρεύονται τή χώρα μας σάν ἕνα πελώριο στρατόπεδο, ὅπου ὁ κάθε ἐργαζόμενος θά παίρνει σάν ἀμοιβή του τό τελευταῖο ὅριο πού θά τοῦ ἐπιτρέπει νά στέκεται ὄρθιος στά πόδια του γιά νά μπορεῖ νά ἐργάζεται. Χέρι χέρι μέ τούς Ἀμερικανούς ἰμπεριαλιστές καί τήν ντόπια καί ξένη οἰκονομική ὀλιγαρχία, εἶναι μέσα στό βρόμικο παιχνίδι καί τό Παλάτι. Ὅσα λέγονται περί Κωνσταντίνου, ὅτι τάχα τόν ὑποχρέωσαν νά ὑπογράψει τό διάταγμα γιά τήν κατάλυση τοῦ Συντάγματος κ.λπ., εἶναι γιά νά ρίξουν στάχτη στά μάτια τοῦ κόσμου, γιά νά φυλάξουν καί μιά πισινή. 

Ἀπό κεῖ καί πέρα πρέπει νά δοῦμε τό ρόλο τῆς ἑλληνικῆς Δεξιᾶς. Ἄν εἶναι ἀλήθεια τά ὅσα διαδίδονται γιά τή σύλληψη τῶν Παπαληγούρα, Κανελλόπουλου, Μητσοτάκη κ.λπ., αὐτό δείχνει ὥς ἕνα βαθμό ὅτι ἔγιναν κι αὐτοί ἄβουλα ὄργανα στά χέρια τῶν δικτατόρων. Τούς μεταχειρίστηκαν, καί τώρα πού δέν τούς ἔχουν πλέον ἀνάγκη τούς πετοῦν ἔξω ἀπό τήν ἐξουσία, ἔξω ἀπό τή δημόσια ζωή! Τούς στεροῦν ἀκόμα καί τήν προσωπική τους ἐλευθερία! Ὅμως, ἄν τά πράγματα εἶναι ἔτσι, τό γεγονός αὐτό δέν τούς ξεπλένει, γιατί ὁ ρόλος τους στήν προπαρασκευή τῆς δικτατορίας ὑπῆρξε ἀποφασιστικός. Χωρίς τήν πολιτική βοήθεια τῆς Δεξιᾶς δέν θά μποροῦσαν νά περάσουν οἱ δικτάτορες στήν ἐξουσία. Δηλαδή ὁ Κόλλιας πάτησε ἐπάνω στόν Κανελλόπουλο, στήν ΕΡΕ γιά νά ἀνέβει. Χωρίς αὐτό τό σκαλοπάτι τό καθοριστικό, ὁ δρόμος κοβότανε γιά τούς δικτάτορες.

Ἑπομένως, ἀπό τόν πολιτικό κόσμο, τή μεγαλύτερη ἱστορική εὐθύνη τήν φέρουν ἡ ΕΡΕ καί ἡ ἡγεσία της, πού δέχτηκαν νά παίξουν τό ρόλο τοῦ μπόγια τῆς δημοκρατίας, νά φέρουν στήν ἐξουσία τόν μεγάλο μπόγια, τόν Κόλλια. Ἐάν στή συνέχεια ἔγιναν καί αὐτοί θύματα, ἐκτός βέβαια τοῦ ὅτι ἡ περίπτωση αὐτή ἀποτελεῖ ἕνα μέγιστο καί σκληρό ἱστορικό μάθημα, αὐτό δείχνει τούς βαθεῖς ἀνταγωνισμούς και τίς ἀντιθέσεις πού συγκλονίζουν τή Δεξιά καί ἀποδείχνει ὅτι πίσω ἀπό τή δικτατορία βρίσκεται ὁ σκληρότερος πυρήνας τῆς ὀλιγαρχίας, τά πιό μαῦρα συμφέροντα, ἡ φασιστική Δεξιά. Τήν ἑπόμενη εὐθύνη τήν φέρει ἡ ἡγεσία τῆς Ἕνωσης Κέντρου. Ὁ ἀντικομμουνισμός τοῦ Γεωργίου Παπανδρέου, ἡ ἄρνησή του νά συνεργαστεῖ, ἔστω καί ἀνεπίσημα, μέ τήν Ἀριστερά, δηλαδή στοιχεῖα πού δέν ἐπέτρεψαν σ’ αὐτές τίς κρίσιμες ὧρες νά πραγματοποιηθεῖ ἡ ἀγωνιστική ἑνότητα τῶν δημοκρατικῶν μαζῶν. Πού ἴσα ἴσα ἔσπειραν τή σύγχυση, ἀνέτρεψαν τό ὁρμητικό λαϊκό ρεῦμα, γέμισαν τόν κόσμο μέ αὐταπάτες. Ἀποκοίμισαν τό λαό-φρουρό τῆς δημοκρατίας μέ τά τραγικά ἐκεῖνα «ἦλθεν ἡ ὥρα» καί «τήν 29ην Μαΐου θά εἴμεθα κυβέρνησις» κ.λπ. κ.λπ. Ἔτσι, τό μοναδικό ὅπλο πού ὑπολόγιζε ὁ ἐχθρός, δηλαδή ἡ μαχητική ἑνότητα τοῦ δημοκρατικοῦ στρατοπέδου, ἀφαιρέθηκε, μέ τήν ἐπιμονή καί τό πεῖσμα τῆς ἡγεσίας τῆς Ἑνώσεως Κέντρου, ἀπό τά χέρια τοῦ λαοῦ. Γι’ αὐτό μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι ὁ ἐχθρός χτύπησε μέ τό στιλέτο του τή δημοκρατία σέ μιά στιγμή πού ἔκρινε ὅτι εἶχε ὁλοκληρωθεῖ –χάρη στίς αὐταπάτες πού ἔσπερνε ἡ Ἕνωση Κέντρου– ὁ ἀγωνιστικός ἀφιονισμός τοῦ λαοῦ. Καί ἔτσι ἐξηγεῖται καί ὁ αἰφνιδιασμός, ἀλλά καί τό μούδιασμα τῶν λαϊκῶν μαζῶν. Τούς ἔπεισαν ὅτι θά βάλουν τά καλά τους καί μέ τήν ψῆφο τους θά ρίξουν τό φρούριο τῆς ὑποτέλειας, καί ἐνῶ πήγαιναν στόν περίπατο μιᾶς ἀλλοπρόσαλλης ἐκλογικῆς ἀναμέτρησης, οἱ πράκτορες τῶν ξένων τούς ἔριξαν στό ψαχνό μέσα ἀπό τό φρούριο τῆς ὑποτέλειας. Καί ἐδῶ ὑπάρχει μιά τραγική ἐπαλήθευση ὅλων τῶν προειδοποιήσεων τῆς Ἀριστερᾶς. Καί ἄλλοτε ἡ πολιτική της ἐπιβεβαιώθηκε ἀπό τή ζωή. Ὅμως, ποιός θά περίμενε ποτέ μιά τόσο σκληρή καί ἐπώδυνη γιά τό ἔθνος καί τό λαό μας ἐπαλήθευση τῶν φόβων καί τῶν προβλέψεών της! Ὅμως ἡ ἡγεσία τῆς Ἑνιαίας Δημοκρατικῆς Ἀριστερᾶς (ΕΔΑ) χαρίστηκε πολύ παραπάνω ἀπό ὅ,τι ἔπρεπε στήν ἀντιφατική πολιτική τοῦ Παπανδρέου. Ἦταν δυνατόν μιά διαφορετική στάση τῆς Ἀριστερᾶς, δηλαδή ἡ θαρραλέα πολεμική σέ κάθε πισωγύρισμα τῆς παπανδρεϊκῆς κυβέρνησης, νά βοηθήσει τήν Ἕνωση Κέντρου νά σταματήσει τίς ὀλέθριες ὑποχωρήσεις καί νά πάρει, τελικά, τόν σωστό καί ἀναγκαῖο δρόμο πρός τόν ἐκδημοκρατισμό τῆς δημόσιας ζωῆς, μέ τήν ἱκανοποίηση τῶν πολιτικῶν καί οἰκονομικῶν αἰτημάτων τῶν μεγάλων μαζῶν τῆς χώρας. Μιά τέτοια πολιτική θά στερέωνε τή δημοκρατική κυβέρνηση στίς μάζες καί, κοντά σ’ αὐτό, ὁλόκληρο τό δημοκρατικό κίνημα. 

Θά ἔκανε ἀδύνατο τό ἰουλιανό πραξικόπημα, πού ἤτανε ὁ πρόλογος τῆς δικτατορίας. Ἡ ἑνότητα τῶν δημοκρατικῶν δυνάμεων ὑπῆρξε τό κλειδί τοῦ προβλήματος. Χάσαμε τό παιχνίδι, γιατί δέν μπορέσαμε νά ἀνακαλύψουμε τό μηχανισμό τῆς κλειδαριᾶς. Εἶναι φανερό ὅτι, ὅταν ὁ ἕνας ἀπό τούς δυό ἀντιπάλους ἔχει μαζί του τούς δυναμικούς μηχανισμούς καί ὁ ἄλλος διαθέτει τίς λαϊκές μάζες, τό καθοριστικό στοιχεῖο πού θά κρίνει τήν ἔκβαση τῆς ἀναμέτρησης εἶναι ἡ δυναμικότητα, ἡ ἑτοιμότητα, ἡ ἀποφασιστικότητα καί ἡ μαχητικότητα τῶν μαζῶν. Ἐκεῖνος πού θά τίς διασπάσει ἤ ἐκεῖνος πού θά τίς χαλυβδώσει θά εἶναι ὁ νικητής. Στίς 21 τοῦ Ἀπρίλη, νίκησε ἡ ὑποτέλεια, γιατί μπόρεσε νά διασπάσει τό δημοκρατικό κίνημα ἤ, ἀντίστροφα, ἐμεῖς ἡττηθήκαμε γιατί δέν μπορέσαμε νά χαλυβδώσουμε τό δημοκρατικό μέτωπο, προσφέροντας μιά ἑνιαία καί καθαρή πολιτική. Ὅμως, τουλάχιστον, ἀπό τό κακό ἄς βγεῖ κάτι καλό. Δηλαδή θά πρέπει νά γίνει συνείδηση στούς κεντρώους κυρίους ὅτι τό κλειδί τῆς καταστροφῆς ὀνομάζεται διμέτωπος. Τελικά αὐτοί πού ἀρνήθηκαν νά συνεργαστοῦν μαζί μας κάθονται τώρα στόν ἴδιο πάγκο μέ τήν Ἀριστερά. Στή φυλακή καί στήν ἐξορία βάζουνε τώρα ὅλους τούς δημοκράτες, πλάι πλάι, γιατί γνωρίζουν, καί γνώριζαν καλά, ὅτι ἄν ἡ δημοκρατική ἡγεσία, ἡ Ἀριστερά καί τό Κέντρο, πετύχαιναν νά ἑνωθοῦν καί νά τεθοῦν ἐπικεφαλῆς τῶν δημοκρατικῶν μαζῶν, τότε αὐτοί, οἱ συνωμότες, θά ’παιρναν τή σημερινή θέση τους μέσα στίς φυλακές.

Ὅπως γίνεται συνήθως, ἡ Ἱστορία δημιουργεῖ τρομακτικά σύμβολα. Χρέοςμας εἶναι νά τά φυτέψουμε, γιά νά βλαστήσουν καί νά καρποφορήσουν μέσα στό λαό. Ὅμως ὅ,τι ἔγινε ἔγινε. Ἡ κριτική τοῦ παρελθόντος δέν πρέπει νά γίνεται μέ γκρίνια, πρέπει νά εἶναι θετική καί ἐποικοδομητική. Νά ὁδηγεῖ στό ξεπέρασμα τῶν σφαλμάτων, στό φώτισμα τοῦ δρόμου πού πρέπει ν’ ἀκολουθήσει ὁ λαός. Εἶναι βέβαιο ὅτι σιγά σιγά θά ὑψώνεται ἕνα μεγάλο κύμα ἀγανάκτησης, ὄχι μόνον ἐνάντια στούς τυράννους, ἀλλά καί ἐνάντια στή διασπαστική πολιτική τῆς Ἕνωσης Κέντρου. Ἐμεῖς, βεβαίως, θά πρέπει νά εἴμαστε καθαροί, σαφεῖς, ἀμείλικτοι σέ ὅ,τι ἀφορᾶ τήν ἱστορική ἀλήθεια· ὅμως ἀποβλέποντας σέ ἕνα θετικό ἀποτέλεσμα, σ’ ἕνα πολιτικό καταστάλαγμα. Δηλαδή τά σφυριά μας θά πρέπει νά κτυποῦν πρός τήν κατεύθυνση τῆς ἑνότητας μέσα στό λαό. Νά μήν ξαναπέσουμε στά παλιά λάθη, γιατί ἔστω καί τώρα δέν εἶναι ἀργά, γιατί ὑπάρχουν ὅλες οἱ προϋποθέσεις νά ἀνατραπεῖ ἡ δικτατορία.

Ποῦ στηρίζεται αὐτή ἡ ἄποψη; Στηρίζεται στήν ἀνάλυση τοῦ συσχετισμοῦ τῶν δυνάμεων. Εἶναι φανερό ὅτι ἄν, ὅπως εἴπαμε, ἡ ὑποτέλεια προετοίμαζε ἀπό καιρό τή δικτατορία, ἐντούτοις ἡ ἐκλογή τῆς στιγμῆς καί οἱ τελευταῖοι χειρισμοί ὑπῆρξαν ἀποτέλεσμα πανικοῦ. Ἔτσι ἐξηγεῖται τό γεγονός ὅτι ἡ δικτατορία δέν διαθέτει καθόλου λαϊκή βάση. Κι αὐτό εἶναι κάτι καινούργιο, ἀκόμα καί γιά τή δικτατορία. Ὅπως ὁ Μουσσολίνι, ὁ Χίτλερ, ὁ Φράνκο, ὁ Περόν, ἀκόμα κι ὁ δικός μας Μεταξᾶς, στηρίζονταν, ἐκτός ἀπό τό στρατό, καί σέ μιά κάποια λαϊκή βάση. Ὁ μπόγιας Κόλλιας στηρίζεται στό κενό. Τί διαθέτει; Ἐκτός ἀπό τούς Ἀμερικανούς, μονάχα ὁρισμένες διαλεγμένες μονάδες τοῦ στρατοῦ. 

Δέν ἔχει τό λαό, δηλαδή οὔτε ἕνα δέκα τά ἑκατό. Δέν ἔχει ὅλο τό στρατό, δέν ἔχει ὅλα τά σώματα ἀσφαλείας, δέν ἔχει ὅλο τόν κρατικό μηχανισμό, καί τώρα τουλάχιστον δέν ἔχει οὔτε –ἔστω– μιά μικρή μερίδα τοῦ πολιτικοῦ μας κόσμου. Ἴσα ἴσα μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι ἡ πλειοψηφία τοῦ στρατοῦ καί τῶν κρατικῶν ὀργάνων εἶναι ἐναντίον του. Ἀπό τήν ἄλλη μεριά, τήν πλευρά τοῦ λαοῦ, δημιουργοῦνται αὐτή τή στιγμή προϋποθέσεις ὄχι μόνο γιά νά ἀπαλλαγεῖ ἡ χώρα μας ἀπό τή δικτατορία, ἀλλά καί γιά νά περάσει σέ βαθύτερους πολιτικοκοινωνικούς μετασχηματισμούς. Δέν πρέπει, καταρχήν, νά κρίνουμε τήν ἔκταση, τό βάθος καί τή δύναμη τοῦ δημοκρατικοῦ κινήματος ἀπό τίς εἰδικές συνθῆκες πού τό χαρακτήριζαν τή στιγμή τοῦ αἰφνιδιασμοῦ τῆς 21ης τοῦ Ἀπρίλη. Τό δημοκρατικό κίνημα χτυπήθηκε σέ μιά στιγμή πού ἦταν πανίσχυρο, καί ἐκλογικά ἀλλά καί πολιτικοϊδεολογικά, μαχητικά. Ὅπως ἀναλυτικά ἐξηγήσαμε, σ’ αὐτόν τόν γίγαντα, τόν δημοκράτη λαό, ἔδωσαν «ναρκωτικά», τόν χτύπησαν στόν ὕπνο· ἔτσι, λοιπόν, ἐφόσον καθημερινά θά συνέρχεται ἀπό αὐτά τά «ναρκωτικά» καί ἀπό τό χτύπημα, θά ξαναπαίρνει τή δύναμή του, πού εἶναι κολοσσιαία.

Εἶναι γεγονός ὅτι ὁ στρατός ἀντανακλᾶ πιστά, στή μεγάλη του μάζα, τήν κατάσταση τοῦ λαοῦ. Δηλαδή, ὅσο θά δυναμώνει ὁ λαός, τόσο οἱ ἀξιωματικοί, οἱ φαντάροι καί τά ἄλλα ὄργανα θά παίρνουν καί αὐτοί θάρρος καί δύναμη. Στό κορύφωμα αὐτοῦ τοῦ προτσές, λαός καί στρατός θά χτυπήσουν ἀπό κοινοῦ τούς δικτάτορες καί θά τούς σαρώσουν.

Ποιά θά πρέπει νά εἶναι ἡ ἄμεση τακτική μας. Ἡ δικτατορία θά ὀξύνει σέ μέγα βαθμό ὅλες τίς βασικές ἀντιθέσεις ἀνάμεσα στήν ὀλιγαρχία, ἀπό τή μιά μεριά, καί τήν ἐργατική τάξη καί ὅλους τούς ἐργαζομένους, ἀπό τήν ἄλλη, γιατί ἡ ἐκμετάλλευση θά γίνει ἀκόμα βαθύτερη. Ἀνάμεσα στό κεφάλαιο καί τήν ἀγροτιά, γιατί ἐκεῖ, ἐπιπροσθέτως, θέλουν νά τσακίσουν τό δημοκρατικό φρόνημα τοῦ ἑλληνικοῦ χωριοῦ. Ἀνάμεσα στούς ἐπιστήμονες, διανοούμενους, καλλιτέχνες καί τήν ὑποτέλεια, γιατί ἡ ἐπαγγελματική ἀνάπτυξη θά σταματήσει καί γιατί θά ὑπάρξει μεσαιωνικό καθεστώς ἀπαγορεύσεως καί ἐλέγχου σκέψης. Ἀνάμεσα στή νεολαία καί τή δικτατορία, γιατί ἕνας ἀπό τούς κύριους στόχους τῆς τελευταίας εἶναι νά τσακίσει τό δημοκρατικό κίνημα τῆς περήφανης ἑλληνικῆς νεολαίας. Νά φασιστικοποιήσει τήν ἐκπαίδευση, τή σκέψη, τό φρόνημα. Νά δημιουργήσει φασιστικά τμήματα τύπου ΕΟΝ, νά ρίξει τούς νέους στήν ἀμορφωσιά, στήν ἀνεργία, στή μετανάστευση, στόν ἠθικό ξεπεσμό.

Τέλος, ἡ δικτατορία θά βαθύνει καί θά ὀξύνει ἀκόμα πιό πολύ τή βασική ἀντίθεση τῆς ἑλληνικῆς κοινωνίας. Δηλαδή αὐτήν πού βρίσκεται ἀνάμεσα στούς Ἕλληνες πατριῶτες, ἀπό τή μιά μεριά, καί τούς πράκτορες τοῦ μονοπωλιακοῦ κεφαλαίου καί τῶν Ἀμερικανῶν ἰμπεριαλιστῶν, ἀπό τήν ἄλλη. Ὅπως βλέπουμε, σ’ αὐτή τήν κορυφαία ἀντίθεση μπαίνουν ὅλες οἱ ἄλλες. Καί αὐτή ἡ διαπίστωση μᾶς ὁδηγεῖ στό συμπέρασμα ὅτι ὁ χαρακτήρας τῆς πάλης τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ, μέ κεντρικό στόχο τόν μπόγια Κόλλια, πρέπει νά εἶναι πατριωτικός, δημοκρατικός, ἀντιδικτατορικός, ἀντιιμπεριαλιστικός. Βλέπουμε δηλαδή ὅτι ὑπάρχει ἕνα βασικό μέτωπο, πού εἶναι τό κορύφωμα ὅλων τῶν ἄλλων μετώπων. Δηλαδή ὁ ἀγώνας γιά τήν ἀπελευθέρωση τῶν κρατουμένων, γιά τά οἰκονομικά αἰτήματα τῶν ἐργαζομένων, κατά τῆς φίμωσης τῆς σκέψης, ἐνάντια στούς ἐχθρούς τῆς νεολαίας, ἐνάντια στά μέτρα βίας καί τρομοκρατίας κ.λπ. κ.λπ. Δηλαδή, νά φύγουν οἱ δικτάτορες, νά ἀποκατασταθεῖ ἡ δημοκρατία, νά ἰσχύσει τό Σύνταγμα, νά φύγουν οἱ ξένοι. Γύρω ἀπό μιά τέτοια σημαία ἑνώνεται σήμερα τουλάχιστον τό 90% τῶν Ἑλλήνων. Ἐμεῖς θά βρίσκουμε κάθε φορά τό σύνθημα, τήν πολιτική γύρω στό Πατριωτικό Μέτωπο τό μάξιμουμ τῶν πατριωτικῶν λαϊκῶν δυνάμεων τοῦ λαοῦ μας.

Μέ ἄλλα λόγια, θά πρέπει νά οἰκοδομήσουμε λιθαράκι λιθαράκι τό Πατριωτικό Ἀντιδικτατορικό Μέτωπο τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ. Ὅλα τά στελέχη μας, ὅλα τά μέλη τοῦ δημοκρατικοῦ κινήματος τῆς χώρας μας, πρέπει νά διαποτισθοῦν μ’ αὐτό τό πνεῦμα καί νά ἐπωμισθοῦν συνειδητά αὐτή τήν εὐθύνη. Οἰκοδομῆστε παντοῦ, σέ κάθε χῶρο, τό Πατριωτικό Μέτωπο. Μέ βάση τό μέτωπο τοῦ λαοῦ, ὀργανῶστε δραστήρια δημοκρατική ἀντίσταση. Σ’ αὐτό τό σύνθημα περικλείεται ὅλη ἡ στρατηγική καί ἡ τακτική μας.