Βερολίνο: «Για πάρα πολλούς Έλληνες του εξωτερικού ο Μίκης Θεοδωράκης ήταν και συνεχίζει να είναι κάτι σαν (καλλιτεχνική) πατρίδα»

Μιλάει στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΝΩΜΗ με αφορμή την ταινία του «Ταξιδεύοντας με τον Μίκη» για τον Μίκη Θεοδωράκη ο Έλληνας συγγραφέας, σκηνοθέτης και μουσικός παραγωγός Αστέρης Κούτουλας ο οποίος τον συνόδευσε από το 1987 έως το 2016 σε πολλά ταξίδια έχοντας μαζί και την κάμερά του.

Συνέντευξη στον Αποστόλη Ζώη

Ο Αστέρης Κούτουλας, Έλληνας συγγραφέας, σκηνοθέτης και μουσικός παραγωγός που ζει στη Γερμανία, από το 1987 έως το 2016 συνόδευσε τον Μίκη Θεοδωράκη σε πολλά ταξίδια έχοντας μαζί και την κάμερά του σε λειτουργία. Ο δημιουργός συνυφαίνει στην ταινία του «Ταξιδεύοντας με τον Μίκη» πολύ προσωπικές στιγμές με ιστορικό υλικό, πλάνα ντοκιμαντέρ με μυθοπλασία και τη μουσική του Θεοδωράκη με τον αντίκτυπό της σε νέους καλλιτέχνες της κλασικής μουσικής, της τζαζ, της electro ή της rap. Μια ταινία-δοκίμιο, που δεν ακολουθεί μια χρονολογική σειρά, αλλά παρουσιάζεται σε μια ιδιόμορφη μίξη και που επιτρέπει στον θεατή να ζήσει συναρπαστικές, ευτράπελες, μυστηριώδεις, αλλά και πολύ χαρακτηριστικές στιγμές από την «on the road» ζωή ενός μοναδικού καλλιτέχνη.

Ο Αστέρης Κούτουλας γεννήθηκε το 1960 στην Ρουμανία, από Έλληνες, πολιτικούς εξόριστους, γονείς. Στα 8 του χρόνια, η οικογένειά του μετακόμισε στην Δρέσδη της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας, όπου και αποφοίτησε από το Kreuzschule, ενώ στη συνέχεια, σπούδασε Γερμανική Λογοτεχνία και Ιστορία της Φιλοσοφίας στο πανεπιστήμιο της Λειψίας. Σήμερα μιλάει στην ΕΓ , όπου μεταξύ άλλων τονίζει:

«Για μένα ο Μίκης είναι πρώτα από όλα ένας μοναδικός μουσικός συνθέτης που σφράγισε με τον δικό του τρόπο την μουσική του 20 αιώνα».

– Από το 1987 έως το 2016 συνοδεύσατε τον Μίκη Θεοδωράκη σε πολλά ταξίδια έχοντας μαζί και την κάμερά σας σε λειτουργία. Το υλικό που μαγνητοσκοπήσατε από τι προέρχεται; 

«Είναι πλάνα που προέρχονται από συναυλίες, πρόβες, ηχογραφήσεις, καθώς και προσωπικές συναντήσεις μεταξύ άλλων στην Αθήνα, την Άγια Πετρούπολη, το Βερολίνο, το Σαντιάγο της Χιλής, την Κοπεγχάγη, το Μόντρεαλ, το Σίδνεϊ, τη Βιέννη, την Πρετόρια, τον Τσεσμέ, την Ιερουσαλήμ κλπ. Από αυτό το υλικό διαρκείας περίπου 600 ωρών δημιουργείται αυτήν τη στιγμή ένα κινηματογραφικό δοκίμιο, το οποίο θα καταγράφει στιγμές από τη ζωή ενός εξαιρετικά χαρισματικού καλλιτέχνη – στιγμές, οι οποίες επιτρέπουν μια συνολική και αυθεντική ματιά στον «κόσμο» του συνθέτη Μίκη Θεοδωράκη».

– Μπορείτε να αναφερθείτε αναλυτικά στην ταινία σας;

«Είναι ένα φιλμ 90 λεπτών, με 60 διαφορετικές μουσικές και με 60 μικρές ιστορίες. Η ταινία είναι ένα πείραμα. Συνυφαίνει πολύ προσωπικές στιγμές με ιστορικό υλικό και πλάνα ντοκιμαντέρ με μυθοπλασία. Είναι ένα docu fiction όπου πρωταγωνιστεί ο Μίκης και από την άλλη η Sandra von Ruffin και ο Στάθης Παπαδόπουλος. Είναι ένα ταξίδι -ένα road movie- σε πολλά επίπεδα. Πιστεύω είναι η πρώτη φορά που γίνεται μια τέτοια ταινία για έναν μουσικοσυνθέτη».

– Μπορούμε να πούμε πως πρόκειται για ταινία-δοκίμιο, που επιτρέπει στον θεατή να ζήσει διάφορες μοναδικές στιγμές; Ποιες είναι αυτές;

«Αν και πληθωρική φυσιογνωμία ο ίδιος ο Μίκης, είχε πάντα τη μουσική στο επίκεντρο. Ο Μίκης συνέθεσε μουσικά έργα, διηύθυνε ορχήστρες, έκανε πρόβες, και παρήγαγε μουσική – διαρκώς, παντού, αδιάκοπα. Μια εικόνα αυτής της αξιοθαύμαστης εργατικότητας και της περιπέτειας του να είναι διαρκώς εν κινήσει θα δώσει η ταινία μας, η οποία παρουσιάζει όμως και στιγμιότυπα από την καθημερινότητα ενός τύπου καλλιτέχνη που συναντάται πια πολύ σπάνια: Ματιές πίσω από τη σκηνή, ταξίδια με λεωφορεία, ξενοδοχεία, χώροι εκδηλώσεων, συνεντεύξεις τύπου, γεύματα, πρόβες… Όμως υπάρχουνε και πολλές «κλεμμένες ματιές» όπως λέει το τραγούδι».

– Τι είναι αυτό ή αυτά που σας έχουν μείνει βαθιά μέσα σας από το 1987 έως το 2016 από τον Μίκη Θεοδωράκη;

«Το ότι ταξιδεύοντας με τον Μίκη πάντα ήμασταν μέσα στην ΤΕΧΝΗ. Στην ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ. Εγώ ένιωθα πάντα μια ελευθερία μέσα μου. Ήταν μια πολύ ενεργειακή ζωή που περνούσαμε μαζί, γεμάτη μουσική, ποίηση, πολιτική, φιλοσοφία και με πολύ χιούμορ και γέλιο».

– Πως χαρακτηρίζετε τον Μίκη Θεοδωράκη;

«Για μένα ο Μίκης είναι πρώτα από όλα ένας μοναδικός μουσικός συνθέτης που σφράγισε με τον δικό του τρόπο την μουσική του 20 αιώνα.

Με την Δεύτερη και την Τρίτη Συμφωνία δημιούργησε ένα προσωπικό συμφωνικό ιδίωμα και χάραξε μια δικιά του άποψη για τη συμφωνική μουσική.

Με τα έργα Canto General, Requiem και Άξιον Εστί ανέπτυξε έναν δικό του μέτα-συμφωνικό τρόπο μουσικής έκφρασης που είναι εντελώς θεοδωρακικός…

Οι λυρικές του τραγωδίες Μήδεια, Ηλέκτρα και Αντιγόνη αποτελούν μια πολύ προσωπική και «Ελληνική μορφή» όπερας (γι’ αυτό δεν τις ονομάζει όπερα).

Ταυτόχρονα για μένα πάντα ήταν και είναι ένας ουτοπικός κομμουνιστής (όπως και ο φίλος του Γιάννης Ρίτσος) και ένας μέγας αναρχικός».

– Τι αποτελεί ο Μίκης Θεοδωράκης για την χώρα μας;

«Άνοιξε τα σύνορα για την Ελληνική μουσική και την ελληνική ποίηση σε έναν παγκόσμιο μη-ελληνικό κοινό. Κι για πάρα πολλούς Έλληνες του εξωτερικού ήταν και συνεχίζει να είναι κάτι σαν (καλλιτεχνική) πατρίδα».

Πηγή: www.elliniki-gnomi.eu