"Ζ" (σκηνοθεσία: Κώστας Γαβράς/Μουσική: Μίκης Θεδοδωράκης)

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ
 
Σαν σήμερα, 26 Φεβρουαρίου (1969), ανεβαίνει τους γαλλικούς κινηματογράφους η ταινία-σταθμός του Κώστα Γαβρά, "Ζ" ("Ζει" ή "Ζήτα") που αναφέρεται στη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη. Την μουσική που σημάδεψε, έγραψε και γράφει την δική της ιστορία, συνέθεσε ο πρόεδρος της Νεολαίας Λαμπράκη ("Λαμπράκηδες") Μίκης Θεοδωράκης με ένα μοναδικό όσο και επεισοδιακό τρόπο.

Η ΤΑΙΝΙΑ

"Ζ" είναι ο τίτλος ταινίας του Κώστα Γαβρά, παραγωγής 1969, με θέμα τη δολοφονία του Αριστερού βουλευτή της ΕΔΑ Γρηγόρη Λαμπράκη και την αναζήτηση των ενόχων από τον ανακριτή Χρήστο Σαρτζετάκη, μετέπειτα πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας. Βασίστηκε στο ομώνυμο μυθιστόρημα που έγραψε το 1966 ο Βασίλης Βασιλικός. Πρόθεση των δημιουργών ήταν το "Ζ" του τίτλου να προφέρεται "Ζει" και όχι "ζήτα", καθώς ήθελαν να εκφράζει ηχητικά το ρήμα που ακουγόταν στις διαδηλώσεις που ακολούθησαν τον θάνατο του βουλευτή:

Λαμπράκη ζεις, εσύ μας οδηγείς

και

 Ζει, Ζει, Ζει

 ο του Βασιλικού κυκλοφόρησε το 1966 με τίτλο «Ζ: Φανταστικό ντοκιμαντέρ ενός εγκλήματος» (εκδόσεις Λιβάνη). Το «Ζ» του τίτλου παραπέμπει στο σύνθημα «Ζει», που φώναζαν οι χιλιάδες κόσμου που συνόδευσαν τον Λαμπράκη στην τελευταία του κατοικία τον Μάιο του 1963. Ο σκηνοθέτης Κώστας Γαβράς, που είχε εγκατασταθεί μόνιμα στη Γαλλία, βρέθηκε να διαβάζει το βιβλίο του Βασιλικού στο ταξίδι της επιστροφής του στο Παρίσι από την Αθήνα, λίγες μέρες προτού ξεσπάσει το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου. Αποφάσισε να το μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη, όταν οι δικτάτορες είχαν πλέον αλυσοδέσει τη χώρα, ως ελάχιστη συνεισφορά στη διεθνοποίηση της ελληνικής υπόθεσης. Screenshot_5Απευθύνθηκε στον ισπανό συγγραφέα Χόρχε Σεμπρούν και μαζί ετοίμασαν το σενάριο, χωρίς να έχουν χρήματα. Παραγωγός δεν βρισκόταν στον ορίζοντα, το ποσό που διέθετε το Γαλλικό Κέντρο Κινηματογράφου ήταν μικρό και η ταινία κινδύνευε να μην υλοποιηθεί. Ως από μηχανής θεός, ο ηθοποιός Zακ Περέν τού πρότεινε να γυριστεί η ταινία στην Αλγερία. Εκεί είχε πάρα πολλούς φίλους που μπορούσαν να συμμετάσχουν στην παραγωγή. Τα γυρίσματα άρχισαν και ολοκληρώθηκαν στο Αλγέρι, με τη συμμετοχή γνωστών και σπουδαίων ηθοποιών, όπως ο Υβ Μοντάν, η Ειρήνη Παπά, ο Ζαν Λουί Τρεντινιάν, ο Φρανσουά Περιέ και ο Ρενάτο Σαλβατόρι.

Διαβάστε περισσότερα: http://www.kar.org.gr/2016/02/17/z-tou-kosta-gavra-full-moviegreek-subs

Το βιβλίο του Βασιλικού κυκλοφόρησε το 1966 με τίτλο «Ζ: Φανταστικό ντοκιμαντέρ ενός εγκλήματος» (εκδόσεις Λιβάνη). Ο σκηνοθέτης Κώστας Γαβράς, που είχε εγκατασταθεί μόνιμα στη Γαλλία, βρέθηκε να διαβάζει το βιβλίο του Βασιλικού στο ταξίδι της επιστροφής του στο Παρίσι από την Αθήνα, λίγες μέρες προτού ξεσπάσει το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου. Αποφάσισε να το μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη, όταν οι δικτάτορες είχαν πλέον αλυσοδέσει τη χώρα, ως ελάχιστη συνεισφορά στη διεθνοποίηση της ελληνικής υπόθεσης.

Ο Γαβράς απευθύνθηκε στον ισπανό συγγραφέα Χόρχε Σεμπρούν και μαζί ετοίμασαν το σενάριο, χωρίς να διαθέτουν όμως χρήματα. Παραγωγός δεν διαφαινόταν στον ορίζοντα, το ποσό που διέθεται το Γαλλικό Κέντρο Κινηματογράφου ήταν μικρό και η ταινία κινδύνευε να μην υλοποιηθεί. Ως από μηχανής θεός, ο ηθοποιός Zακ Περέν τού πρότεινε να γυριστεί η ταινία στην Αλγερία. Εκεί είχε πάρα πολλούς φίλους που μπορούσαν να συμμετάσχουν στην παραγωγή. Τα γυρίσματα άρχισαν και ολοκληρώθηκαν στο Αλγέρι, με τη συμμετοχή γνωστών και σπουδαίων ηθοποιών, όπως ο Υβ Μοντάν, η Ειρήνη Παπά, ο Ζαν Λουί Τρεντινιάν, ο Φρανσουά Περιέ και ο Ρενάτο Σαλβατόρι.

Η ΜΟΥΣΙΚΗ

Περιπετειώδης ήταν και η μουσική επένδυση της ταινίας. Ο Γαβράς επικοινώνησε με τον Μίκη Θεοδωράκη, που βρισκόταν εξόριστος στη Ζάτουνα Αρκαδίας, για να του ζητήσει να γράψει τη μουσική. Ο συνθέτης δέχθηκε, αλλά ζήτησε πρώτα να διαβάσει το σενάριο της ταινίας. Η Χούντα, όμως, δεν του επέτρεπε καμία επαφή με τον έξω κόσμο και οι διάφοροι τρόποι που μηχανεύτηκαν οι άνθρωποι της παραγωγής για να τον συναντήσουν δεν έφεραν αποτέλεσμα. Προ του αδιεξόδου, ο Μίκης Θεοδωράκης τους είπε να επιλέξουν αυτοί από τους δίσκους του ποια τραγούδια του ταιριάζουν στο ύφος της ταινίας. Ο μαέστρος Μπερνάρ Ζεράρ και ο Κώστας Γαβράς ανέλαβαν το δύσκολο έργο και έτσι "γεννήθηκε" το soundtrack της ταινίας, το οποίο με αριστουργηματική σύνθεση, δημιουργήθηκε από ένα κολλάζ έργων του Μίκη, από το "Ένας Όμηρος" μέχρι το "Μαουτχάοζεν".

Η μουσική του Μίκη, καθηλωτική, αποτέλεσε "θούριο" κάθε επαναστημένου Λαού έκτοτε, από τους Τουπαμάρος και τους Αφγανούς αντάρτες, μέχρι τους Κούρδους μαχητές των ημερών μας και κάθε επαναστατημένη Νεολαία.

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ο Αγώνας των Κούρδων και η μουσική του Μίκη!

ΒΡΑΒΕΙΑ 

Η ταινία βγήκε στους γαλλικούς κινηματογράφους στις 26 Φεβρουαρίου 1969, αλλά γνώρισε τη διεθνή καταξίωση μετά την προβολή της στο φεστιβάλ των Καννών τον Μάιο της ίδιας χρονιάς. Δημιούργησε αίσθηση και τιμήθηκε με τα βραβεία πρώτου ανδρικού ρόλου (Ζαν Λουί Τρεντινιάν) και των κριτικών (FIPRESCI) για τον Κώστα Γαβρά. Η φήμη της πέρασε και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού και τον επόμενο χρόνο ήρθε η σειρά των Όσκαρ. Η ταινία εκπροσώπησε την Αλγερία (χώρα των παραγωγών της ταινίας) και απέσπασε το Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας και το Όσκαρ για το μοντάζ της (Φρανσουάζ Μπολό), που αποτέλεσε ένα από τα μεγάλα της ατού. Στην Ελλάδα προβλήθηκε μετά την πτώση της δικτατορίας. 

Σε επίπεδο μουσικής, το έργο του Μίκη Θεοδωράκη απέσπασε το βραβείο BAFTA*, αποτελώντας παράλληλα το πρώτο βραβείο στην συκεκριμένη κατηγορία στην ιστορία του θεσμού, καθώς ήταν η πρώτη υποψηφιότητα της νέας -τότε- κατηγορίας "Καλύτερη Μουσική Επένδυση".

Βραβεία και Υποψηφιότητες 

Οργάνωση	Κατηγορία	Υποψήφιος	Αποτέλεσμα
Όσκαρ	Καλύτερη Ταινία		υποψηφιότητα
	Σκηνοθεσία	Κώστας Γαβράς	υποψηφιότητα
	Διασκευασμένο Σενάριο	Τζορτζ Σεμπρούν & Κώστας Γαβράς	υποψηφιότητα
	Καλύτερη Ξενόγλωσση Ταινία		νίκη
	Μοντάζ	Φρανσουάζ Μπονότ	νίκη
Χρυσές Σφαίρες	Καλύτερη Ξενόγλωσση Ταινία		νίκη
Φεστιβάλ Καννών	Χρυσός Φοίνικας		υποψηφιότητα
	Βραβείο Επιτροπής		νίκη
	Βραβείο Ανδρικού Ρόλου	Ζαν Λουϊ Τρεντινιάν	νίκη
BAFTA	Καλύτερη Tαινία		υποψηφιότητα
	Σενάριο	Τζορτζ Σεμπρούν & Κώστας Γαβράς	υποψηφιότητα
	Μουσική	Μίκης Θεοδωράκης	νίκη
	Μοντάζ	Φρανσουάζ Μπονότ	υποψηφιότητα
	Un Award		υποψηφιότητα

*Τα Βραβεία Βρετανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου γνωστά και ως Βραβεία BAFTA (αγγλ. British Academy Film Awards) απονέμονται σε μία ετήσια τελετή από το σύλλογο British Academy of Film and Television Arts (BAFTA) για επιτεύγματα στο χώρο του κινηματογράφου. Αποτελούν τα αντίστοιχα βρετανικά βραβεία των Όσκαρ. 

Οι συντελεστές του Θεοδωρακισμού/Theodorakism

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

ΣΤΗΛΗ "Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΛΑΜΠΡΑΚΗΔΩΝ"

Ακούστε ολόκληρο το Soundtrack της ταινίας "Ζ" από την επίσημη ιστοσελίδα του Μίκη Θεοδωράκη

www.mikistheodorakis.gr

ή στο παρακάτω βίντεο