Ο Μίκης Θεοδωράκης γράφει στον «Φ» για την ταινία “Mikis on The Road”



Του Μίκη Θεοδωράκη

Τον Αστέρη Κούτουλα τον γνώρισα στην αρχή της δεκαετίας του ΄80 στο Ανατολικό Βερολίνο και έκτοτε δεν είμαστε μόνο φίλοι σκέτοι αλλά και στενοί συνεργάτες, καθώς γυρίζαμε μαζί όλο τον κόσμο στις συναυλίες που ο ίδιος οργάνωνε με αντικείμενο ως επί το πλείστον τη συμφωνική μου μουσική που διηύθυνα ο ίδιος.

Θυμάμαι ότι κάποτε του έριξα την ιδέα να καταγράφει με κινηματογραφική  μηχανή την… περιπέτεια της ζωής μας: πρόβες, συναυλίες, συνεντεύξεις, συζητήσεις και τέλος τη μεγάλη ποικιλία της καθημερινότητας καθώς αλλάζαμε χώρες, πόλεις, ξενοδοχεία, αίθουσες συναυλιών, και φυσικά τις εντυπώσεις μας επί παντός επιστητού… 

Το αποτέλεσμα ήταν να συσσωρεύσει ένα 600 ωρών «γεγονός» που τον οδήγησε κάποια μοιραία (!) στιγμή στην απόφαση να το ξαναδεί και να το κατατάξει. Πράγμα που έκανε η γυναίκα του, η Ινα, δουλεύοντας όπως μου είπαν ολόκληρους μήνες. Αυτή ήταν λοιπόν η βάση πάνω στην οποία στηρίχτηκε ο Αστέρης για να δημιουργήσει ένα εντελώς πρωτότυπο κινηματογραφικό έργο με αποσπάσματα λίγων λεπτών από αυτή τη σύγχρονη οδύσσεια, που όλα μαζί συνθέτουν ένα πραγματικά μαγικό κόσμο με τις τόσες και τόσες απρόσμενες αντιθέσεις του. 

Η μεγάλη ποικιλία του μουσικού μου έργου ήταν ο συνεκτικός καμβάς και συγχρόνως το αίνιγμα που έπρεπε να λύσει ο σκηνοθέτης, ώστε από αυτή τη φανταστική ποικιλία τόπων, ανθρώπων και ήχων να συνθέσει ένα ενιαίο και αυτοτελές έργο. 

Πνευματική Θέαση

Το πρόβλημα αυτό και η λύση του δεν είναι κάτι τόσο απλό. Αντιθέτως, χρειάζεται εκτός από την απόλυτη γνώση του αντικειμένου και μια ποιητική αισθητική, μια vision, δηλαδή μια πνευματική θέαση που να ακολουθεί τον φυσικό νόμο της μετάλλαξης της ύλης σε πνεύμα. Και πιστεύω ότι ο Αστέρης μπόρεσε να πραγματοποιήσει ακριβώς αυτό το επίτευγμα. Και μάλιστα επάνω σε μια τέχνη με στόχευση την αποδοχή της τόσο από τους ειδικούς όσο και -προπαντός- από το διεθνές κοινό, στο οποίο απευθύνεται ο κινηματογράφος. Πάντως, η θερμή αποδοχή του έργου στην πρωτεύουσα της γερμανικής τέχνης, στο Hof, υπήρξε ενθαρρυντική για κάποιον που όπως ο Αστέρης πίστεψε μόνον αυτός στην αποκάλυψη μιας νέας αισθητικής έκφρασης και με τα φτωχά οικονομικά μέσα που διέθετε δούλεψε επί δύο ολόκληρα χρόνια με πίστη και πείσμα έως ότου ολοκληρώσει αυτό το σπουδαίο πείραμά του. 

Μαζί με τον Αστέρη πανηγυρίζω κι εγώ, επειδή η επιτυχία του αντανακλά άμεσα τη δική μου προσπάθεια για μια μουσική σύνθεση «χωρίς σύνορα». Στις εικόνες του Αστέρη η σχέση που συνδέει τα τραγούδια μου με τις συμφωνίες, τα κονσέρτα, τα ορατόρια και τις όπερές μου δεν είναι η πρόσθεση αλλά ο πολλαπλασιασμός! Γεγονός που αποδεικνύει τη βαθύτατη συγγένεια που ενώνει αυτά τα διάφορα είδη και που δεν είναι άλλη από την κοινή ρίζα της Γένεσης. Οτι δηλαδή, ανεξάρτητα από τη μορφή που θα δώσει ο συνθέτης σε ένα έργο του, εκείνο που έχει σημασία είναι αν υπάρχει κατασκευή ή δημιουργία. Με το έργο του ο Αστέρης αποκαλύπτει στο μεγάλο διεθνές κοινό ότι η προσπάθειά μου αποδεικνύει την ενότητα της έμπνευσης στον χώρο της μουσικής δημιουργίας. Και γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο χτυπήθηκε από τους θεματοφύλακες της συμφωνικής μουσικής που θεωρούν το τραγούδι ως δευτερεύον είδος μουσικής. Χτυπήθηκε όμως και από τον κόσμο των τραγουδοποιών, γιατί τόλμησα ως τραγουδοποιός να πλουτίσω τα τραγούδια με ορισμένα δάνεια από τον συμφωνικό μου κόσμο. 

Η μεγάλη ασπίδα

Σαν τον Αστέρη φυσικά δεν υπάρχει άλλος φίλος μου και προπαντός θαυμαστής και φίλος του έργου μου που να έχει τόση αγάπη και πάθος για το έργο αυτό. Υπάρχουν όμως κι άλλοι, εδώ και στο εξωτερικό, που φροντίζουν να με συμφιλιώνουν με τη «φυλή των ανθρώπων» που μόλις τη γνώρισα ως έφηβος, κλείστηκα στο δωμάτιό μου για να ανακαλύψω τη μουσική σαν τη μεγάλη μου ασπίδα. Για να καταλήξω όμως ξανά στην αυτοφυλάκισή μου δικαιώνοντας τον αρχικό μου φόβο, που με τον καιρό αναδείχθηκε μέσα μου σ’ αυτό που θα ονόμαζα «τελική θεωρία του φόβου»!

*To άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Φιλελεύθερος" την Παρασκευή 24 Νοεμβρίου​.

Πηγή: http://www.liberal.gr/arthro/178817/epikairotita/2017/isongegonossin-600-oron-edose-mia-sumpuknomeni-poiitiki-tainia.html

Σχόλια